۱۰ اردیبهشت روزی افتخارآمیز در تاریخ ایرانی‌هاست. ۲۲ تیرماه ۱۳۸۴، هیات دولت مصوبه‌ای را تایید کرد که به موجب آن دهم اردیبهشت به عنوان روز ملی «خلیج‌فارس» نام گرفت.
خلیج تا ابد فارس سومین خلیج بزرگ جهان است که به خاطر موقعیت جغرافیایی خود، در طول تاریخ همواره نامش بر سر زبان‌ها بوده است و مردم تمام جهان آن را با نام خلیج‌فارس یا دریای پارس می‌شناسند. قدیمی‌ترین اسناد موجود نیز درباره خلیج‌فارس به کتاب‌های باقی‌مانده از یونان باستان بر می‌گردد.
یونانی‌ها و مورخان آنها با نام «پرسیکوس سینوس» که به معنای «خلیج‌فارس» است، از این آبراهه نام می‌برند. بر اساس نوشته‌های مورخان یونانی مانند هرودت (۴۸۴ - ۴۲۵ ق.م)، کتزیاس (۴۴۵ - ۳۸۰ ق.م)، گزنفون (۴۳۰ - ۳۵۲ ق.م) و استرابن (۶۳ ق.م - ۲۴ م) که پیش از میلاد مسیح می‌زیسته‌اند، یونانیان نخستین ملتی هستند که به این دریا نام پرس و به سرزمین ایران پارسه، پرسای، پرسپولیس یعنی شهر یا مملکت پارسیان داده‌اند. انگلیسی‌ها نیز این منطقه جغرافیایی خاص را PERSIAN GULF می‌خوانند که در واقع ترجمه ساده‌ای از نام خلیج‌فارس است؛ با این حال، اعراب در تلاش برای اثبات تاریخی نام خلیج عرب هستند. مثلاً امارات متحده عربی استفاده از اصطلاح «خلیج‌فارس» در رسانه‌های آن کشور را ممنوع کرده است. این محدودیت در برخی دیگر از کشورهای عرب نیز مشاهده می‌شود. این درگیری‌ها پای طرف‌های سوم را نیز به این مسئله باز کرده است. ایالات متحده آمریکا که متحد نفتی کشورهای عربی است، بارها به این موضوع حساس اشاره کرده است. چند روز قبل خبرگزاری «آسوشیتدپرس» به نقل از دو مقام آمریکایی ناشناس گزارش داد که «دونالد ترامپ»، قصد دارد در جریان سفرش به عربستان سعودی اعلام کند که ایالات متحده از این پس خلیج‌فارس را با نام «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» خطاب خواهد کرد. این گمانه‌زنی، موجی از واکنش‌ها در رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد که در آنها با ارجاع به اسناد تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی تاکید شده که نام «خلیج‌فارس» ریشه در عمق تاریخ و فرهنگ ایران، منطقه و جهان دارد و تغییرناپذیر است.
چرا ایرانیان به نام خلیج‌فارس حساس هستند؟
اما چرا ایرانیان نسبت یا یاوه‌گویی‌های ترامپ برای تغییر نام یک پهنه آبی به نام خلیج‌فارس، احساس توهین می‌کنند؟
همان‌طور که یادآوری کردیم، تقریبا تمام نقشه‌های منطقه پیش از ظهور ملی‌گرایی عرب، از خلیج‌فارس برای نامیدن این پهنه آبی استفاده می‌کردند و این ادعا هم توسط بسیاری از اسناد تاریخی تایید شده است. یک فصل اصلی از انتشاراتی که توسط طرف ایرانی منتشر شده است به نقشه‌های قدیمی از منابع مختلف، از دوران خاورمیانه پیشامدرن اختصاص داده شده است که در آنها از اصطلاح خلیج‌فارس برای نامیدن این پهنه آبی استفاده شده است. همچنین یک مونوگراف در این رابطه گردآوری شده است که بیش از ۲۳۰۰ نقشه را که از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد تا دوران مدرن تاریخ‌گذاری شده‌اند، جمع‌آوری کرده است. هکاتئوس که به عنوان پدر جغرافیا شناخته می‌شود، جغرافی‌دان و مورخی است که از این نامگذاری (Persikos kolpos) در کتاب خود آن هم در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد استفاده کرده است.
از سوی دیگر بیش از هزار نقشه تاریخی که از قرون‌وسطی تا قرن بیستم منتشر شده‌اند، خلیج‌فارس را با همین نام نشان داده‌اند. این نقشه‌ها توسط جغرافی‌دانان اروپایی، عرب و ایرانی رسم شده‌اند. نقشه‌های طهماسبی (قرن ۱۶ میلادی) و نقشه‌های سازمان‌های معتبر جغرافیایی، نقشه‌های کلمبوس و دیگر جغرافی‌دانان اروپایی قرون‌وسطی و اوایل دوران مدرن که عبارت Persian Gulf را به کار برده‌اند، نقشه‌های اداره ملی جغرافیایی آمریکا، نقشه‌های رسمی و منتشر شده در دهه‌های اخیر که همچنان از نام Persian Gulf استفاده می‌کنند و مجموعه نقشه‌های British Admiralty Charts از قرن ۱۹ به بعد که نام Persian Gulf را ثبت کرده‌اند، از جمله اسنادی محسوب می‌شوند که نام خلیج‌فارس را تایید می‌کنند؛ به همین دلیل مواضع دونالد ترامپ که تازگی نیز ندارد، به منزله شیطنت آمریکا و بازی باروح ایرانیان تلقی می‌شود، هرچند که او پاسخ محکمی از سوی هم‌وطنان ما دریافت کرد.
