آگاه: مخالفت نارندا مودی، نخست‌وزیر هند با به‌رسمیت‌شناختن به‌اصطلاح نقش‌آفرینی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در پایان‌دادن به درگیری‌های نظامی با پاکستان خشم واشنگتن را برانگیخته است. رئیس‌جمهور آمریکا تلاش دارد بادست‌وپا کردن دستاوردهای خیالی در عرصه توقف جنگ‌های جهانی در حالی که از نسل‌کشی مردم غزه توسط تل‌آویو حمایت می‌کند، برای تصاحب جایزه نوبل خیز بردارد. هند در حوزه نفت نیز دست به مقابله با آمریکازده است؛ به‌طوری‌که سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه چند روز قبل گفت که هند تسلیم خواسته‌های آمریکا برای توقف خرید نفت از روسیه نشده است و مسکو از این موضع قدردانی می‌کند. آمریکا در واکنش به استقلال عمل هند، رویکردی قلدرمآبانه در برابر این کشور در پیش گرفته است؛ در همین راستا، لوتنیک، وزیر تجارت آمریکا، با زبانی تهدیدگونه، خواستار تسلیم فوری هند شد و طی یک موضع‌گیری خصمانه علیه دهلی‌نو گفت: هند هنوز هم نمی‌خواهد بازار خود را باز کند، خرید نفت روسیه را متوقف کند و نمی‌خواهد بخشی از بریکس نباشد، درست است؟ آنها متحدان روسیه و چین هستند. اگر می‌خواهید یکی از آنها باشید، بروید باشید اما یا از دلار حمایت کنید، از ایالات متحده آمریکا حمایت کنید، از بزرگ‌ترین مشتری خود یعنی مصرف‌کننده آمریکایی حمایت کنید؛ یا فکر می‌کنم، ۵۰ درصد تعرفه خواهید پرداخت و خواهیم دید که این چقدر دوام می‌آورد. می‌دانم بسیاری از هندی‌ها طرفدار آمریکا بوده و هستند، آیا الان از این وضعیت لذت می‌برید؟ وزیر تجارت آمریکا با این سخنان، مشت استکباری خود را برای مقامات دهلی‌نو باز کرد و غیرمستقیم به آنان گفت: سیاست ایالات متحده این است که یا با ما هستید یا علیه ما و منظور از «با ما» این است که شما باید حاکمیت و منافع ملی خود را تسلیم کنید و در صورت لزوم باید اقتصاد و رشد خود را برای ایالات متحده قربانی کنید.
هند، به اتحاد «جنوب جهانی» پیوست
با وجود تمام تهدیدهایی که از جانب آمریکایی صورت می‌گیرد، نخست‌وزیر هند به دنبال نزدیک‌شدن دوباره به پکن در راستای گسترش همکاری‌های تجاری است. این خبری است که مکررا توسط رسانه‌های مختلف پس از سفر نخست‌وزیر هند به چین برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای بازتاب داده شد. پس از سال ۲۰۱۷ این اولین دیدار سران دو کشور پرجمعیت جهان بود. این سفر در حالی انجام گرفت که از روز چهارشنبه، دولت ترامپ تعرفه‌های واردات کالاهایی مانند الماس و میگو از هند را به ۵۰ درصد رسانده است. این اقدام آمریکا در راستای سیاست‌های تنبیهی است، به این علت که برخلاف دستور واشنگتن، هند هنوز مشتری نفت روسیه است و برخلاف میل آنها از آن دست نکشیده است.
جدای از شوک اقتصادی وارد شده از تعرفه‌های جدید، کارشناسان معتقدند که این تعرفه‌ها در بلندمدت می‌تواند ضربه جدی به تجارت خارجی هند بزند. در طرف دیگر، شی‌جین پینگ قرار دارد که به دنبال آن است تا شتاب دوباره‌ای به نرخ رشد اقتصادی چین بدهد که در سال‌های اخیر افت نسبتا محسوسی داشته است و همچنین بتواند با استراتژی آمریکایی‌ها درباره ایجاد سدی به نام هند در مقابل چین مقابله کند. هند نیز در مقابل سیاست‌های جدید دولت ترامپ سردرگم شده است و به نظر می‌رسد که به دنبال نقشه‌ای برای فرار از نقشی است که آمریکایی‌ها به دوش او گذاشته‌اند. طبیعتا سازمان شانگهای بهترین نهاد برای ابراز این تغییر است؛ هندی‌ها ترجیح داده‌اند که برخلاف گذشته که نقش این سازمان را تا حد زیادی نادیده می‌گرفتند، امروز از آن به عنوان اهرمی قدرتمند در برابر سیاست‌های ترامپ استفاده کنند. همچنین احتمالا نقش هند به‌زودی در بریکس هم پررنگ‌تر خواهد شد. فعلا آنچه که دو کشور هند و چین را به هم نزدیک کرده است، بی‌اعتمادی به ایالات متحده است و چین نیز در تلاش است که پس از به‌قدرت‌رسیدن ترامپ و ضربه‌های او به اقتصاد بین‌الملل، سازمان‌هایی مانند بریکس و شانگهای را نمونه‌هایی جدید در همکاری‌های بین‌المللی با شیوه‌ای دموکراتیک‌تر جلوه دهد. قطعا برای چین، هند می‌تواند همکار قدرتمندی در مقابل غرب به حساب بیاید. سفر اخیر نخست‌وزیر هند به چین و تعاملات دو کشور پرجمعیت جهان، نشان‌دهنده تحولی مهم در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. این نزدیکی فارغ از مسائل مرزی و مناقشات تاریخی، بیشتر ناشی از نگرانی مشترک نسبت به سیاست‌های ایالات متحده و تمایل به تقویت همکاری‌های اقتصادی و سیاسی در چارچوب سازمان‌های چندجانبه، مانند شانگهای و بریکس است. اگر چه چالش‌ها و اختلافات فرهنگی و مرزی میان هند و چین همچنان پابرجاست، اما تعاملات دو کشور در قالب شانگهای و بریکس، می‌تواند سکویی برای همکاری‌های بلندمدت و استراتژیک دهلی و پکن باشد و معادلات قدرت در آسیا و جهان را دستخوش تغییر کند.
