آگاه: سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی ویژه‌ای با شبکه خبری صداوسیما، به بررسی تحولات اخیر در حوزه سیاست خارجی پس از تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران پرداخت. وی در این مصاحبه به اهمیت مقاومت یکپارچه مردم ایران، شکست تهدیدهای دشمنان و تحولات آینده دیپلماسی اشاره کرد و همچنین به برجسته‌سازی حقانیت ایران در صحنه بین‌المللی پرداخت.
مقاومت یکپارچه و اتحاد ملی
عراقچی، ابتدا به اتحاد غیرقابل تصور مردم ایران در مقابله با تجاوزات اشاره کرد و گفت: همبستگی بی‌نظیر مردم ایران در این ۱۲ روز، ناشی از صداقت عملکرد دولت در دفاع از حقوق ملت بود. مردم دیدند که دولت هر راه ممکنی را برای رسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز امتحان کرد، اما دشمنان به‌جای پاسخ به دیپلماسی به جنگ روی آوردند. وی افزود که این مقاومت بدون‌توجه‌به تفاوت‌های فکری، قومی یا سیاسی، نمادی از تاریخ‌سازی ایرانیان در برابر ائتلافی از قدرت‌ها بود که قصد داشتند نظام جمهوری اسلامی را شکنند. وزیر خارجه تاکید کرد که ایران با واژه تسلیم بیگانه است و این حقیقت در طول تاریخ و به ویژه در این بحران به اثبات رسیده است. وی یادآور شد که حملات گسترده به تاسیسات کشور، ترور شخصیت‌های مهم و فشارهای اقتصادی هیچ‌کدام موفق به شکستن اراده ملت نشدند. عراقچی به نقش دیپلماسی در مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: سیاست ایران در مذاکرات با آمریکا، دقیق، حساب‌شده و هوشمندانه بود. ما با دیپلماسی مخالف نیستیم، اما نمی‌پذیریم که دشمنان قواعد مذاکره را تعریف کنند. وی توضیح داد که ایران با پیشنهاد مذاکره غیرمستقیم، شرایط را به نفع خود تغییر داد و آمریکایی‌ها را در چارچوب پیشنهادی ایران قرار داد. در ادامه، عراقچی اظهار کرد که دشمنان پس از شکست در مذاکره، به جنگ روی آوردند و گفت: این خیانت به دیپلماسی بود. ما در تمامی مکاتبات خود این اقدام را خیانت به مذاکره توصیف کردیم. وی افزود که ایران با گذر از این مسیر، به جهانیان اتمام حجت کرد و نشان داد که از هیچ تلاشی برای یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز فروگذار نکرده است.
اگر مسیر مذاکره را امتحان نکرده بودیم، این پرسش مطرح می‌شد که چرا مذاکره نکردید؟
وی ادامه داد: در مذاکرات، آنها خواسته‌های خود را با زبانی دیگر مطرح کردند، اما ما همان‌گونه که در برابر تهدیدها مقاومت کرده بودیم، در مذاکرات نیز از حقوق ملت ایران قاطعانه دفاع کردیم. طبیعی است مردمی که در برابر تحریم‌ها و فشارها مقاومت کرده‌اند، برای حفظ حقوق خود در صحنه مذاکره نیز از آنها دست نکشند. وقتی طرف مقابل ناامید شد که از طریق مذاکره به اهداف خود برسد، مسیر دیگری را برگزید. دست رژیم جعلی و جنایتکار صهیونیستی را باز گذاشتند تا حملاتی را انجام دهد. ما در تمامی مکاتبات و اظهارات خود این اقدام را خیانت به دیپلماسی و مذاکره توصیف کردیم. وی با تاکید بر اینکه خوشحالیم که این مسیر را طی کردیم، افزود: زیرا با جهانیان اتمام حجت کردیم که ایران از هیچ تلاشی برای یافتن راه‌حل مسالمت‌آمیز فروگذار نکرده است. اگر این مسیر مذاکره را امتحان نکرده بودیم، شاید این پرسش مطرح می‌شد که چرا مذاکره نکردید و شاید این اتفاقات رخ نمی‌داد. اما اکنون کاملا روشن است که ما دیپلماسی و مذاکره را آزمودیم و این طرف مقابل بود که مسیر مذاکره را به مسیر جنگ تبدیل کرد.
