آگاه: الی گرانمایه، کارشناس برجسته مسائل سیاسی در شورای روابط خارجی اروپا (ECFR)، در گزارشی تازه که روی وب‌سایت این اندیشکده منتشر شده، به شدت از تصمیم تروئیکای اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان) برای پیروی از سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران انتقاد کرده است. وی معتقد است که بازگردانی تحریم‌ها و قطعنامه‌های سازمان ملل از طریق سازوکار ماشه در ۲۸ سپتامبر، دقیقاً در زمانی که برنامه هسته‌ای ایران با چالش‌ها و عقب‌نشینی‌هایی روبه‌رو بود، یک قمار ناکام بود. گرانمایه می‌پرسد: چرا اروپایی‌ها با وجود فرصت‌های طولانی برای تقویت تاب‌آوری خود در برابر پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، این اهرم را در بدترین زمان ممکن به کار گرفتند؟
به عقیده این کارشناس، یکی از دلایل احتمالی این تصمیم، امید به تسلیم شدن ایران تحت فشار زمان و تهدید حملات اسرائیل بود. اما تهران نه‌تنها تسلیم نشد، بلکه مقامات ایرانی احتمالاً به این نتیجه رسیدند که پذیرش خواسته‌های اروپا تنها منجر به جابه‌جایی اهداف غربی‌ها – مثلاً به سمت برنامه موشکی ایران – یا ادامه حملات نظامی مانند آنچه در ژوئن توسط آمریکا و اسرائیل رخ داد، خواهد شد. گرانمایه همچنین اشاره می‌کند که شاید اروپایی‌ها آماده پذیرش پیشنهادهای لحظه‌آخری ایران بودند، اما نتوانستند دونالد ترامپ را قانع کنند. ترامپ پس از حملات ژوئن، با ادعای «نابودی» برنامه هسته‌ای ایران، ظاهراً از این مسئله فاصله گرفته بود، هرچند مذاکره‌کننده ارشد او، استیو ویتکاف، از ادامه تماس‌ها خبر می‌داد. با این حال، سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل هیچ نشانه‌ای از تمایل به توافق نشان نداد.
این گزارش ادامه می‌دهد که اگر هدف تروئیکا راه‌اندازی یک کارزار فشار حداکثری جدید باشد، این اقدام می‌تواند ابزاری برای تنبیه ایران به دلیل تأمین پهپاد برای روسیه در جنگ اوکراین و جلب رضایت تندروهایی مانند مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، تلقی شود. صرف‌نظر از انگیزه‌ها، نتیجه نهایی یک شکست دیپلماتیک برای هر دو طرف(ایران و اروپا ) بوده است.
گرانمایه تأکید می‌کند که دیپلمات‌های اروپایی اکنون در دوراهی قرار دارند: یا با یک «فرود نرم» پس از ماشه، فضای جدیدی برای توافق هسته‌ای ایجاد کنند، یا به فشارهای مضاعف بپیوندند – گزینه‌ای که وی آن را «اشتباهی بزرگ» می‌خواند. وی با یادآوری خروج ترامپ از برجام در ۲۰۱۸ و تأثیر آن در شتاب‌گیری برنامه هسته‌ای ایران به سمت سطوح تسلیحاتی، هشدار می‌دهد که بمباران تأسیسات ایران تنها برنامه را یک تا دو سال عقب می‌اندازد، درحالی‌که توافق هسته‌ای بدون خشونت، پیشرفت آن را برای ۱۲ ماه متوقف کرده بود. افزایش فشارها ممکن است به چرخه‌ای از حملات اسرائیلی علیه ایران منجر شود و حتی کشورهای همسایه و شرکای اروپایی را درگیر جنگ کند. علاوه بر این، محاصره ایران می‌تواند آن را بیش از پیش به چین و روسیه نزدیک کند. گزارش به توافق اخیر ایران و روسیه برای ساخت نیروگاه‌های اتمی اشاره دارد که همزمان با فشارهای غربی رخ داد. تهران همچنین ممکن است برای بازسازی دفاع هوایی و موشکی خود پس از درگیری‌ها، به این قدرت‌ها روی آورد. در واکنش به فشارهای اروپا، ایران احتمالاً حمایت خود از روسیه علیه ناتو را افزایش دهد. با این حال، گرانمایه معتقد است هنوز راهی برای کاهش تنش‌ها وجود دارد. وی پیشنهاد می‌کند ائتلافی گسترده‌تر از کشورهای اروپایی فراتر از تروئیکا، برای محدود کردن آسیب‌های ماشه تلاش کنند. دیدارهای مقامات ایرانی با غربی‌ها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، حتی با نزدیک شدن به بازگردانی تحریم‌ها، نشان‌دهنده زنده بودن دیپلماسی است. رهبران اروپا باید این مسیر را به ترامپ پیشنهاد دهند تا بدون ایجاد شکاف در جناح «ماگا»، مسئله هسته‌ای مدیریت شود.هدف کوتاه‌مدت باید توافق‌های کوچک برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها و اعتمادسازی باشد. برای مثال، ایران می‌تواند در ازای عدم‌محدودیت صادرات نفت توسط غرب، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند. سپس، تهران در قبال تضمین آمریکا برای عدم‌حمایت از حملات بیشتر اسرائیل، اجازه بازرسی از تأسیسات آسیب‌دیده را بدهد. این رویکرد می‌تواند فرصتی برای مذاکرات هدفمند بین ایران و آمریکا فراهم کند، به ویژه با حمایت عربستان سعودی از بهبود روابط با تهران. اروپایی‌ها نیز باید از تعامل برای کاهش درگیری‌ها در اوکراین و آزادی زندانیان خود در ایران استفاده کنند. در پایان، گرانمایه توصیه می‌کند که اروپایی‌ها نباید اجازه دهند بازگشت تحریم‌ها آنها را از میدان دیپلماسی خارج کند یا به سمت رویکرد تهاجمی آمریکا سوق دهد، زیرا این امر خطر درگیری‌های بیشتر را افزایش می‌دهد.
۸ مهر ۱۴۰۴ - ۲۳:۳۰
شورای روابط خارجی اروپا در گزارشی تند، سیاست فشار حداکثری تروئیکای اروپا علیه ایران را «اشتباهی فاحش» توصیف کرده و هشدار می‌دهد که فعال‌سازی سازوکار ماشه نه‌تنها دیپلماسی را نابود کرده، بلکه تهران را بیش از پیش به سمت قدرت‌های شرقی رانده است. این اندیشکده پیشنهادهایی عملی برای احیای گفت‌وگوها و جلوگیری از تشدید تنش‌ها ارائه می‌دهد.