ترامپ و دست‌اندرکاران دولت او، سازمان‌هایی نظیر بریکس و شانگهای را تهدیدی اساسی برای نظم آمریکایی می‌بینند؛ بر همین اساس، واشنگتن در واکنش به تعاملات اعضای شانگهای و بریکس، تعرفه‌های جدیدی را علیه اعضای این نهادها وضع می‌کند.
دهن‌کجی دهلی‌نو به واشنگتن
هند علاوه بر تحکیم روابط با چین، تصمیم گرفته که همچنان به خرید نفت از روسیه ادامه دهد و این کار آمریکایی‌ها را عصبانی‌تر کرده است؛ ترامپ در بطن سردرگمی خود در قبال تصمیم هندی‌ها در حوزه نفت و مقابله با تعرفه‌های تحمیلی آمریکا، به این واقعیت دست یافته که همه بازیگران حوزه روابط بین‌الملل مانند اروپاییان، بی‌هویت و دست‌بسته نیستند. دولت هند پس از مواجهه اولیه با افزایش ۵۰ درصدی تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای صادراتی خود، دو راه بیشتر پیش رو نداشت: تن‌دادن مطلق به خواسته ترامپ مبنی بر توقف خرید نفت از روسیه یا اتخاذ تصمیمی قاطعانه برای هم‌افزایی تجاری بیشتر با مسکو و پکن در برابر فشارهای اقتصادی واشنگتن. پیش‌فرض ذهنی ترامپ این بود که مودی نیز به مانند فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا تن به مطالبات وی و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده خواهد داد و شراکت راهبردی - تجاری با واشنگتن را نسبت به هر گزینه دیگری ارجحیت خواهد بخشید.
اما دولت هند با تصمیم اخیر خود مبنی بر افزایش خرید نفت از روسیه، بزرگ‌ترین شوک ممکن را به کاخ سفید وارد ساخت. در حالی که واشنگتن فشارهای خود را بر دهلی‌نو افزایش داده بود، هند تاکید کرد با وجود اعمال ۵۰ درصدی تعرفه‌های تجاری از سوی دولت ترامپ، واردات نفت ارزان‌قیمت از روسیه را در ماه شهریور به میزان قابل‌توجهی افزایش خواهد داد. این تصمیم می‌تواند نقطه عطفی در تنش‌های بین هند و آمریکا در عرصه انرژی جهانی باشد. طبق محاسبات قطعی دولت ترامپ، قرار نبود دهلی‌نو در دوراهی قطع مناسبات نفتی با روسیه و تحمل تعرفه‌های ۵۰ درصدی آمریکا؛ گزینه دوم را انتخاب کند اما این اتفاق اکنون رخ داده است! به سبب تشدید مناقشات جاری در جنگ اوکراین، مسکو تمایل بیشتری به عرضه نفت خام خود با تخفیف‌های جذاب به بازارهای جهانی نشان داده است. داده‌های تحلیلی حاکی از آن است که تخفیف نفت اورال روسیه برای محموله‌های سپتامبر به دو تا سه دلار کمتر از شاخص جهانی نفت برنت رسیده است؛ این در حالی است که این اختلاف قیمت در ماه اوت تنها ۱.۵ دلار بود. به عبارت بهتر، روسیه نیز با لحاظ‌کردن تخفیف‌های بیشتر در عرضه نفت خود به هند، قدرت ریسک‌پذیری دهلی‌نو در تقابل اقتصادی با دولت ترامپ را افزایش داده است. اجرایی‌شدن تعرفه‌های ۵۰ درصدی آمریکا علیه کالاهای هندی را می‌توان نقطه آشکارساز شکست محاسباتی دولت کنونی آمریکا در پیش‌بینی واکنش بازیگران جهانی قلمداد کرد. همه این رخدادها سبب شده تا ترامپ شکست را بپذیرد و صریحا اعلام کند که آمریکا، هند و روسیه را به چین باخته است.