۱۱ مهر ۱۴۰۴ - ۲۲:۵۷

روسیه از روز چهارشنبه (اول اکتبر - نهم مهر) ریاست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل را برعهده گرفت؛ این در حالی است که تحریم‌های غیرقانونی تجدیدشده علیه ایران یکی از موضوعات اصلی دستور کار این شوراست.

آگاه: واسیلی نبنزیا، نماینده دایم روسیه در سازمان ملل متحد در نخستین نطقش در مقام ریاست دوره‌ای شورای امنیت، تصریح کرد: روسیه بازاعمال تحریم‌های ضدایرانی را به‌رسمیت نمی‌شناسد. نماینده دایم روسیه در سازمان ملل متحد روز چهارشنبه در سخنانی تاکید کرد که تحریم‌های اخیر سازمان ملل علیه تهران، از منظر روسیه رسمیت ندارند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه نیز گفت دبیرخانه سازمان ملل متحد از اختیارات خود در مورد بازگرداندن تحریم‌های لغو شده علیه ایران، تجاوز کرده است. این دیپلمات روس تصریح کرد: دبیرخانه سازمان ملل متحد با عجله بیانیه‌ای را در وب‌سایت خود در مورد قطعنامه‌های احیا شده علیه ایران منتشر کرد. این یک نمونه کلاسیک از اقدام دبیرخانه این سازمان خارج از اختیارات و وظایف خود و با نقض قوانین بین‌المللی است و این امر، صرفا بدان دلیل است که اقداماتی مغرضانه توسط غرب انجام می‌شود.
به گفته سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه، اقدامات غرب در شورای امنیت سازمان ملل در خصوص تحریم ایران هیچ تعهدی را برای دیگران ایجاد نمی‌کند و از نظر قانونی باطل و بی‌اثر است.

نامه تفصیلی به سازمان ملل در رد تحریم‌های ضدایرانی
در تحول دیگری، سفیر روسیه در سازمان ملل متحد در نامه‌ای مفصل خطاب به دبیرکل و شورای امنیت، به‌شدت از اقدامات اخیر برخی کشورهای غربی و دبیرخانه سازمان ملل متحد در خصوص ادعای احیای تحریم‌های پیشین شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرد و آن را فاقد هرگونه وجاهت حقوقی و مغایر با منشور ملل متحد و تصمیمات الزام‌آور شورای امنیت دانست.
نماینده دایم روسیه در این نامه تصریح کرده است که اعلامیه دبیرخانه سازمان ملل با ادعای اعمال مجدد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ نه‌تنها بی‌اساس است، بلکه عملا به معنای تحریف آشکار تصمیمات شورا و نقض صریح قطعنامه ۲۲۳۱ محسوب می‌شود.
نماینده روسیه خاطرنشان ساخت که پیش‌نویس ارایه‌شده از سوی کره جنوبی برای تمدید رژیم خاتمه تحریم‌ها و نیز پیش‌نویس مشترک روسیه و چین به‌منظور تمدید اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱، با مخالفت آمریکا، بریتانیا و فرانسه مواجه شد و به تصویب نرسید. وی افزود که این سه کشور غربی، همراه با برخی اعضای غیردایم شورا، عملا در برابر تلاش‌ها برای ایجاد فضای بیشتر جهت مذاکره در خصوص مسأله هسته‌ای ایران ایستادند و مسیر تقابل و تشدید تنش را انتخاب کردند. سفیر روسیه سپس به ادعای سه کشور اروپایی مبنی بر فعال‌سازی سازوکار موسوم به اسنپ‌بک در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ پرداخت و آن را مطلقا فاقد اعتبار دانست.
وی تصریح کرد که بریتانیا، فرانسه و آلمان نه تنها الزامات فرآیند حل‌وفصل اختلافات مندرج در برجام که جزو لاینفک قطعنامه ۲۲۳۱ است را رعایت نکرده‌اند، بلکه با نقض‌های مکرر خود، اساسا صلاحیت استناد به این سازوکار را از دست داده‌اند. بدین ترتیب، ابلاغیه شروع فرآیند سازوکار اسنپ‌بک فاقد هرگونه ارزش حقوقی بوده و نمی‌تواند به‌عنوان ابلاغیه‌ای معتبر طبق بند عملیاتی ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تلقی شود. وی یادآور شد که وزرای خارجه روسیه، چین و ایران نیز در نامه مشترک مورخ ۲۸ اوت این موضع را رسما به دبیرکل و شورا اعلام کرده‌اند.
نماینده روسیه تاکید کرد: پیش‌نویس قطعنامه‌ای که در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۵ به رای گذاشته شد، به‌وضوح الزامات مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ را برآورده نمی‌ساخت و نتیجه بررسی آن به هیچ وجه نمی‌تواند به معنای احیای تحریم‌های گذشته قلمداد شود. از این‌رو، می‌توان نتیجه گرفت که کل فرآیند ادعایی موسوم به اسنپ‌بک عملا از اساس باطل بوده و هرگونه تلاشی برای القای خلاف آن صرفا تلاشی سیاسی و یک‌جانبه برای مشروعیت‌بخشی به نقض‌های آشکار سه کشور غربی است. در بخش دیگری از نامه، سفیر روسیه به موعد مقرر خاتمه محدودیت‌های مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ اشاره کرده و تصریح کرد: از آن تاریخ به بعد، تمامی تدابیر مربوط به برنامه هسته‌ای ایران منقضی خواهد شد. بنابراین، دبیرخانه سازمان ملل هیچ مبنای حقوقی و رویه‌ای برای بازگرداندن فهرست تحریم‌های منسوخ‌شده یا احیای کمیته تحریم ۱۷۳۷ (۲۰۰۶) را ندارد. وی اقدامات اخیر دبیرخانه از جمله بازنشر فهرست تحریم‌ها، فعال‌سازی وب‌سایت کمیته تحریم و اطلاعیه مربوطه را غیرقانونی، غیرسازنده و مضر برای اعتبار شورای امنیت توصیف کرد. نماینده دایم روسیه ضمن ابراز تاسف شدید از اقدامات دبیرخانه، آن را مغایر با ماده ۱۰۰ منشور ملل متحد و بی‌طرفی لازم برای این نهاد دانست و هشدار داد که تداوم چنین روندی می‌تواند اقتدار شورای امنیت را به‌طور جدی مخدوش سازد. وی تاکید کرد که هیچ‌گونه مبنای حقوقی برای بازتاسیس کمیته ۱۷۳۷ و فعالیت‌های مرتبط با آن وجود ندارد و نباید هیچ اقدامی از جمله معرفی کارشناسان برای هیات یا انتصاب رییس کمیته صورت گیرد.
در پایان، سفیر روسیه از دبیرخانه سازمان ملل خواست تا بی‌درنگ یادداشت اخیر خود را پس بگیرد، بازگرداندن فهرست تحریم‌ها را لغو کند، وب‌سایت مربوط به کمیته ۱۷۳۷ را تعطیل کند و از هرگونه اقدام دیگر در راستای منافع صرفا چند دولت غربی خودداری ورزد. او تصریح کرد که این مکاتبه باید به‌عنوان سند رسمی شورای امنیت منتشر شود. به هر ترتیب، آنچه مهم است، آن است که از لحاظ حقوق بین‌الملل، تحریم‌های شورای امنیت تنها زمانی اثرگذارند که همه کشورها به‌صورت جدی آنها را اجرا کنند. اما در عمل، بسیاری از کشورها از جمله چین و روسیه و برخی کشورهای همسو با این دو قدرت جهانی، نشان داده‌اند که به‌ویژه در شرایط فشار یک‌جانبه آمریکا، به تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران پایبند نخواهند بود.

