غدیر در خیابان

جلوه‌ای از ظرفیت تمدنی یک امت

حسین کاظم زاده ـ عضو خانه طلاب جوان
۲۲ خرداد ۱۴۰۴ - ۰۹:۲۳

در روزگاری که شتاب زندگی، مجال تامل را از دل‌ها ربوده و شهرها در ازدحام عادت و روزمرگی فرو رفته‌اند، گاه حادثه‌ای رخ می‌دهد که همچون نسیمی روح‌بخش، پرده از حقیقتی مغفول برمی‌دارد.

آگاه: جشن ۱۰ کیلومتری غدیر، یکی از این وقایع است؛ جشنی که نه تنها یک برنامه آیینی، بلکه رخدادی تمدنی است که نشان داد در دل همین شهر پرهیاهو، قلب‌هایی زنده‌اند که هنوز برای ولایت می‌تپند و برای پیام غدیر، عاشقانه به میدان می‌آیند و می‌توانند عظمت اسلام و غدیر را به چشم جهان نشان دهند.

امت به میدان آمد
آن‌گاه که میلیون‌ها دل، با پای شوق راهی خیابان شدند و در امتداد مسیر عشق، نام علی علیه‌السلام را بر زبان جاری ساختند، روشن شد که دینداری در این سرزمین، نه در قاب‌های رسمی که در عمق جان مردم ریشه دارد. این حضور میلیونی، نه به فرمان و نه از سر عادت، بلکه از سر باور و محبت بود؛ مشارکتی بی‌نظیر که گواه زنده‌بودن ایمان مردمی و پیوند ناگسستنی آنان با ولایت است.

غدیر در آیینه نوآوری
یکی از برجسته‌ترین وجوه این جشن، نوآوری در بیان یک حقیقت دیرین بود. غدیر، عید امامت است؛ روزی که خورشید ولایت در آسمان تاریخ درخشید. اما آنچه در این جشن رخ داد، تلاشی بود ستودنی برای آنکه این حقیقت بلند، با زبانی مردمی و جذاب عرضه شود. آن قالب همیشگی جشن‌ها که در جای خود هم بسیار ستودنی است، ارتقا پیدا کرد و حالا دیگر فقط این محله ها نیستند که رنگ و بوی غدیر گرفته است، دیگر تنها سخنران و مداح نیستند که در برنامه کنشگر هستند، حالا مردم، بله همان مردم که تا قبل از این مخاطب بودند، حالا فعال شده‌اند. از موکب‌های فرهنگی گرفته تا نغمه‌های شادی، از پخش رایگان کتاب و هدایا تا حضور چهره‌های هنری و مردمی، همه حکایت از ابتکاری مردمی داشت که توانسته بود مفاهیم بلند دینی را به زیباترین شکل با زندگی امروز گره بزند.

سرور و دیانت، دو بال یک پرواز
غدیر، موسم سرور است؛ عیدی که باید لبخند بر لب‌ها بنشاند و نشاط در دل‌ها جاری شود. این جشن، به راستی نمادی از شادی مقدس بود. خیابان ولی‌عصر که همواره شریانی پرتپش در پیکر تهران است، این بار میزبان خنده‌های کودکانه، سرودهای شاد، پرچم‌های سبز و دل‌های عاشق شد. این نشان می‌دهد که می‌توان دینداری را نه فقط در چهره ماتم و عزا بلکه این بار با سیمایی شاد و پرسرور به نسل امروز معرفی کرد. اینها در کنار هم معجون خواستنی‌ای را ایجاد کرده‌اند. کما اینکه خداوند در توصیف خود به این دو ویژگی یعنی خنداندن و گریاندن اشاره می‌کند و از قضا، خندیدن را مقدم می‌کند: وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَکَ وَ أَبْکی‏(۱).

