آگاه: انقلاب که پیروز شد، موتلفه وارد دومین گام فعالیت خود شد و تا به امروز حضوری فعال در عرصه سیاسی کشور دارد. در همه انتخابات به‌عنوان یک بازیگر در اردوگاه اصول‌گرایان ایفای نقش می‌کند. از لحاظ تشکیلاتی نیز ارتباط نزدیک با جبهه پیروان خط امام و رهبری و جامعتین (جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم) دارد. با سایر اصول‌گرایان همانند شورای ائتلاف نیروهای انقلاب هم در تعامل است. این حزب باسابقه تاکنون چهار دبیرکل را دیده است؛ حبیب‌الله عسگراولادی، محمد نبی حبیبی و اسدالله بادامچیان پیش از این هدایت موتلفه را برعهده داشتند و اکنون «محمدعلی امانی» ردای دبیرکلی را برتن کرده است.
بعد از تشکیل دولت چهاردهم به سکان‌داری مسعود پزشکیان، اعضای شورای مرکزی موتلفه به دیدار رییس‌جمهور رفتند و دیدگاه‌ها و نقطه‌نظراتشان را با او در میان گذاشتند، فعالیت‌های آنها فقط محدود به این دیدار نشد و اخیرا پیشنهاداتشان را برای تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» به دفتر رییس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی ارسال کردند، تا بگویند به‌عنوان یک حزب قدیمی و ریشه‌دار، حرفی برای گفتن دارند. از این رو به سراغ دبیرکل حزب موتلفه رفتیم. او در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار «آگاه» درباره عملکرد دولت چهاردهم و ارتباط آن با احزاب، تعامل و همکاری دولت و مجلس، تلاش برخی نمایندگان برای استیضاح وزیر راه، آینده مذاکرات ایران و آمریکا، نحوه ورود حزبش به انتخابات شوراهای شهر و روستا اعلام موضع کرد. بخش دیگری از این گفت‌وگو به پیشنهادات موتلفه‌ای‌ها به دولت و مجلس برای تحقق شعار سال اختصاص پیدا کرد. امانی، هدف موتلفه از ارسال پیشنهادهایش برای تحقق شعار سال را یک اقدام نمایشی یا سیاسی نمی‌داند و می‌گوید: ما در انتظار یک پاسخ فوری یا تشکر از سوی دولت و مجلس نیستیم، بلکه بر رسیدن به اهداف تعبیه شده در این طرح با هدف رضایت و آرامش عمومی کشور متمرکز هستیم. این روند پیش می‌رود، هر چند انتظار داریم سرعت آن بیشتر شود. متن کامل گفت‌وگو با دبیرکل حزب موتلفه اسلامی بدین شرح است.
در آستانه یک سالگی دولت چهاردهم هستیم. عملکرد دولت را تاکنون چگونه ارزیابی می‌کنید و به‌نظر شما از چه نقاط قوت و ضعفی برخوردار است؟
بدون شک ماهیت و کارکرد دولت‌ها اجرایی و عملیاتی است. بنابراین آنچه باید مورد ارزیابی قرار گیرد، نحوه و خروجی عملکرد دولت است. برخی ارزیابی‌ها جنبه‌ای کمی و برخی دیگر، جنبه‌ای کیفی خواهدداشت. دولت آقای پزشکیان یک‌سال است فعالیت خود را آغاز کرده و بر همگان مسجل است که ایشان سکان قوه مجریه کشور را در شرایطی در دست گرفت که جامعه هنوز در شوک ناشی از شهادت شهید رییسی و همراهان ایشان بود. به‌نوعی دولت آقای پزشکیان متعاقب برگزاری یک انتخابات خاص و به‌نوعی اضطراری سرکار آمد. بنابراین باید شرایط دولت را درک کرد و درعین‌حال از نقد منصفانه در مسیر رسیدن به تعالی و پیشرفت کشور در امور اجرایی غافل نشد.
