آگاه:
دانیل پناک
۱- حق نخواندن: هر انسانی حق دارد کتاب نخواند. کتاب نخواندن همان قدر طبیعی است که کتاب خواندن. مطالعه باید از میل برخیزد، نه از اجبار.
۲- حق جاانداختن متن: می‌توان ازجمله‌ای گذشت، بخشی را جا انداخت یا از فصلی پرید. کتاب‌خوانی سفری آزادانه در متن است، نه حرکتی خطی و اجباری.
۳- حق ناتمام رهاکردن کتاب: خواننده موظف نیست هر کتابی را دست گرفت تا پایان بخواند. او می‌تواند هرجا پیوندی با متن نیافت، کتاب را کنار بگذارد.
۴- حق دوباره خواندن: خواننده حق دارد کتابی را بارها بخواند. گاهی برای دریافت‌های تازه، گاهی تنها برای بازگشت به لذتی که از نخستین‌بار در یاد مانده است.
۵- حق انتخاب کتاب: از رمان عامه‌پسند تا شعر کلاسیک، از کتاب کودک تا فلسفه دشوار، خواننده حق دارد بدون نیاز به توجیه یا تایید دیگران، آنچه را می‌خواهد انتخاب کند.
۶- حق خیال‌پردازی هنگام مطالعه: کتاب‌خوان حق دارد در دنیای کتاب غرق شود، با شخصیت‌ها هم‌ذات‌پنداری کند و مرز واقعیت و داستان را موقتا کنار بگذارد. خیال‌پردازی بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه خواندن است.
۷- حق مطالعه در هر مکان: مطالعه وابسته به کتابخانه یا میز رسمی نیست. تختخواب، اتوبوس، صف نانوایی یا نیمکت پارک، از هر جا می‌توان به جهان کتاب قدم گذاشت.
۸- حق تفننی خواندن: خواندن همیشه نباید هدفمند یا نتیجه‌محور باشد. می‌توان برای لحظه‌ای رهایی، برای شوقی گذرا یا لذتی بی‌دلیل کتابی را بی‌مقدمه گشود و خواند.
۹- حق بلند خواندن: خواندن با صدای بلند برای خود یا دیگران یکی از شیوه‌های طبیعی و دل‌پذیر ارتباط با متن است.
۱۰- حق سکوت پس از مطالعه: می‌توان پس از خواندن کتابی، درباره آن حرفی نزد. تفسیر و توضیح ضرورتی ندارد.