۳۱ شهریور ۱۴۰۴ - ۲۲:۴۸

محمد اسلامی که روز دوشنبه با هدف دیدار و گفت‌وگو با مقامات روسی و سخنرانی در رویدادهای هفته جهانی‌اتم روسیه وارد مسکو شد، در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه طی روزهای آینده توافق‌نامه‌ای برای احداث نیروگاه‌های اتمی جدید امضا خواهند کرد.

آگاه: خبر رئیس سازمان انرژی اتمی از آن جهت اهمیت دارد که رژیم صهیونی و آمریکا در ۲۳ خرداد ماه با حمله به ایران تلاش کردند تا مانع فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای کشورمان شوند، با این همه، اقدام خصمانه آنان بی پاسخ نماند. مجلس شورای اسلامی تیرماه ۱۴۰۴ قانونی را در این زمینه به تصویب رساند که بر اساس آن، دولت موظف است تا زمان تحقق شروط مشخص‌شده در متن مصوبه، همکاری‌های خود با آژانس را متوقف کند.
پس از آن مذاکراتی میان دو طرف درباره نحوه ازسرگیری همکاری‌ها شکل گرفت که سرانجام ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۸ شهریور درباره نحوه تعامل در وضعیت جدید، متعاقب حملات غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز کشورمان به تفاهم رسیدند.
عراقچی وزیر امور خارجه ایران پس از امضای این توافق در قاهره گفت: من این موضوع را به‌روشنی و صراحت، هم در مذاکرات با آقای گروسی، هم در دیدار با دوستان مصری و هم در کنفرانس مطبوعاتی مطرح کردم که اعتبار این توافق تنها تا زمانی پابرجاست که اقدامی خصمانه علیه ایران انجام نشود؛ از جمله در موضوع فعال‌سازی مکانیسم ماشه. اما طرف اروپایی باز به دشمنی خود ادامه داد و شورای امنیت سازمان ملل متحد پیش نویس قطعنامه کره جنوبی به‌عنوان رئیس دوره‌ای این شورا را درباره «تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران» برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران تصویب نکرد. پس از اقدام سه کشور اروپایی در فعال شدن تحریم‌ها علیه ایران، شورای عالی امنیت ملی با صدور اطلاعیه‌ای مهم خبر داد: با اقدامات نسنجیده سه کشور اروپایی در مورد مساله هسته‌ای ایران علیرغم همکاری‌های وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین ارائه طرح‌هایی برای حل و فصل موضوع، عملاً مسیر همکاری با آژانس دچار تعلیق خواهد شد.
اکنون رئیس سازمان انرژی با سفر به مسکو از توافق‌نامه احداث نیروگاه‌های اتمی جدید بین ایران و روسیه خبر داد؛ خبری که قطعاً به مذاق اروپا و امریکا خوش نمی‌آید. یقیناً چشم‌اندازی هسته‌ای بین ایران و روسیه با موافقت روئسای جمهور دو کشور شکل گرفت. ماجرا از آن قرار بود که ۲۸ دی ماه سال گذشته در جریان سفر رئیس‌جمهور به روسیه، ولادیمیر پوتین گفت: «شاخص‌ترین محور فعالیت‌ها و همکاری‌های دو کشور در حوزه انرژی است و برجسته‌ترین آن، ساخت نیروگاه اتمی است.» از آنجا که روسیه پیش قدم شد، همکاری‌های هسته‌ای وارد فازِ جدید خود شد. در همین رابطه، محسن پاک‌نژاد ۵ اردیبهشت ماه در نشست اختتامیه هجدهمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه در مسکو با بیان اینکه این نشست در فضای آکنده از دوستی و تفاهم و تحت حمایت مقامات ارشد دو کشور برگزار شد، اظهار کرد: ایران و روسیه به همکاری خود در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و احداث تأسیسات انرژی اتمی جدید و تکمیل فازهای دو و سه نیروگاه بوشهر با استفاده از خط اعتباری مسکو ادامه خواهند داد. بنا بر توافق طرفین،‌ نیروگاه جدید هسته‌ای در ایران با خط اعتباری مسکو احداث می‌شود.
سفیر ایران در روسیه نیز با اشاره به بهره‌برداری از واحد نخست نیروگاه اتمی بوشهر و ساخت واحدهای دو و سه این نیروگاه با مشارکت مسکو با بیان اینکه اکنون در حال انجام مذاکرات با روسیه هستیم که نیروگاه‌های اتمی بیشتری در ایران ساخته شود، گفت: قرارداد پنج هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی بزرگ هسته‌ای و رآکتورهای کوچک مقیاس جدید از مواردی است که مورد توافق طرفین قرار گرفت.
البته همکاری‌های هسته ایران تهران -مسکو تازگی ندارد. جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه همکاری‌های فعالی در زمینه اتمی داشته‌اند که اساس آن توافق نامه بین دولتی همکاری در استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی و توافق نامه ساخت نیروگاه برق بوشهر است. نیروگاه اتمی بوشهر اولین نیروگاه اتمی ایران و خاورمیانه است. در سال ۲۰۱۱، اولین اتصال به شبکه این نیروگاه برقرار شد و در سال ۲۰۱۳ روسیه اولین واحد نیروگاه هسته‌ای را به طرف ایرانی تحویل داد. در سال ۲۰۱۴، شرکت دولتی Rosatom و سازمان انرژی اتمی ایران قرارداد ساخت مرحله دوم نیروگاه اتمی بوشهر را امضا کردند.
آنچه مشخص است، امروز امیدوارکننده‌ترین راه برای توسعه انرژی هسته‌ای، استفاده از فناوری نوترون سریع و یک چرخه بسته که امکان پردازش مجدد سوخت هسته‌ای مصرف شده را فراهم می‌کند است. روسیه با در اختیار داشتن این نوع از فناوری، پتانسیل قابل توجهی برای صادرات و همکاری‌های بین المللی دارد. شرکت دولتی Rosatom دارای مزیت رقابتی قابل توجهی در بازار فناوری هسته‌ای، از جمله در خاورمیانه است، زیرا دارای صلاحیت‌ها و توانایی‌هایی در تمام مراحل تولید انرژی هسته‌ای و زنجیره فناوری است. فدراسیون روسیه در بسیاری از پروژه‌های مربوط به ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و زیرساخت‌های مربوطه شرکت می‌کند و نقش بسزایی در توسعه انرژی هسته‌ای در خاورمیانه دارد. مسکو مناسبات همکاری در مسائل هسته‌ای با تمام کشورهای منطقه و توافقات بین دولتی بخصوص برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای با کشورهایی مثل مصر، اردن، جمهوری اسلامی ایران، امارات متحده عربی، ترکیه، عربستان سعودی و تفاهم نامه‌های همکاری با بحرین، قطر، کویت و عمان دارد و در فصل جدید قرار است ایران و روسیه در رویدادهای جانبی هفته جهانی‌اتم، اسنادی را برای توسعه همکاری‌ها مبادله و امضا خواهند کرد که نقطه عطفی در روابط دو کشور به حساب می‌آید.