در طول یک‌سال اخیر دولت نقاط ضعف و قوت مختلفی داشته است. یکی از نقاط قوت دولت، هماهنگی شخص رییس‌جمهور با راهبردها و سیاست‌های کلان نظام است. ما در پرونده‌هایی مانند مسئله هسته‌ای شاهد وجود دوصدایی میان دولت و شورای عالی امنیت ملی نیستیم. رهبر انقلاب اسلامی نیز چندین بار از مواضع آقای پزشکیان در خصوص پرونده هسته‌ای ایران تقدیر کرده‌اند. گزارش‌های منتشر شده رسمی و غیررسمی نشان می‌دهد حدود نیمی از وزارتخانه‌ها عزم جدی و مستمری برای خدمت به مردم و رفع موانع موجود دارند و این مسئله قابل‌تقدیر است. با این حال دولت کنونی طبیعتا ضعف‌هایی نیز دارد. یکی اینکه ما چابکی و سرعت لازم را در برخی تصمیمات دولت در عرصه‌های اجرایی نمی‌بینیم. به‌عنوان‌مثال پس از استیضاح وزیر اقتصاد، شاهد بی‌سکان‌ماندن چندماهه یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های کشور هستیم. نقطه‌ضعف دیگر دولت را می‌توان تعارض میان مواضع و منافع برخی اعضای دولت و شخص رییس‌جمهور دانست. برخی موضع‌گیری‌ها و رفتارهایی که از سوی نیروهای ارشد دولت صورت می‌گیرد در تعارض با مواضع آقای پزشکیان است. هر چند اختلاف مواضع در هر مجموعه‌ای عادی است، اما ابراز و اظهار آن علائم خوبی به جامعه مخابره نمی‌کند.
چه پیشنهاداتی دارید تا نقاط ضعف دولت کاسته شود؟
یکی از اصلی‌ترین راهکارها، تمرکز بر ریشه معضلات و تطبیق معادلات روبنایی و اجرایی با راهکارهای بنیادین است. در حل‌وفصل موانع اجرایی ازجمله معضلاتی که ما در حوزه انرژی، امور اجتماعی و خدمات داریم نمی‌توان صرفا نگاهی معطوف به آخرین لایه اجرایی کارها داشت و از ریشه‌ها و معضلاتی که منجر به بروز مشکل برای دولت‌ها می‌شود، غفلت کرد. رویکرد اجرایی باید با نوعی نگاه نقادانه و تجدیدنظرطلبانه در برخی قواعد و قوانین و مناسبات متعارف اما بازدارنده همراه شود. نکته دیگر اینکه لازم است دولت پیام یکدستی خود را به جامعه مخابره کند تا از استواری لازم برخوردار باشد. در این خصوص پیشنهاد می‌شود رییس‌جمهور در تعامل با برخی اعضای دولت و وزرا، در خصوص یکدست‌سازی این مواضع یا حتی در صورت لازم اصلاح در چینش کابینه اقدام کنند.
دولت چهاردهم با شعار «وفاق ملی» تشکیل شده، به‌نظر شما آیا درباره مفهوم وفاق در کشور اشتراک نظری ایجاد شده و این وفاق تاکنون کارکردی هم برای حل مشکلات داشت؟
شعار وفاق ملی، به صورت ذاتی ارزشمند است. همگرایی و هم‌افزایی احزاب و گروه‌ها حول محور وفاق منجر به تسریع خدمت‌رسانی به شهروندان و پیشبرد اهداف مهم و راهبردی نظام جمهوری اسلامی خواهد شد. ما هنوز فاصله زیادی تا تحقق واقعی مفهوم وفاق ملی در کشور داریم. هر چند نگاه و رویکرد کلان رییس‌جمهور در این خصوص قابل‌تقدیر است، اما همگرایی مطلوب احزاب و گروه‌ها در بستر وفاق، نیاز به چینش عواملی در کنار یکدیگر دارد که مهم‌ترین آنها، رسیدن این گروه‌ها به درک مشترک از مفهوم وفاق و مصادیق و نمادهای آن است. این اشتراک نظر هنوز در کشور به صورت کامل ایجاد نشده است. نه برخی احزاب و نه برخی اعضای دولت به ذهنیت مشترکی از مفهوم وفاق نرسیده و هر یک تلقی خود را از آن دارند. باید به یک مبنای واحد در این خصوص دست یافت تا بتوان منظومه وفاق ملی را روی آن بنا کرد.
