آگاه: بازار کار امروز ایران، تنها با معضل بیکاری یا سطح دستمزدها مواجه نیست، بلکه باید خود را با دگرگونی بنیادین در انتظارات شغلی، سبک زندگی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد نسل جدید نیروی کار هماهنگ کند. در همین ارتباط، سیدمالک حسینی، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با تاکید بر ضرورت آموزش کارآفرینی به کودکان و نوجوانان گفت: انتقال دانش و مهارت به نسل جوان از همان سال‌های ابتدایی، تضمین‌کننده آینده بازار کار ایران است. اگر امروز این آموزش‌ها را جدی نگیریم، در آینده نزدیک با موجی از نیروی کار بدون مهارت و بی‌انگیزه مواجه خواهیم شد.
وی با اشاره به تجربه برخی شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی که توانسته‌اند به‌عنوان برندهای اصیل در بیش از ۶۰ کشور جهان حضور یابند، افزود: این شرکت‌ها نشان داده‌اند که نوآوری و دانش‌بنیانی در کنار توجه به مسئولیت اجتماعی می‌تواند موفقیت‌های جهانی را رقم بزند. در طراحی محصولات برای کودکان نیز تلاش شده همه استانداردهای ایمنی و روان‌شناختی رعایت شود تا آموزش و تولید همسو با نیاز نسل جدید پیش برود.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال ادامه داد: مطابق با قانون کار، افراد از ۱۵سالگی می‌توانند در مشاغل غیرسخت و غیرزیان‌آور فعالیت کنند. این موضوع به معنای تایید کار کودکان نیست، بلکه تاکید بر ضرورت آشنایی نوجوانان با فضای کسب‌وکار و مهارت‌آموزی در کنار تحصیل است. همان‌طور که در گذشته کودکان در تابستان‌ها در کنار خانواده تجربه‌های کاری کسب می‌کردند، امروز هم باید سازوکاری برای مهارت‌آموزی علمی و هدفمند فراهم شود.
بازار کار ایران علاوه بر مشکلات سنتی مانند رکود، تورم، دستمزد ناکافی و بیکاری، با چالش‌های جدیدی روبه‌روست. تغییر هرم سنی و ورود جوانان دهه‌های ۷۰ و ۸۰ به بازار، انتظارات متفاوتی را شکل داده است. نسل جدید برخلاف نسل‌های گذشته تنها به دنبال اشتغال پایدار نیست، بلکه خواهان محیط کاری پویا، فرصت پیشرفت فردی، امنیت شغلی و همسویی کار با سبک زندگی و ارزش‌های شخصی است. حسینی در همین زمینه تصریح کرد: ویژگی‌های شخصیتی و نسلی نیروی کار جدید ایجاب می‌کند که کارفرمایان هم تعاملات خود را تغییر دهند. اگر کارفرمایان نتوانند با این تحولات هماهنگ شوند، بهره‌وری پایین می‌آید و مهاجرت نیروی انسانی تشدید می‌شود.
کارشناسان معتقدند که سیاست‌های بازار کار باید به سمت سرمایه‌گذاری در آموزش مهارت‌های نرم و سخت، تقویت کارآفرینی و حمایت از نوآوری حرکت کند. حسینی نیز در همین راستا پیشنهاد داد: استفاده از مدل‌های مدیریتی توسعه کسب‌وکار مبتنی بر برندینگ، اجرای طرح‌های آموزشی ویژه نوجوانان، ایجاد دوره‌های تخصصی برای مربیان کارآفرینی و حمایت از شرکت‌های فعال در حوزه آموزش کودکان و نوجوانان مهم است. وی افزود: ارائه چنین برنامه‌هایی به معنای آماده‌سازی نسل آینده برای مواجهه با تحولات بازار کار است. اگر امروز تصمیم‌گیری جدی صورت نگیرد، دو دهه آینده با چالش‌هایی بحران‌زا مواجه خواهیم شد.
باتوجه‌به سهم بالای جمعیت جوان در ساختار کشور، فرصت بزرگی برای رشد و توسعه اقتصادی وجود دارد؛ اما در صورت بی‌توجهی به آموزش و مهارت‌آموزی، این فرصت می‌تواند به تهدید تبدیل شود. به همین دلیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که برنامه‌ای جامع و هدفمند را برای آموزش و توانمندسازی نسل جدید طراحی کرده و امیدوار است با همکاری کارفرمایان، بخش خصوصی و نهادهای آموزشی بتواند مسیر بازار کار را برای آینده مدیریت کند.
موتور محرک برای تحول اقتصادی
ورود گسترده نسل‌های دهه ۷۰ و ۸۰ به بازار کار، تاثیراتی ژرف و چندبعدی بر اقتصاد و ساختار اشتغال ایران خواهد گذاشت. این نسل که عمدتا تحصیلکرده، متصل به فناوری و دارای انتظارات شغلی متفاوتی نسبت به نسل‌های پیشین است، همزمان هم چالش‌های جدی ایجاد می‌کند و هم فرصت‌های بی‌نظیری پیش می‌آورد.
از یک سو، موج عظیم متقاضیان جدید، فشار بی‌سابقه‌ای بر بازار کار وارد خواهد کرد و در صورت عدم‌ایجاد مشاغل کافی، به‌شدت نرخ بیکاری به‌ویژه در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را افزایش خواهد داد. این نسل به دنبال مشاغلی با ارزش افزوده بالا، محیط کاری پویا، حقوق متناسب و تعادل بین کار و زندگی است و بنابراین ممکن است با ساختارهای سنتی اشتغال که انعطاف‌پذیری کمی دارند، در تعارض قرار بگیرد. این امر می‌تواند به نارضایتی گسترده و حتی فرار مغزها بینجامد.
اما از سوی دیگر، این نسل باسواد دیجیتال بالا، روحیه کارآفرینی و انگیزه شدید برای موفقیت، می‌تواند موتور محرکی برای تحول اقتصادی ایران باشد. آنان نیروی کار اصلی برای توسعه‌بخش‌های مدرنی مانند فناوری اطلاعات، اقتصاد خلاق و استارت‌آپ‌ها هستند که می‌توانند اشتغال‌زایی قابل‌توجهی ایجاد کنند. این تحول، اقتصاد ایران را ناگزیر به گذار از مدل‌های سنتی مبتنی بر منابع به سمت یک اقتصاد دانش‌بنیان می‌کند. درنتیجه، آینده بازار کار ایران کاملا به پاسخ سیاست‌گذاران و نهادهای اقتصادی به این پدیده بستگی دارد. اگر با سرمایه‌گذاری روی مهارت‌آموزی، توسعه اکوسیستم کارآفرینی و اصلاح قوانین کاری، از این نیروی جوان استقبال شود، این نسل می‌تواند طلایه‌دار یک جهش اقتصادی تاریخی باشد. اما در صورت بی‌تفاوتی و ادامه روندهای فعلی، این موج جمعیتی می‌تواند به یک بحران اجتماعی - اقتصادی عمیق تبدیل شود.