واکنش شخصیت‌ها به تغییر نام خلیج‌فارس
از رییس‌جمهور، رییس مجلس و سخنگوی دولت گرفته تا چهره‌های شاخص اصولگرا، اصلاح‌طلب و اعتدالی همه به حمایت از خلیج همیشه فارس قیام و اعلام کردند که «خلیج‌فارس» فقط یک نام نیست؛ بلکه حافظه تمدنی یک ملت، دارایی استراتژیک، فاکتور تامین و توسعه دامنه ژئوپلیتیک و تاییدی حقوقی بر هویت و مرز منطقه‌ای ایران است. هر تلاشی برای تغییر این عنوان، نه فقط تحریف تاریخ، بلکه توهین به همه ایرانیان و با هدف زیرسوال‌بردن عرف جهانی و حقوق بین‌الملل بوده و بسیار تحریک‌آمیز است. معاون اول رئیس‌جمهور در پستی اینستاگرامی بر هویت تاریخی و غیرقابل‌تحریف «خلیج فارس» تأکید کرد. محمدرضا عارف در واکنش به تلاش‌های اخیر برای تحریف نام «خلیج فارس» اینطور نوشت: «نام خلیج فارس ریشه در اعماق تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران دارد و فراتر از یک عنوان جغرافیایی، نماد وحدت و همبستگی ملی ایرانیان است. این حقیقتی است که جامعه جهانی به خوبی از آن آگاه است.»
عارف، با اشاره به پیشینه تاریخی این نام افزود: «دریای پارس، که خلیج فارس بخشی از آن است، بر اساس اسناد، مدارک و نقشه‌های جغرافیایی، هزاران سال است که به این پهنه آبی اطلاق شده است. خلیج فارس تنها یک نام نیست، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت، میراث تمدنی و غرور ملی ایرانیان است.» معاون اول رئیس‌جمهور با تأکید بر وحدت ملی در دفاع از این نام تاریخی تصریح کرد: ملت ایران، با هر سلیقه و گرایشی، در دفاع از این حقیقت مسلم تاریخی تردیدی به خود راه نخواهد داد. دفاع از نام خلیج فارس، دفاع از علم، تاریخ و هویت ملی است. عارف در پایان خطاب به مسئولان کشورهای دیگر گفت: آگاهی از تاریخ، جغرافیا و حقوق بین‌الملل از وظایف اصلی رهبران و مقامات کشورهاست. ایران همواره در حفظ این میراث تاریخی مصمم و یکپارچه بوده و خواهد بود.
محمود واعظی، قائم‌مقام دبیرکل حزب اعتدال و توسعه و از دیپلمات‌های پیشین که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز حضور داشت ضمن بیان این مطلب در صفحه شخصی‌اش نوشت: سال‌های متمادی این قبیل توطئه‌ها در راستای تحریف و تغییر عنوان خلیج‌فارس به‌دفعات و از سوی برخی از کشورها صورت پذیرفته که همواره با درایت و اهتمام سربازان وطن‌پرست عرصه دیپلماسی و به‌خصوص ایرانیان داخل و خارج از کشور و رسانه‌ها خنثی گردیده است.
او تاکید کرد: تحریف عنوان «خلیج‌فارس» صرفا اقدام احساسی و نمادین نیست، بلکه رقابتی پنهان برای تسلط منطقه‌ای و بخشی از پروژه تضعیف موقعیت ایران در مناسبات منطقه‌ای و جهانی است و تحت هیچ شرایطی پذیرفتنی نیست.
خلیج همیشه فارس، خط‌قرمز ایران و ایرانی‌ها
به‌هرحال آنچه مشخص است، آمریکایی‌ها با مطرح‌کردن چنین موضوعاتی به دنبال خودنمایی و اختلاف‌افکنی در داخل کشور ما(ایران) هستند، اما نمی‌خواهند بپذیرند که ایرانیان در بزنگاه‌های حساس و مهم پشت یکدیگر قرار می‌گیرند و سلایق سیاسی را کنار می‌گذارند و همواره از کیان و سرزمین خود پاسداری و حفاظت می‌کنند. ختم کلام آنکه، ترامپ به دنبال آن است تا آرزوهای خود را محقق کند، ازاین‌رو وقتی برای بار دوم در قامت رییس‌جمهور آمریکا، سوگند یاد کرد از آرزویش برای تغییر نام خلیج مکزیک به خلیج آمریکا سخن گفت، گمان می‌کند خلیج‌فارس، مکزیک است که بتواند آن را تغییر دهد. اینجا خلیج همیشه فارس است و این تحرکات بی‌حاصل، فقط بی‌اعتباری سکان‌دار کاخ سفید را آشکار می‌کند.