آگاه: مقام رهبری از میان فقها کسانی را که واجد شایستگی و شرایط لازم برای عضویت در شورای نگهبان باشند، به این سِمَت منصوب می‌کند. علاوه بر اصل ۹۱، بند (۶) اصل ۱۱۰ نیز «نصب، عزل و قبول استعفای فقهای شورای نگهبان» را جزو وظایف و اختیارات رهبری می‌داند. بدین ترتیب هرگاه یکی از اعضای فقیه شورای نگهبان نتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد، مقام رهبری می‌تواند وی را بر کنار کند. همچنین اگر عضوی از فقها از سِمَت خود استعفا دهد، پذیرش استعفای وی با مقام رهبری است.
حضرات آیات، احمد جنتی، سیدمحمدرضا مدرسی یزدی، مهدی شب زنده‌دار، علیرضا اعرافی، سیداحمد خاتمی و سیداحمد حسینی خراسانی ۶ فقیه شورای نگهبان هستند.
حقوقدانان شورای نگهبان
در بخشی دیگر از اصل ۹۱، در مورد شرایط عضویت حقوقدانان در شورای نگهبان چنین آمده است: «۶ نفر حقوقدان در رشته‌های مختلف حقوقی، از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رییس قوه قضاییه به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌شوند، با رای مجلس انتخاب خواهند شد.» عباسعلی کدخدایی، سیامک ره‌پیک، محمدحسن صادقی مقدم، هادی طحان نظیف، غلامرضا مولابیگی و خیرالله پروین نیز ترکیب ۶ نفره حقوقدانان را تشکیل می‌دهند.
اکنون ماموریت سه حقوقدان و سه فقیه این نهاد به پایان رسیده و باید فقها از سوی رهبر انقلاب و حقوقدانان با معرفی نامه از سوی رییس دستگاه قضا به مجلس شورای اسلامی و رای نمایندگان مشخص شوند. در همین راستا روزگذشته حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی با اشاره به معرفی ۶ حقوقدان برای عضویت در شورای نگهبان، به مهر گفت: با توجه به پایان دوره عضویت محمد حسن صادقی مقدم، هادی طحان نظیف و غلامرضا مولابیگی به عنوان اعضای حقوقدان شورای نگهبان، شنیده‌ها حاکی از آن است که سید بهزاد پورسید، ذبیح الله خدائیان، هادی طحان‌نظیف، محمدرضا صارمی، غلامرضا مولابیگی و محمدرضا صابر از سوی رییس قوه قضاییه به مجلس معرفی شده‌اند تا از میان آنها، سه نفر با رای نمایندگان برای مدت ۶ سال به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان انتخاب شوند. وی درباره روند انتخاب حقوقدانان شورای نگهبان در مجلس شورای اسلامی هم توضیح داد: پس از اعلام وصول اسامی حقوقدانان معرفی شده در جلسه علنی مجلس، این موضوع در دستورکار صحن مجلس قرار می‌گیرد و احتمالا این هفته مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. ابتدا هر یک از گزینه‌ها در صحن مجلس توضیحاتی درباره سوابق و برنامه‌های خود ارائه می‌دهند و در نهایت رای‌گیری برای انتخاب سه نفر از آنها انجام خواهد شد.