حزب موتلفه اسلامی هم با رییس‌جمهور دیداری داشت و هم اخیرا معاون سیاسی وزارت کشور در جلسه حزب حضور یافت، تعامل دولت چهاردهم با احزاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حزب موتلفه اسلامی سه مولفه مهم را در ارتباط با همه دولت‌ها در نظر می‌گیرد: رصد هوشمندانه، حمایت حکیمانه و نقد منصفانه. این موارد سه‌گانه ارتباط موثر حزب موتلفه با بسیاری از دولت‌ها، حتی دولت‌های غیراصول‌گرا را تضمین کرده است. تعامل و گفت‌وگوهای موثری میان حزب موتلفه و دولت در قبال موضوعات مهم صورت گرفته است. ملاقات‌ها و رایزنی‌های مستمر ما با دولت چهاردهم ادامه خواهدداشت. حزب موتلفه اسلامی در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، بین‌المللی و شهروندی کمیته‌های کارشناسی زیادی دارد و تجربیات خود را مسئولانه و صمیمانه در اختیار دولت خواهد گذاشت تا از آنها در راستای تسریع خدمت‌رسانی به شهروندان استفاده شود. این تعامل تاکنون مثبت بوده و دولت نیز از کلیت آن استقبال کرده است.
این نشست و برخاست‌های حزبی‌ها با رییس دولت یا سایر دولت‌مردان باید نتیجه‌ای به همراه داشته باشد، در همین راستا حزب متبوعتان پیشنهادهای خود برای تحقق شعار سال را به دولت و مجلس فرستاد. بفرمایید، آیا از دولت پاسخی به شما داده شده است؟
بله. اخیرا نامه‌ای به دولت و مجلس شورای اسلامی در خصوص نحوه تحقق شعار امسال که از سوی رهبر انقلاب «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده است به دولت ارسال شد و در آن راهکارهای عملیاتی و موثری در مسیر رسیدن به این هدف پیشنهاد شده است. بدیهی است که دولت باید این پیشنهادات را بررسی کرده و طراحان و پیشنهاددهندگان نیز باید در یک تعامل دوطرفه و موثر استدلال‌های خود را در این خصوص مطرح کنند. در این خصوص قرار است ملاقات‌هایی میان طرفین صورت گیرد. هدف موتلفه از ارسال این نامه، یک اقدام نمایشی یا سیاسی نبوده بلکه ما خواستار تغییر برخی قوانین و نگاه‌ها در خصوص مقوله تولید و سرمایه‌گذاری برای تولید هستیم.در همین راستا، طرح معافیت مالیاتی بنگاه‌های کوچک را به مجلس شورای اسلامی و دولت ارائه کرده‌ایم. استدلال‌ها و محاسبات دقیق خود را نیز در توجیه اقتصادی و خدماتی این طرح برای کشور صورت داده‌ایم. بنابراین ما در انتظار یک پاسخ فوری یا تشکر از سوی دولت و مجلس نیستیم، بلکه رسیدن به اهداف تعبیه شده در این طرح با هدف رضایت و آرامش عمومی کشور متمرکز هستیم. این روند پیش می‌رود، هر چند انتظار داریم سرعت آن بیشتر شود.