شعائر، زنده در کالبد شهر
شاید سال‌ها پیش، کسی نمی‌پنداشت که روزی پایتخت ایران، تهرانِ پرازدحام و پرشتاب، بتواند میزبان حرکتی در تراز شعائر عظیم دینی باشد. اما جشن ۱۰ کیلومتری غدیر، نشان داد که اگر اراده و تدبیر باشد، می‌توان شهر را نیز در خدمت ایمان گرفت. خیابان‌ها، بیلبوردها، سازه‌های فرهنگی و حتی رفتار اجتماعی مردم، همگی در خدمت یک پیام قرار گرفتند: غدیر زنده است، چون دل‌های ما زنده‌اند.

هم‌سنگ اربعین، هم‌راز دل‌های عاشق
بسیاری این حرکت مردمی را با راهپیمایی اربعین قیاس کردند؛ این قیاس، بی‌وجه نیست. همان‌گونه که اربعین، آیینه دلدادگی میلیون‌ها دل به سیدالشهداست، جشن غدیر نیز کردی از عشق به امیرالمومنین است. هرچند تفاوت‌هایی در ماهیت و مقیاس دارند اما در یک چیز مشترک‌اند: هر دو، تجلی دینداری خودجوش، بی‌واسطه و مردمی‌اند. هر دو، رسانه‌ای هستند زنده، فراگیر و صادق برای تبیین ایمان.

بستری برای تبیین؛ از دل جشن تا عمق اندیشه
در این حرکت عظیم، آنچه رخ داد تنها یک جشن نبود؛ بلکه مجالی برای جهاد تبیین بود. در گوشه‌گوشه مسیر، معارف علوی، مفاهیم ولایت و پیام تاریخی غدیر با زبان هنر، فرهنگ، کودک و خانواده، به مردم عرضه شد. بدون آنکه سنگینی مفاهیم آنان را گریزان کند، محتوای ناب دینی با شیرینی حضور، در جان‌ها نشست. این همان تبیینی است که امروز به آن نیازمندیم: روشن، بی‌واسطه و عمیق.
بلکه اگر جهاد تبیین را تلاشی بدانیم برای رساندن حقیقت به گوشجان مردم، پس چه تریبونی رساتر از حضور مردمی در خیابان؟ اینجا نه سخنران و شنونده، بلکه امت در میدان است. هر لبخند کودک، هر پرچم در دست جوان، هر سلام بر علی، هر ایستگاه فرهنگی، خود پیامی است برای آنکه دین، با زبان محبت و مهربانی، باز هم می‌تواند نسل‌ها را به خود بخواند. اساسا رمز، عصبانیت دشمن از این بروز ایمان هم همین است، مردم با رفتار جمعی خود توانسته اند، یک تصویر جذاب، ایمانی، پرنشاط و امیدبخش از ایران اسلامی بسازند و این کم چیزی نیست برای خشمگین شدن دشمن. 

غدیر، بنیان یک تمدن
تمدن را با بناهای سترگ نمی‌سازند؛ با ارزش‌های مشترک، با باورهای عمیق و با خاطره‌های جمعی ماندگار می‌سازند. آنچه در غدیر در این سال‌ها رقم خورده، بن‌مایه‌هایی از یک تمدن دینی بوده: مردمی که داوطلبانه گرد یک حقیقت آمدند، جشن را نه تنها برای شادی بلکه برای تعظیم شعائر الهی برپا کردند و نشان دادند که ایمان، هنوز می‌تواند شهر را زنده‌تر، دل‌ها را نزدیک‌تر و جامعه را منسجم‌تر سازد.

غدیر، حاصل تعامل حاکمیت و مردم 
یکی از جدی‌ترین ویژگی‌های جشن ۱۰ کیلومتری غدیر این است که تعامل و همکاری میان مردم و نهادهای مختلف حاکمیتی، یک همچون حادثه عظیمی را رقم زده است، نه بدون بسترسازی حاکمیت، مردم می‌توانستند این رویداد بزرگ را خلق کنند و نه ساختارهای رسمی، توان برگزاری در این سطح و با این کیفیت از این مراسم را داشتند و ما برای بسیاری از اهداف دست نایافتنی انقلاب و کشور، به این دست دادن و اعتماد نیاز مبرم داریم.
پی‌نوشت:
۱- سوره نجم آیه ۴۳