همچنین با توجه به پایان دوره عضویت سه تن از فقهای شورای نگهبان یعنی آیت‌الله علیرضا اعرافی، آیت‌الله سیداحمد خاتمی و آیت‌الله سیداحمد حسینی خراسانی، باید منتظر صدور احکام مربوط به عضویت سه نفر از فقهای این نهاد از سوی رهبر انقلاب اسلامی باشیم. عباس گودرزی، سخنگوی هیات رییسه در گفت‌وگویی با خبرگزاری خانه ملت این خبر را تایید کرد و گفت: جلسه رای گیری اواخر هفته جاری در صحن علنی مجلس برگزار می‌شود. از آنجا که فقها توسط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منصوب می‌شوند باید منتظر ماند تا اعضای جدید توسط معظم‌له مشخص یا احتمالا ابقا شوند، اما گزینه‌ها برای جلوس بر کرسی حقوقدانان چه کسانی هستند؟
خداحافظی صادقی مقدم از شورای نگهبان
نگاهی به ترکیب کاندیداهای حقوقدانان شورای نگهبان نشان می‌دهد، دیگر در دوره جدید «محمدحسن صادقی مقدم» حضور نخواهد داشت. او از سال ۹۸ به جمع اعضای شورا پیوست و از همان سال تاکنون معاون اجرایی دبیر شورای نگهبان بود. بهزاد پورسید: سابقه استادیاری دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (ع) و همچنین استادیاری پژوهشگاه قوه قضاییه را در کارنامه خود دارد. عضو هیئت علمی مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی نیز بود و پیش از این مسئولیت‌هایی همچون معاونت حقوقی قوه قضاییه، معاونت قوانین مجلس یازدهم و قائم‌مقامی پژوهشگاه قوه قضاییه برعهده داشت. ذبیح الله خدائیان: او از مدیران قدیمی دستگاه قضا شناخته می‌شود و از جمله سمت‌های وی می‌توان به معاون دادستان، رییس شعبه دادگاه بدوی، رییس دادگاه تجدید نظر، دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان، معاون قضایی رییس دادگستری استان، قائم مقام رییس کل دادگستری استان و رییس کل دادگستری استان‌های لرستان و فارس، اشاره کرد. او همچنین معاون رییس قوه قضاییه و رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است. خداییان در تاریخ سه شهریور ماه سال ۱۴۰۰ نیز از سوی رییس وقت قوه قضاییه به عنوان سخنگوی قوه قضاییه منصوب شد و هم شکاندار ریاست سازمان بازرسی کل کشور است. هادی طحان نظیف: عضو جوان شورای نگهبان است. سال ۹۸ و با رای مجلس یازدهم ردای حقوقدان شورا را برتن کرد و پس از مدتی سخنگوی این نهاد شد. معاونت آموزشی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)، عضو هیئت امنای پژوهشکده شورای نگهبان، دبیر جلسات شورای نگهبان و مشاور معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان از دیگر سوابق نامبرده است. محمدرضا صارمی: او هم از مدیران قوه قضاییه است و سال ۱۴۰۰ با حکم قاضی القضات رییس حوزه ریاست قوه قضاییه شد. مشاور قضایی رییس قوه قضاییه، قاضی دیوان عالی کشور، معاون بررسی و امور ارجاعی معاونت اول دستگاه قضا، هشت سال ریاست دفتر دادستانی کل کشور و فرمانده مرکز مقاومت بسیج قوه قضاییه در کارنامه صارمی دیده می‌شود. غلامرضا مولابیگی: سال ۱۴۰۰ به جای محمد دهقان که با حکم رییس جمهور شهید شورا را ترک و معاون حقوقی رییس دولت سیزدهم شد به شورا راه یافت از این رو با احتساب حضور دهقان، دوره او هم در شورا پایان یافت و باید دوباره از فیلتر بهارستان عبور کند. مدیرکل نظارت و ارزشیابی دیوان عدالت اداری، مدیرکل حوزه ریاست رییس دیوان عدالت اداری، ریاست هیئت تخصصی کار و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری، ریاست هیات تخصصی آموزشی و فرهنگی دیوان عدالت اداری، معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور نظارت و ارزشیابی و معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور حقوقی، آموزش و پیشگیری از جمله مسئولیت‌ها مولابیگی بود. محمدرضا صابر هم یکی دیگر از چهره‌هایی است که به مجلس معرفی شده اما اطلاعات زیادی از او موجود نیست. با این حال باید دید در هفته جاری از میان ۶ گزینه، کدامیک به عنوان سه عضو حقوقدان راهی ساختمان سفید شورای نگهبان می‌شوند. اما از آنجا که ۱۶ تیرماه سالروز تشکیل شورا به دستور امام خمینی (ره) است، احتمالا قبل از آن تاریخ اعضای جدید شورا (حقوقدانان و فقها) تعیین و در اولین جلسه ـ با ترکیب جدید ـ هیئت رییسه شورا نیز مشخص خواهد شد. براساس آیین‌نامه داخلی شورای نگهبان، انتخابات هیات رییسه این شورا هر ساله برگزار و طی آن دبیر، قائم مقام دبیر و سخنگو برای فعالیت یک ساله انتخاب می‌شوند.
نظر شما