پیشنهادهای خود را نیز به مجلس ارسال کردید، سوال اینجا است ازآنجاکه موتلفه دارای فراکسیون است، آیا پیشنهادات را به اعضای فراکسیون فرستادید و از آنها درخواست کردید تا موارد حزب را برای تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» پیگیری کنند؟
قطعا ما از ظرفیت فراکسیون حزب موتلفه اسلامی در مجلس در راستای تسریع انتقال پیام‌ها و پیگیری پاسخ آنها در خانه ملت استفاده می‌کنیم. فراکسیون حزب موتلفه اسلامی در جریان روند تصمیم‌سازی‌ها و طراحی پیشنهادات و ارائه الگوهای اقتصادی از سوی حزب قرار دارد و با اعضای این فراکسیون در مرحله تدوین راهکارها و طرح‌ها مشورت می‌شود. قطعا اعضای این فراکسیون مسئولیت مهمی در پیگیری طرح مربوط به تحقق «شعار سال» بر عهده دارند، اما حزب موتلفه اسلامی در ارائه پیشنهادات خود به مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادها، به ظرفیت فراکسیون اکتفا نمی‌کند و در ستاد حزب نیز پیگیر این موارد است.
تعامل مجلس دوازدهم با دولت چهاردهم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این سوال ازاین‌جهت مطرح شد که موضوع استیضاح وزرای راه و نیرو در مجلس شنیده می‌شود، نظر شما درباره این استیضاح‌ها چیست؟ آیا قبول دارید با استیضاح و حضور وزرای جدید مشکلات برطرف می‌شود؟
مسئله استیضاح وزرا تابعی از عملکرد آنها و انحراف احتمالی از اهداف و برنامه‌های مصرح و مدون در حوزه‌های مربوطه است. زمانی که یک وزیر ظرفیت اصلاح این روند را داشته باشد، بهتر است در مسند وزارت باقی بماند، زیرا استیضاح یک وزیر به‌طورکلی برای آن وزارتخانه هزینه‌ساز است. از زمان استیضاح یک وزیر تا حضور وزیر بعدی، مدت زمانی وزارتخانه‌ها عملا معلق خواهد بود و حتی معمولا تا سه ماه پس از حضور وزیر جدید نیز شاهد جابه‌جایی‌های جدید در وزارتخانه‌ها هستیم. این به معنای عدم وجود یا صحت نگاه انتقادی در قبال عملکرد برخی وزارتخانه‌ها و وزرا نیست، اما توصیه ما این است که اگر مسائل از طریق تعامل و اصلاح معایب عملکرد وزرا امکان‌پذیر است، بر همین تعامل موثر تکیه شود. با این حال اگر مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های مربوطه به این نتیجه رسیدند که واقعا عملکرد وزیر مخرب بوده و هزینه استیضاح کمتر از فایده آن خواهد بود، این روند قابل‌پیگیری است. در اینجا باید میان هزینه استیضاح و فایده آن نسبتی قابل‌قبول وجود داشته باشد.
آقای امانی، مهم‌ترین موضوع سیاست خارجی ما این روزها بحث مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکاست. مذاکرات را تا الان چگونه دیده‌اید؟
رهبر انقلاب اسلامی نه‌تنها در برهه کنونی، بلکه در گذشته نیز بارها بر بی‌تعهدی و شرارت آمریکا در مذاکرات با ایران تاکید فرموده‌اند. ما این بی‌تعهدی را طی ادوار پنج‌گانه مذاکرات اخیر مشاهده کردیم. ویتکاف در دور نخست و دوم مذاکرات از موافقت خود و کشورش با غنی‌سازی ۳.۶۷درصدی در کشور خبر می‌دهد، اما در ادامه مذاکرات، به‌راحتی مواضع خود را تغییر می‌دهد. اهداف ترامپ، روبیو، ویتکاف و حتی سناتورهای آمریکایی در مذاکرات مسقط، جابه‌جایی یا حداقل کم‌رنگ‌شدن خطوط قرمز مدنظر جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات است.
