۲ تیر ۱۴۰۴ - ۲۳:۲۸

چندین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در ماه‌های گذشته در حالی متوقف شد که رژیم اسرائیل جمعه ۲۳ خردادماه، حملات هوایی و نظامی را علیه مواضع ایران ترتیب داد.

آگاه: این حملات که به اذعان بسیاری از کارشناسان با صحنه‌گردانی آمریکا انجام می‌شود، حالا وارد فاز تازه‌ای شده است. رژیم اسرائیل پس از ناکامی در مقابل حملات موشکی ایران در قالب وعده صادق سه که شکست مفتضحانه‌ای را متحمل شد، حالا خواستار حمایت نظامی آمریکا از خود شده تا تبعات سنگین این جنگ را از روی دوش خود برداشته و به نوعی آمریکا را وارد جنگ نظامی با ایران کند. از این رو ترامپ و ایالات متحده آمریکا در ادامه جنگ‌افروزی خود، در حالی ایران را به پای میز مذاکره فرا می‌خواند که در جبهه دیگری به دنبال تقویت استحکامات نظامی اسرائیلی‌هاست. با این حال ترامپ در روزهای گذشته مدعی شد که ایرانی‌ها درخواست مذاکره در کاخ سفید، زیر سایه جنگ را ارائه کرده‌اند اما ایران این ادعا را از اساس تکذیب کرد. البته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده پیشتر در نشست «گروه هفت» که در کانادا برگزار شد، با تکرار ادعاهای خود مدعی شد: ایران باید قبل از اینکه خیلی دیر شود، وارد مذاکره شود. ایرانی‌ها می‌خواهند به توافق برسند و باید به توافق برسند.
اظهارات ترامپ در حالی مطرح می‌شود که ایران پیش از آغاز این جنگ، پای میز مذاکره با آمریکا نشست، اما آمریکا که امروز آن را به «ابَر دبه‌کننده» می‌شناسند، راهی دیگر را برگزید تا میز مذاکرات از اساس برچیده و گفت‌وگوی موشک‌ها آغاز شود و جنگ دیگری به ایران، به موجب تئوری‌های به اصطلاح صلح‌طلبانه و پوچ آمریکایی، تحمیل شود.
اما دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل، روز گذشته در گفت‌وگویی با بیان اینکه «موضوع اصلی دشمنان، قدرتمند شدن ایران است»، اظهار کرد: آنها سعی می‌کنند ایران را ضعیف قرار دهند و همه طراحی‌ها در جهت تضعیف ایران بود؛ برای تضعیف ایران به دنبال حذف عناصر قدرت ازجمله توانمندی‌های هسته‌ای، همبستگی اجتماعی، توانمندی دفاعی در حوزه موشکی و پهپادی و همچنین تاب‌آوری اقتصادی بودند؛ آنها در این مسیر راه‌های مختلفی را همزمان دنبال کردند و آن چیزی که بیشتر از همه در رسانه‌ها دیده می‌شد، موضوع مذاکراتی بود که به صورت غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده آمریکا آغاز شده بود. در این خصوص، آمریکا موضوع اصلی را پایان غنی‌سازی در ایران عنوان کرده بود. عمویی در پاسخ به این پرسش که آیا هدف مذاکرات را بخشی از فریب و نقشه دشمن می‌دانید، عنوان کرد: مذاکرات بعد از پنج دوره به مرحله‌ای رسید که تاکید طرف مقابل بر این بود که غنی‌سازی در ایران باید متوقف شود؛ در کنار این مسیر مذاکره، مسیر دیگری طی شده است که امروز ضربات ناکام رژیم صهیونیستی به تجهیزات هسته‌ای را مشاهده می‌کنیم. یعنی هدف تضعیف ایران تعیین شده است و در این مسیر برای حذف یکی از عناصر قدرت ایران، یعنی توانمندی هسته‌ای ازجمله غنی‌سازی مورد هدف قرار گرفته است؛ برای تحقق این موضوع هم مسیر مذاکره امتحان شد و در کنار آن مسیر آمادگی نظامی برای ضربه به این توانمندی نیز مهیا شد. آنها اگر می‌توانستند از طریق مذاکره این عنصر قدرت را حذف کنند، حتما این کار را می‌کردند؛ بنابراین اینکه گفته شده است به دیپلماسی خیانت شده، حرف درستی است.
