انتخابات تناسبی و تجلی بلوغ سیاسی

علیرضا خجسته پور ـ قائم‌مقام دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین
۴ آبان ۱۴۰۴ - ۰۷:۲۱

قانون انتخابات تناسبی را می‌توان یکی از تحولات مهم در مسیر بلوغ نظام مردم‌سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران دانست؛ تحولی که نه‌تنها ناظر به اصلاح فنی و حقوقی فرآیند انتخابات است، بلکه در ذات خود حامل پیامی عمیق از اعتماد به تنوع دیدگاه‌ها، تقویت حضور جریان‌های اجتماعی و افزایش کارآمدی نظام نمایندگی است. در این چارچوب، اجرای انتخابات شوراهای اسلامی شهر به‌صورت تناسبی، به‌ویژه در کلان‌شهری همچون تهران، می‌تواند به عنوان گامی بزرگ در جهت ارتقای کیفیت مردم‌سالاری محلی و بازتاب عادلانه‌تر اراده عمومی ارزیابی شود.

آگاه: قانون تناسبی با فراهم کردن امکان حضور متوازن گروه‌ها، فهرست‌ها و سلایق گوناگون، زمینه‌ای را فراهم می‌سازد تا نتیجه انتخابات بیش از گذشته بازتاب‌دهنده واقعی ترکیب اجتماعی و سیاسی جامعه باشد. این نظام انتخاباتی با کاهش فاصله میان رأی‌دهندگان و منتخبان، موجب می‌شود رأی هیچ شهروندی «از بین نرود» و حتی آرای اقلیت‌ها نیز در ترکیب نهایی شورا سهم متناسب خود را بیابند. بدین ترتیب، احساس موثر بودن رأی و تقویت اعتماد عمومی به عدالت انتخاباتی، به‌طور طبیعی منجر به افزایش مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم خواهد شد.
از سوی دیگر، تجربه کشورهای گوناگون نشان داده است که نظام‌های تناسبی در بلندمدت باعث تقویت سرمایه اجتماعی و ارتقای گفت‌وگوی ملی میان گروه‌های مختلف می‌شوند؛ زیرا رقابت به‌جای حذف، به تعامل و ائتلاف می‌انجامد. چنین روندی در جامعه‌ای پویا مانند ایران، که برخوردار از تنوع فکری، فرهنگی و اجتماعی است، می‌تواند بستری مناسب برای مدیریت تفاوت‌ها در چارچوب قانون و اخلاق سیاسی فراهم سازد. برگزاری هفتمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر تهران در اردیبهشت ۱۴۰۵ بر مبنای این قانون، فرصت تازه‌ای برای تجلی بلوغ سیاسی و مشارکت آگاهانه شهروندان تهرانی است. این انتخابات نه تنها آزمونی برای نظام جدید انتخاباتی، بلکه نمادی از حرکت به سوی مردم‌سالاری کارآمدتر، شفاف‌تر و مبتنی بر اعتماد متقابل میان مردم و نهادهای مدیریتی شهری خواهد بود. در نهایت، قانون انتخابات تناسبی می‌تواند پیوند میان مردم و نهاد شورا را مستحکم‌تر کرده و مسیر توسعه شهری مبتنی بر خواست و اراده واقعی شهروندان را هموارتر سازد.