مواضع صریح رهبر حکیم انقلاب اسلامی نشان داد که کمترین عقب‌نشینی و تجدیدنظری در قبال این خطوط قرمز در کار نیست. ازاین‌رو توپ در زمین آمریکاست و انعقاد توافق نهایی نیز در گرو پذیرش رسمی حقوق حقه هسته‌ای ایران و در رأس آنها حق ذاتی غنی‌سازی اورانیوم است. آمریکا در اینجا نباید به ایران این حق را اعطا کند، بلکه باید این حق ذاتی را بپذیرد و نسبت به آن احترام بگذارد. پس در اینجا باید بدانیم که پای یک حق ذاتی در میان است که طرف مقابل چه بخواهد یا نخواهد، ما دارای آن خواهیم بود. بهتر است در چنین شرایطی طرف مقابل به این حق ذاتی که برگرفته از اساسنامه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سند NPT است احترام بگذارد.
برخی معتقدند که ترامپ ۲۰۲۵ با ترامپ دوره قبل متفاوت است و به خاطر همین می‌شود روی توافق احتمالی با او حساب کرد، نظر شما چیست؟ آیا ترامپ را متفاوت با قبل می‌دانید یا خیر؟ در کل ارزیابی شما از نتیجه مذاکرات چیست؟
ترامپ هیچ تغییری نسبت به دوره اول ریاست‌جمهوری خود نکرده است. او دائما مشغول محاسبه در خصوص اشخاص و اطرافیان و حتی سیاست‌هایش است و هرگاه توازن محاسبات وی به سود یا زیان آنها بر هم ریزد، مواضع خود را به‌سادگی تغییر می‌دهد. ترامپ ابایی از دروغ گفتن ندارد و آن را جزئی جذاب از شخصیت خود می‌داند. او تصور می‌کند پیش‌بینی‌ناپذیر بودن رفتار و گفتارش برای دیگران جذاب و درعین‌حال ترسناک است، حال‌آنکه متوجه هزینه‌ای که از این طریق به دولت و کشور و متحدانش وارد می‌کند، نیست. درهرحال ترامپ همان ترامپ است اما ما هم همان ایران هستیم، با این تفاوت که قدرتمندتر و مستحکم‌تر شده و منظومه و استراتژی مقاومت فعال را به‌خوبی تقویت و تحکیم کرده‌ایم. همه گزینه‌ها روی میز است. این پیام ما به آمریکاست. در چنین شرایطی مسئولیت و تبعات هرگونه حماقت یا عقلانیتی متوجه خود آمریکاست.
ما سال آینده انتخابات شوراها را خواهیم داشت، حزب موتلفه چه زمانی می‌خواهد استراتژی‌های خود را برای انتخابات مشخص و ترسیم کند؟ آیا در این دوره، ذیل شورای وحدت فعالیت می‌کنید؟ سوال دیگر آنکه حزب اصلاح‌طلب کارگزاران سازندگی به‌تازگی اعلام کرد که باید در انتخابات شوراها، گزینه‌های اصلی شهردار تهران به مردم معرفی شود، آیا شما هم قبول دارید که احزاب و ائتلاف‌ها باید هم زمان با انتشار لیست‌های انتخاباتی خود، از کاندیداهایشان برای شهرداری رونمایی کنند؟
حزب موتلفه اسلامی در حال تدوین نقشه راه خود در قبال انتخابات شوراهاست. در این خصوص بحث‌های کارشناسی و دقیقی مطرح شده و ان‌شاءالله حزب به‌زودی در خصوص نحوه ورود به عرصه انتخابات به جمع‌بندی خواهد رسید. رویکرد و نگاه دیگر احزاب در قبال انتخابات شوراها برای ما محترم است؛ اما لزوما مورد توجه و استناد ما در تصمیم‌گیری‌های نهایی قرار نمی‌گیرد. روند تصمیم‌گیری حزب در انتخابات شوراها، تابعی از بحث‌های کارشناسی و داخلی و سنجش ابعاد فرامتنی انتخابات است. در این خصوص عوامل و معیارهای گوناگون و متنوعی در تدوین کلیت مسیر و نقشه راه انتخاباتی و متعاقبا در انتخاب مصادیق و نامزدها وجود دارد.