آزمودن راه‌ها برای نتیجه مسالمت آمیز
وزیر خارجه ادامه داد: یکی از دلایل همبستگی بی‌نظیر مردم ایران در این دوره، صداقتی است که در عملکرد دولت خود مشاهده کردند. آنها دیدند که دولت هر راه ممکنی را برای رسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز امتحان کرده، از مذاکره فرار نکرده و در عین حال، حقوق ملت را با قاطعیت حفظ کرده است. این طرف مقابل بود که مسیر مذاکره را به مسیر جنگ تبدیل کرد. ما به دنیا ثابت کردیم و به مردم خود هم نشان دادیم که صداقت داریم. این مسیر انتخاب شد و مشخص شد که نیت آنها چیز دیگری است و اینجا بود که مقاومت معنا پیدا کرد؛ وگرنه ممکن بود حتی در مسیر مقاومت نیز سستی‌هایی به‌وجود بیاید. مثلا اینکه چرا این راه را انتخاب نکردیم؟ چرا آن راه دیگر را امتحان نکردیم؟
در بخش دیگری از سخنان خود، عراقچی به حمایت‌های بی‌سابقه کشورهای منطقه و جهانی از ایران اشاره کرد. وی یادآور شد که ۵۷ کشور عضو سازمان همکاری اسلامی در قطعنامه‌ای تاریخی، حملات رژیم صهیونیستی و آمریکا را محکوم کردند و با عباراتی محکم، همبستگی خود را با مردم ایران اعلام کردند. همچنین سازمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای و بریکس نیز به همین منوال عمل کردند. وزیر خارجه همچنین به نقش مصر در همراهی با ایران در سازمان همکاری اسلامی اشاره کرد و گفت: مصری‌ها نه تنها در محکومیت حملات پیشقدم شدند، بلکه بانی اعلامیه‌های متعددی بودند که نشان از جایگاه خاص این کشور در منطقه دارد.
تحولات آینده در دیپلماسی ایران
عراقچی در پاسخ به سوالی درباره آینده سیاست خارجی ایران پس از این بحران، گفت: پس از جنگ شرایط جدیدی به وجود می‌آید و دیپلماسی باید خود را با این واقعیت‌ها تطبیق دهد. ما اکنون مواضع و منطق جدیدی داریم و شرایط پیش از مقاومت قابل بازگشت نیست. وی افزود که بحث جبران خسارات و تغییر در تعامل با سازمان‌های بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) از محورهای جدید دیپلماسی ایران خواهد بود. در این زمینه، عراقچی انتقاد خود را از گزارش‌های غیرمنصفانه آژانس برجسته کرد و گفت: حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران جرم نابخشودنی است که آژانس نه‌تنها آن را محکوم نکرد، بلکه در تضعیف حقوق ایران در چارچوب NPT شتاب بخشید. وی افزود که قانون مصوب مجلس درباره همکاری با آژانس، رابطه ایران با این نهاد را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
تحلیل نقدی از غرب و استانداردهای دوگانه
وزیر خارجه به نقش کشورهای غربی در تضعیف حقوق بین‌الملل و استانداردهای دوگانه آنها انتقاد کرد و گفت: کشورهایی مانند آلمان و فرانسه که خود را پرچمدار حقوق بشر می‌دانند، در مسائلی مانند کشتار غزه سکوت کردند. این رویکرد، اعتبار آنها را در صحبت از حقوق بشر زیر سوال برده است. وی همچنین به اظهارات زشت صدراعظم آلمان درباره حملات رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: این سخنان یادآور جنایات نازی‌هاست و هرگونه اعتبار آلمان را در موضوعات بشردوستانه از بین می‌برد.
روابط منطقه‌ای و پیام به کشورهای همسایه
در بخشی دیگر، عراقچی به روابط با کشورهای منطقه، به‌ویژه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس پرداخت. وی گفت: ما به کشورهای همسایه اطمینان دادیم که حملات به پایگاه‌های آمریکایی در خاک آنها، حمله به خود کشورهای منطقه به‌حساب نمی‌آید. وی همچنین از همبستگی با قطر در پی حملات اخیر استقبال کرد و تاکید کرد که سیاست ایران گسترش روابط خوب همسایگی است. در پایان، عراقچی درباره احتمال بازگشت به مذاکره با آمریکا گفت: مذاکره نه امری مقدس است و نه مذموم؛ بلکه تصمیمی است که بر اساس منافع ملی گرفته می‌شود. ما هیچ توافقی یا قراری برای ازسرگیری مذاکرات نداریم، اما تصمیم‌گیری درباره آینده بر اساس مصلحت مردم ایران خواهد بود. وی همچنین هشدار داد که در صورت استفاده اروپا از مکانیسم ماشه (Snapback) در شورای امنیت، این اقدام بزرگ‌ترین اشتباه تاریخی اروپا خواهد بود و نقش این کشورها در موضوع هسته‌ای ایران را به‌طور کامل خاتمه خواهد داد.