اما این ادعای ترامپ، مبنی بر برگشت ایران در سایه جنگ به پای میز مذاکره، به جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز کشیده شد. رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به جلسه روز گذشته این کمیسیون گفت: در این جلسه معاون وزیر خارجه گزارشی از تلاش‌های دستگاه دیپلماسی در دفاع از منافع ملی و اثبات حقانیت جمهوری اسلامی ایران و خوی تجاوزگری رژیم صهیونیستی ارائه کرد و به تشریح جزییات تلاش‌های وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور پرداخت و سایر اقداماتی که در زمینه رسوایی رژیم صهیونیستی در مجامع بین‌المللی صورت گرفته است، تاکید شد. رضایی افزود: معاون وزیر خارجه در پاسخ به برخی سوال‌ها، هرگونه مذاکره جمهوری اسلامی ایران با ایالات متحده را تکذیب کرد و ادعای ترامپ مبنی بر درخواست برای مذاکره با کاخ سفید را کذب محض خواند. البته در ادامه و در سایه جنگ‌افروزی اسرائیلی‌ها موضوع برگزاری جلسه وزیر خارجه ایران با دیپلمات‌های ارشد سه کشور مطرح شد که روز گذشته هم عراقچی در پایان این جلسه در بیانیه‌ای عنوان کرد؛ در صورت توقف تجاوز و پاسخگوکردن متجاوز به دلیل جنایات ارتکابی خود، ایران آماده مدنظر قراردادن دیپلماسی است.
همچنین در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز بوده و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد. از این رو، حمله به تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران یک جنایت بزرگ تلقی شده و نقض شدید قواعد آمره و حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود. در این چارچوب، از عدم‌محکومیت این حملات توسط سه کشور و اتحادیه اروپا به‌طور جدی ابراز نگرانی و انتقاد شد. با این حال عمویی، دستیار رئیس مجلس در امور بین الملل روز گذشته با اشاره به گفت‌وگوی دیپلمات‌های ایران و دیپلمات‌های ارشد اروپایی در ژنو عنوان کرد: یکی از تحلیل‌های عمده که درباره مذاکرات ژنو مطرح می‌شود، این است که غربی‌ها و اروپایی‌ها به‌عنوان کشوری که حامی تاسیس رژیم صهیونیستی بودند و هم اکنون هم به صورت حیاتی از این رژیم حمایت می‌کنند، پا پیش گذاشتند و درخواست آغاز گفت‌وگو را با ایران مطرح کردند تا ببینند آیا می‌توان جنگ را سریع‌تر پایان داد و اینکه ارزیابی مقامات کشور ما از این جنگ چیست و تاب‌آوری و شکنندگی ایران چقدر است؛ اما پیامی که دریافت کردند بسیار روشن بود؛ آنها این پیام را دریافت کردند که تا زمانی که این تجاوز پایان پیدا نکند، متجاوز تنبیه نشود و چشم‌انداز بلند مدتی برای امنیت مردم ما وجود نداشته باشد، ایران بر سر میز مذاکره باز نمی‌شود. ما هیچگاه از ملاقات با مقامات کشورهای خارجی فراری نبوده‌ایم، اما اینکه آنها فکر کنند این ملاقات‌ها مبنایی برای مذاکره به این معنا که در آن بده بستانی رخ دهد، است، حتما رخ نخواهد داد.
اما آمریکایی‌ها، در حالی مذاکرات را تنها راه‌حل موجود در پایان بخشیدن به مسیر جنگ‌افروزی رژیم صهیونیستی علیه ایران می‌دانند که روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال پیشتر اعلام کرده بود که مذاکرات دیپلماتیک آمریکا با ایران، آن‌ هم به میزبانی عمان در مسقط، پوششی برای انجام حملات رژیم صهیونیستی به ایران بوده است. این روزنامه می‌افزاید که حملات رژیم صهیونیستی به ایران در حالی رخ داد که دولت آمریکا در حال مذاکره غیرمستقیم با ایران بوده است، اما این مذاکرات یک «فریب دیپلماتیک» برای غافلگیری ایران بود.
در نهایت، آنچه از لابه‌لای اظهارات مقامات ایرانی برداشت می‌شود، این است که جمهوری اسلامی ایران با وجود آمادگی برای تعامل سازنده با جامعه جهانی، مسیر دیپلماسی را تنها در صورتی دنبال می‌کند که زمینه‌های اولیه آن یعنی پایان تجاوز، تنبیه متجاوز و احترام به حقوق حاکمیتی ایران فراهم شود. ادعاهای ترامپ مبنی بر تمایل ایران به مذاکره مستقیم در کاخ سفید، در فضای کنونی نه‌تنها از سوی تهران رد شده، بلکه از نظر ناظران سیاسی نیز تلاشی برای بهره‌برداری سیاسی از فضای پرتنش منطقه‌ای تلقی می‌شود. در حال حاضر، مسیر گفت‌وگو بسته است اما نه برای همیشه. در صورت تغییر شرایط میدانی و بازگشت طرف‌های بین‌المللی به اصول حقوق بین‌الملل، باردیگر ممکن است دیپلماسی به‌عنوان ابزار حل بحران مطرح شود. اما تا آن زمان، به‌نظر می‌رسد تهران بر موضع قاطع خود در دفاع از منافع ملی ایستاده است.