آگاه: همزمان با عرضه خودرو توسط دو شرکت خودروساز داخلی شاهد آرامش و بهبود وضعیت بازار خودرو برای مدتی خواهیم بود. در راستای بهبود وضعیت بازار خودرو در کشور، ایران‌خودرو و سایپا اقدام به عرضه خودروهای خود طی این روزها کرده‌اند و این در حالی است که بررسی‌ها در بازار حاکی از آن است که قیمت خودروها در بازار تغییر کرده و عرضه این خودروها در بازار می‌تواند زمینه‌ساز کاهش قیمت خودرو در بازار شود. بازار خودرو در ایران به دلیل تحریم‌ها، نوسانات ارزی و تغییرات سیاسی و اقتصادی، همواره با چالش‌هایی مواجه بوده است. به طور کلی، تقاضا برای خودرو در ایران بالاست، اما عرضه محدود به دلیل مشکلات تولید و تأمین قطعات، باعث افزایش قیمت‌ها و ایجاد نوسانات در بازار می‌شود. به گفته بسیاری از کارشناسان عرضه خودروهای داخلی به طور مستقیم بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد. وقتی تولید خودروهای داخلی افزایش می‌یابد، احتمال کاهش قیمت‌ها وجود دارد؛ زیرا رقابت بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، با ورود محصولات جدید از خودروسازان داخلی، ممکن است قیمت خودروهای قدیمی‌تر کاهش یابد.
البته فعال‌سازی مکانیسم ماشه در عرصه بین‌المللی، بازار خودرو داخلی را تحت فشار قرار داده است. فعال شدن این مکانیسم باعث ایجاد نگرانی در میان خریداران و فروشندگان شد و بسیاری از خریداران تلاش کردند با خرید سریع، از افزایش احتمالی قیمت‌ها جلوگیری کنند. این رفتار روانی، که تحت عنوان تقاضای احتیاطی یا خرید پیش‌دستانه شناخته می‌شود، به شکل مستقیم در جهش قیمت‌ها منعکس شده است. تحلیل‌گران بازار معتقدند که حتی بدون تغییر در عرضه یا تولید خودرو، این نوع نگرانی می‌تواند باعث افزایش ناگهانی قیمت‌ها شود.
نقش نرخ ارز و تحولات بین‌المللی
نرخ دلار و نوسانات ارزی در کنار تحولات بین‌المللی نقش کلیدی در افزایش قیمت خودرو ایفا کرده‌اند. کرمی، رییس اتحادیه فروشندگان خودرو در گفت‌وگو با «تسنیم» گفته است: قیمت خودروهای وارداتی تا ۱۵ درصد، خودروهای مونتاژی ۱۰ درصد و خودروهای داخلی تا هفت درصد افزایش یافته است. وی افزود: این نوسانات و تحولات بین‌المللی اثر روانی خود را بر بازار گذاشته و باعث شده معامله‌ای در بازار انجام نشود؛ نه خریدار و نه فروشنده حاضر به انجام معامله نیستند.
کندی عرضه و پدیده «خالی‌فروشی»
به گفته کرمی، روند عرضه خودرو به بازار نیز با کندی مواجه است و برخی شرکت‌ها بدون آنکه خودروی واقعی داشته باشند اقدام به فروش کرده‌اند. این خالی‌فروشی نقش مهمی در بی‌اعتباری بازار و افزایش بی‌اعتمادی میان خریداران و فروشندگان داشته است. در چنین شرایطی، خریداران ترجیح می‌دهند صبر کنند و فروشندگان نیز برای کسب سود بیشتر از معامله دست کشیده‌اند، موضوعی که رکود و نوسان همزمان قیمت‌ها را تشدید می‌کند.
تفاوت اثر بر خودروهای داخلی و مونتاژی
تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که خودروهای مونتاژی با حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات ارزی و تحریم‌ها مواجه هستند، زیرا بخش عمده‌ای از قطعات آنها وارداتی است. این موضوع باعث شده تا رشد قیمت این خودروها نسبت به خودروهای داخلی سریع‌تر باشد. در مقابل، خودروهای داخلی نیز با جهش قیمت مواجه شده‌اند، اما این افزایش بیشتر تحت تأثیر روانی بازار و انتظار خریداران از افزایش قیمت‌های آینده است.
با ادامه روند فعلی، باید سیاست‌های تثبیتی در بازار اعمال شود. کاهش نوسانات ارزی و شفاف‌سازی تحولات سیاسی بین‌المللی می‌تواند تا حدی از فشار روانی بر بازار بکاهد. همچنین، تقاضای احتیاطی و رفتار پیش‌دستانه خریداران، همراه با کندی عرضه و خالی‌فروشی، همچنان یک عامل کلیدی در تعیین نوسانات کوتاه‌مدت قیمت خودرو خواهد بود.
مسکنی موقت برای بازار خودرو
خودروهای داخلی به عنوان یکی از منابع اصلی تأمین نیاز بازار شناخته می‌شوند. با افزایش تولید، نیازهای مصرف‌کنندگان بهتر برآورده می‌شود و این مسئله می‌تواند به کاهش تقاضا برای خودروهای خارجی کمک کند. همچنین افزایش تولید خودروهای داخلی به اشتغال‌زایی در کشور کمک می‌کند. با توسعه صنعت خودروسازی، فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌شود و این به نوبه خود می‌تواند تأثیر مثبتی بر اقتصاد داشته باشد. یکی از چالش‌های بزرگ خودروهای داخلی، کیفیت پایین آنها در مقایسه با خودروهای خارجی است. این مسئله ممکن است باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان به خودروهای داخلی شود.
در همین راستا حسینی، کارشناس خودرو اعلام کرد: عرضه خودرو توسط خودرو سازان داخلی به عنوان یک مسکن موقتی برای بازار است که می‌تواند این بازار را برای مدتی آرام کند اما برای این بازار و بهبود وضعیت بازار تنها راهکار آن است که واردات خودرو آزاد شود تا بازار به آرامش برسد در غیر این صورت تمامی این اقدامات مسکنی بیش نخواهد بود.
نظام قیمت‌گذاری در بازار خودرو به دلیل دخالت‌های دولت و نوسانات ارزی، گاهی اوقات نامناسب و غیرمنصفانه است. این موضوع می‌تواند باعث نارضایتی مصرف‌کنندگان شود. به طور کلی، عرضه خودروهای داخلی نقش مهمی در بازار خودرو ایفا می‌کند. افزایش تولید می‌تواند به کاهش قیمت‌ها، تأمین نیاز بازار و اشتغال‌زایی کمک کند. با این حال، چالش‌هایی نظیر کیفیت و قیمت‌گذاری نامناسب نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به این مسائل، به نظر می‌رسد که برای بهبود وضعیت بازار خودرو در ایران، نیاز به برنامه‌ریزی و استراتژی‌های مؤثر در صنعت خودروسازی وجود دارد.