۲۸ خرداد ۱۴۰۴ - ۱۳:۰۶

آیات مختلفی از قرآن کریم به موضوع جهاد و قتال با حاکمان طاغوت پرداخته و سرانجامی از این جنگ‌ها را بیان کرده است.

آگاه: سعید داودی لیمونی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، به تبیین برخی آیات قرآن که مربوط به شرایط امروز کشور است، پرداخت. آیاتی که می‌تواند برای مومنان مایه دلگرمی و امیدآفرین باشد. وی در ابتدای گفت‌وگو در توصیه‌ای به مردم، بیان کرد: در وضعیت کنونی که رژیم آدمکش اسرائیل نسبت به ایران تجاوزاتی دارد خواندن قرآن و دیدن آیاتی که ترسیم‌گر حوادثی است که در زمان رسول‌الله اتفاق افتاد، می‌تواند مایه آرامش و سبب قوت قلب همه ما باشد. نبرد حق و باطل در طول تاریخ بوده است و اتفاق جدیدی نیست، آنچه مهم است جهت‌گیری‌ها است.
داودی با اشاره به نیت مومنان و غیرمومنان در این نوع مقاتلات، جنگ‌ها و تمایز صفوف این دو گروه تصریح کرد: قرآن می‌فرماید «الَّذِینَ آمَنُوا یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ  وَالَّذِینَ کَفَرُوا یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِیَاءَ الشَّیْطَانِ إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفًا» یعنی آنان که ایمان آورده‌اند، در راه خدا می‌جنگند؛ کسانی که کافر شده‌اند، در راه طاغوت می‌جنگند. پس شما با یاران شیطان بجنگید که یقینا نیرنگ و توطئه شیطان [در برابر اراده خدا و پایداری شما] سست و بی‌پایه است. تفاوت جبهه مومنان و غیرمومنان این است که مومنان در مسیر الهی مقاتله و پیکار می‌کنند، یعنی آنگونه که نماز می‌خوانند جنگ، دفاع و جهادشان هم برای خداست. معاندین و نمونه امروز آن صهیونیست‌ها هستند که انسان‌های بیگناه را در غزه می‌کشند، در مسیر طاغوت قتال می‌کنند. نیت‌ها بسیار متفاوت است، فَقَاتِلُوا أَوْلِیَاءَ الشَّیْطَانِ، اشاره به این دارد که با اولیا و یاران شیطان بجنگید و بدانید که کید شیطان و مکر شیطان ضعیف است. اگر مومنان درست حرکت کنند و نیت خالصانه داشته باشند، در برابر یاران شیطان پیروزی با آنهاست. وی همچنین در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به آیه دیگری از قرآن کریم گفت: قرآن به مومنان عصر پیامبر می‌فرماید همیشه این درگیری‌ها در طول تاریخ وجود داشته و خداپرستان هرگز با دیدن این فشارها سست نمی‌شدند. 
«وَکَأَیِّنْ مِنْ نَبِیٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیُّونَ کَثِیرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَکَانُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرِینَ» چه بسا پیامبرانی که انبوهی دانشمندانِ الهی مسلک [و کاملان در دینِ] به همراه او با دشمنان جنگیدند، پس در برابر آسیب‌هایی که در راه خدا به آنان رسید، سستی نکردند و ناتوان نشدند و [در برابر دشمن] سر تسلیم و فروتنی فرود نیاوردند؛ و خدا شکیبایان را دوست دارد.