آغاز فاز اجرایی معاهده مشارکت راهبردی ایران و روسیه
همزمان با مخالفت قاطعانه و مستدل روسیه با تجدید رژیم تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران، از روز پنج‌شنبه ۱۰ مهر، معاهده مشارکت جامع راهبردی بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران که در تاریخ ۲۷ دی ۱۴۰۳ توسط ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه و مسعود پزشکیان رییس‌جمهوری اسلامی ایران در مسکو امضا شده بود، رسما وارد فاز اجرایی شد.
طبق بیانیه وزارت خارجه روسیه پیرامون آغاز فاز اجرایی معاهده مشارکت جامع راهبردی با ایران، این معاهده نقطه عطفی مهم در تاریخ روابط دوجانبه روسیه و ایران محسوب می‌شود و سطح روابط دو کشور را به مرحله جدیدی از مشارکت راهبردی جامع ارتقا داده است. این سند، خط‌مشی‌های کلیدی برای همکاری‌های بلندمدت در تمامی حوزه‌های اولویت‌دار را تعیین می‌کند. بر اساس این معاهده، دو کشور همکاری‌های خود را در عرصه بین‌المللی تقویت خواهند کرد و در راستای شکل‌گیری نظم جهانی چندقطبی، هماهنگی نزدیکی در چارچوب سازمان‌های چندجانبه خواهند داشت. همچنین در این معاهده تلاش‌های مشترکی برای تقویت ثبات و امنیت منطقه‌ای و مقابله با چالش‌ها و تهدیدات مشترک پیش‌بینی شده است. در بیانیه وزارت خارجه روسیه پیرامون معاهده مشارکت جامع راهبردی با ایران آمده است: این توافق‌نامه، انتخاب راهبردی رهبران سیاسی ارشد دو کشور برای تعمیق روابط دوستانه و حسن همجواری را نشان می‌دهد که در راستای منافع بنیادین ملت‌های ایران و روسیه است.