از تعقیب دشمن دست نکشید
چه بسیار پیامبرانی که با همراهی مردان الهی جهاد کردند و هیچگاه در برابر آنچه به آنان از سختی‌ها، دشواری، کشته شدن‌ها و جراحت‌ها رسید سست و ناتوان نشدند و تن به تسلیم ندادند. این آیه نشان می‌دهد در طول تاریخ نبردهای زیادی وجود داشت، اما کسانی که مومن هستند و هدف روشنی دارند و به تعالی خودشان در این دنیا می‌اندیشند که بتوانند به قرب الهی دست پیدا کنند هرگز این آسیب‌ها سبب سستی آنان نشده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نکته دیگری از قرآن اشاره کرد که به امدادهای الهی در جنگ پرداخته و ادامه داد: قرآن می‌فرماید وقتی به شما آسیب رسید فکر نکنید به دشمن آسیب نمی‌رسد، با این تمایز و تفاوت که «وَلَا تَهِنُوا فِی ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ إِنْ تَکُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ یَأْلَمُونَ کَمَا تَأْلَمُونَ وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا یَرْجُونَ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَکِیمًا یعنی و در تعقیب و جست‌وجوی دشمن سستی نکنید. اگر شما [در رویارویی با دشمن] درد و رنج می‌بینید، آنان نیز چون شما درد و رنج می‌بینند و شما چیزی را [چون پیروزی و پاداش] از خدا امید دارید که آنان امید ندارند و خدا همواره دانا و حکیم است.» خداوند در قرآن فرمود که در تعقیب دشمن و از تعقیب دشمن سست نشوید، رها نکنید بلکه باید ضربه را بزنید. به تعبیر مسئولان و رهبران ما که در همین ماجرای اخیر فرمودند شروع جنگ با شماست، اما پایانش دست شما نیست. قرآن می‌فرماید اگر به شما رنج و آسیبی می‌رسد، آنها نیز رنج و آسیب می‌بینند و کشته می‌دهند. اینطور نیست که بتوانند راحت سر به بستر بگذارند اما با این تفاوت که شما امید به خدا، پاداش الهی و امداد الهی دارید اما آنها ندارند. آسیب دیدن مومنان و طرفداری از حق در منظر الهی دیده می‌شود. وی با اشاره با آیه دیگری از قرآن کردیم و وعده خداوند در همراهی مظلومان بیان کرد: «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَی نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ» یعنی به کسانی که [ستمکارانه] مورد جنگ و هجوم قرار می‌گیرند، چون به آنان ستم شده اذن جنگ داده شده، مسلما خدا بر یاری دادن آنان تواناست. خداوند فرمود به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل شده اجازه جهاد داده شده، امروز هم این جنگ بر ما تحمیل شده و ما به رژیم صهیونیستی حمله نکردیم. وقتی حمله کردند ما حق دفاع مشروع را داریم که در قوانین بین‌الملل و دفاع مشروع امر روشنی است، اما این وعده خداست کسانی که در مسیر الهی می‌جنگند و مظلومانه از خود دفاع می‌کنند. خداوند یاری رسانشان است.
داودی برخی آسیب‌ها را عاملی برای آبدیده‌کردن مومنان دانست و به آیه مرتبط با این موضوع اشاره کرد: گاهی برخی جنگ‌ها و آسیب‌ها این ویژگی را دارد که مومنان را آبدیده کند و کفار و معاندان خار و ذلیل و محو شوند. نمی‌دانیم شاید همین نبردی که اتفاق می‌افتد کشور ما را آبدیده کند سبب شود که ورق محو اسرائیل رقم بخورد. در جنگ احد شکست اولیه رخ داد، در جنگ اخیر ابتدا آنان حمله کردند و مسئولان نظامی و دانشمندان را شهید کردند، ولی همانگونه که در جنگ احد پیامبر تدبیر کرد و نیروها را بازسازی کرد، در مراحل بعدی این جنگ نیز ما موفق شدیم. قرآن می‌فرماید و وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ و [در انجام فرمان هایِ حق و در جهاد با دشمن] سستی نکنید و [از پیش آمدها و حوادث و سختی‌هایی که به شما می‌رسد] اندوهگین مشوید که شما اگر مومن باشید، برترید. اینکه سست نشوید و غمگین نشوید شما برتر و بالاتر هستید اگر ایمان داشته باشید. ما باید قدرت ایمان را تقویت کنیم. بعد می «فرماید إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ اگر [در جنگ احد] به شما آسیب و جراحتی رسید، آن گروه را نیز [در جنگ بدر] آسیب و جراحتی مانند آن رسید. و ما این روزها [یِ پیروزی و ناکامی] را [به‌عنوان امتحان] در میان مردم می‌گردانیم [تا عبرت گیرند] و خدا کسانی را که [از روی حقیقت و خلوص] ایمان آورده‌اند، مشخص کند و از میان شما گواهانی [نسبت به پیروزی‌ها که نتیجه طاعت و تقواست و شکست‌ها که محصول نافرمانی و بی‌تقوایی است] بگیرد؛ و خدا ستمکاران را [که با سستی و بی‌تقوایی بر خود ستم می‌کنند] دوست ندارد.» یعنی اگر به شما آسیبی رسیده به دشمن شما هم آسیب رسیده است. سپس می‌فرماید این روزهای پیروزی و شکست در میان مردم وجود دارد، این خاصیت زندگی دنیاست که گاهی فراز و گاهی فرود وجود دارد، گاهی این شکست می‌خورد و گاهی او موفق می‌شود. بنابراین ما باید بدانیم که این نبرد و حادثه زمینه‌ای برای آبدیدگی ما و نابودی دشمنان الهی است.

مومنان واقعی در انتظار دشمنان هستند
این پژوهشگر حوزه قرآن، در ادامه به ویژگی مومنان واقعی پرداخت و اضافه کرد: مومنان واقعی دلداده خدا هستند و ظلم‌ها و ستم‌ها را می‌بینند، وقتی دشمن حمله می‌کند می‌گویند ما منتظر چنین روزی بودیم چرا که فرصتی پیدا شده تا انتقام مظلومان را بگیرند. خداوند در سوره احزاب و در جریان جنگ خندق می‌فرماید که کفار لشکرهای مختلفی از قریش را فراهم کردند و امروز هم مثل جنگ احزاب رژیم صهیونیستی تنها نیست و بسیاری از کشورهای قدرتمند همراه هستند اما مومنان وقتی این گروه‌ها را دیدند گفتند قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّه این است آنچه خدا و رسولش وعده داده بودند که زمینه برا محو دشمنان فراهم می‌شود. قَالُوا هَ ذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِیمَانًا وَتَسْلِیمًا.
وی در پایان تاکید کرد: باید بدانیم پیروزی با جبهه حق است. پیوسته این‌گونه است که خداوند می‌فرماید حق مثل آبی جریان پیدا می‌کند و روی آن کف‌هایی قرار می‌گیرد، کف‌ها روی آب می آیند و جولان می‌دهند، اما در نهایت کف‌ها از بین می‌روند و آب باقی می‌ماند. فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاءً. باطل یک جولانی می‌دهد و سر و صدا می‌کند ولی آنچه که باقی می‌ماند حق است. امیدواریم برابر با آیه جَاءَ ٱلحَقُّ وَزَهَقَ ٱلبَطِلُ إِنَّ ٱلبَطِلَ کَانَ زَهُوقا که به فرموده پیامبر حق فرا رسیده و باطل مضمحل و نابود شدنی است در صورتی که مومنان استقامت داشته باشند به یقین پیروزی با جبهه حق است و باطل نابود شدنی است. امیدواریم به‌زودی خبر پیروزی‌های غرور انگیز بیشتری برای کشور ما حاصل شود.