آگاه: این موفقیت درخشان، نه‌تنها برگ زرین دیگری بر تاریخ پرافتخار علمی کشور افزود، بلکه جایگاه کنونی ایران را به عنوان یکی از قدرت‌های بلامنازع عرصه نجوم و اخترفیزیک در جهان تثبیت کرد. این دستاورد نشان می‌دهد که ایران امروز، در کنار قدرت‌هایی مانند چین، روسیه و هند، در صدر جدول رقابت‌های نخبه‌پروری جهانی ایستاده است.
این جوانان نخبه، میراث‌داران شایسته بزرگان تاریخ علم این مرزوبوم، از جمله ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی، عمر خیام و غیاث‌الدین جمشید کاشانی هستند و ثابت کردند که چراغ دانش در ایران همچنان پرتوان می‌درخشد. ایران با پیشینه‌ای درخشان در تاریخ نجوم، امروز نیز به عنوان یکی از قدرت‌های علمی این عرصه در جهان شناخته می‌شود. دانشمندان بزرگی مانند ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی، عمر خیام و غیاث‌الدین جمشید کاشانی، سهمی ماندگار در بنیان‌های این علم داشته‌اند و میراثی گران‌قدر برای نسل‌های پسین به جای گذاشته‌اند. امروزه این میراث با درخشش دانش‌آموزان و پژوهشگران ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی زنده نگه داشته می‌شود. کسب عنوان پرافتخارترین تیم جهان در المپیاد نجوم برای دومین سال پیاپی، تنها نمونه‌ای از این تداوم درخشان است. ایران با برخورداری از زیرساخت‌های پژوهشی مدرن، رصدخانه‌های ملی و جامعه علمی پویا، جایگاه خود را به عنوان کشوری پیشرو در نجوم و اخترفیزیک در سطح منطقه و جهان تثبیت کرده است. این موفقیت‌ها نشان می‌دهد که ایران نه‌تنها در گذشته که در حال حاضر نیز می‌تواند در تولید دانش نجومی نقش‌آفرین باشد و پرچم‌دار پیشرفت علمی در جهان باشد.
محمدحسین قاسم‌پور، رییس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک اظهار کرد: المپیاد دانش‌آموزی که کلیات آن در سایت‌های مختلف آمده است، در سطح دانش‌آموزان تعدادی از مدارس کار می‌کنند اما مسئول مستقیم برگزاری آزمون‌ها و انتخاب تیم، باشگاه دانش‌پژوهان جوان است که با بهره‌گیری از کارگروه‌ها و تیم‌های تخصصی، این مسئولیت را به عهده دارد. این فرآیند شامل سه مرحله آزمون کشوری است که از میان شرکت‌کنندگان سراسر کشور، در نهایت ۱۰ نفر به‌عنوان دارندگان مدال طلای کشوری انتخاب می‌شوند. قاسم‌پور خاطرنشان کرد: این ۱۰ نفر به مدت یک سال آموزش می‌بینند و در پایان، دوباره از آنان آزمون گرفته می‌شود تا پنج نفر برتر نهایی به‌عنوان تیم ملی المپیاد نجوم ایران به مسابقات جهانی اعزام شوند. وی با اشاره به سطح مسابقات جهانی توضیح داد: امسال ۶۴ کشور از پنج قاره شرکت داشتند و هر کشور شیوه خاص خود را در انتخاب تیم به کار می‌گیرد. در تیم‌های دیگر کشورها نیز معمولا پنج نفر اعزام می‌شوند. این دانش‌آموزان طی ۱۰ روز در آزمون‌های متنوعی شرکت می‌کنند که شامل آزمون تئوری، تحلیل داده، عملی و رصد است؛ در پایان، نمرات با فرمول‌های مصوب محاسبه می‌شود و مدال‌ها اهدا می‌شود.
رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک افزود: در دو سال اخیر، آماده‌سازی دانش‌آموزان طی یک سال منتهی به مسابقات با حضور اساتیدی انجام شد که اغلب خود فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های معتبر هستند و سابقه شرکت در المپیاد را داشتند، من نیز در سال ۲۰۱۶ در مسابقات جهانی شرکت کردم و مدال برنز گرفتم؛ به واسطه همین تجربه، پیگیری و همراهی نزدیکی با دانش‌آموزان داریم. وی تصریح کرد: شرایط خاص امسال، از جمله فضای بحرانی ناشی از جنگ و برنامه‌ریزی دقیق اساتید، بر روند آماده‌سازی تاثیرگذار بود. اساتید گاه مجبور به سفرهای خارجی هستند و این امر هماهنگی بالایی نیاز دارد. قاسم‌پور با بیان اهمیت شناخت و اعتماد متقابل مربی و دانش‌آموز گفت: بچه‌ها باید تیم سرپرستی را به‌خوبی بشناسند و به آنان اعتماد داشته باشند. بسیاری از این دانش‌آموزان نخستین‌بار است که از خانواده دور می‌شوند و حتی سفر خارجی می‌روند؛ این تجربه برای آنان استرس‌زاست. وی ادامه داد: طبق مقررات، دانش‌آموزان از روز نخست مسابقات از سرپرست‌های خود جدا می‌شوند و به قرنطینه می‌روند؛ چرا که سرپرست‌ها به سوالات دسترسی دارند و درباره آنها نظر می‌دهند. در المپیاد نجوم، دانش‌آموزان هشت روز کامل در قرنطینه هستند و در دو روز پایانی فقط ارتباط تلفنی محدود دارند، تلفن‌های همراه آنان جمع‌آوری می‌شود و به مدت ۱۰ روز به خانواده و مربیان خود دسترسی ندارند.رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک، افزود: تفاوت زبان، تنوع فرهنگی، تغییر آب‌وهوا و غذا، همگی فشار روانی مضاعفی ایجاد می‌کند. با این حال، باید در همین شرایط حداکثر تمرکز بر محتوای علمی و پیاده‌سازی مطالب آموخته‌شده حفظ شود، این آماده‌سازی پیشینی، نقشی کلیدی در موفقیت ایفا می‌کند. وی با اشاره به اهمیت دقت در ترجمه سوالات گفت: گاهی لازم است درصورتی‌که تصحیح‌کنندگان متوجه پاسخ نشده یا نمره‌ای لحاظ نکرده باشند، توضیح داده شود، همچنین ترجمه سوالات باید دقیق، روان و خوانا باشد تا دانش‌آموزان بتوانند از فرمول‌های آموخته‌شده به‌درستی استفاده کنند.
رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک گفت: باید بچه‌ها را به‌خوبی بشناسیم تا توانمندی‌های آنها مشخص شود و آنان نیز به سرپرستان خود اعتماد کنند. در این دو سال اخیر مشابه سال‌های قبل، زحمات زیادی از سوی اساتید کشیده شده است. نتیجه‌ای که امروز به دست آمده است، به نظر من در هیچ المپیاد دیگری سابقه ندارد؛ هیچ کشوری نتوانسته است دو سال پیاپی پنج مدال طلای جهانی را کسب کند و رتبه یک دنیا شود؛ این افتخار فقط نصیب المپیاد نجوم و تیم جمهوری اسلامی ایران شده است. وی افزود: امسال نیز با وجود تغییر چهار نفر از اعضا و تنها حضور یک نفر مشترک با سال قبل، این موفقیت تکرار شد؛ این امر نشان‌دهنده عملکرد قوی تیم مربی‌گری و فرآیند آماده‌سازی است.
قاسم‌پور با انتقاد از کم‌توجهی رسانه‌ها به این موفقیت‌ها خاطرنشان کرد: این حوزه، در رسانه‌ها به‌شدت مغفول مانده است. در جریان مسابقات، میانگین ساعات خواب روزانه اساتید حدود سه ساعت بود و شبانه‌روز کار می‌کردند تا جایی که از شدت خستگی به خواب می‌رفتند. متاسفانه شناختی از فضای المپیاد و اثرگذاری بین‌المللی آن در جامعه وجود ندارد. به‌جرئت می‌گویم المپیاد دانش‌آموزی، حتی معتبرتر از المپیاد دانشجویی است. وی ادامه داد: در سطح بین‌الملل، تمام لیدرهای تیم‌ها از میان اساتید و معلمان سرشناس کشورها انتخاب می‌شوند، برای مثال، دانشگاه کمبریج در انگلستان حمایت می‌کند یا در هند، موسسه انرژی اتمی حمایت‌کننده اصلی تیم است. در ایران، این مسئولیت قبلا با سمپاد بود و اکنون باشگاه دانش‌پژوهان جوان به طور مستقل آن را به عهده دارد، این ظرفیت‌ها و نقش موثر مربیان، لیدرها و کوچ‌ها باید بیشتر مورد توجه قرارگیرد. قاسم‌پور با اشاره به اثرات این موفقیت شگفت‌انگیز نخبگان دانش‌آموز گفت: این موضوع دو بُعد دارد؛ نخست، بُعد اعتباری برای کشور ایران. المپیاد نجوم یک رویداد رسمی بین‌المللی است که با حضور ارگان‌های رسمی نجومی و فضایی جهان برگزار می‌شود، وقتی ایران همواره نتایج درخشانی می‌گیرد، نام کشور بالا می‌رود و اعتبار ملی کسب می‌شود. رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک اضافه کرد: این موفقیت‌ها همچنین برای افراد شرکت‌کننده اعتبار علمی ایجاد می‌کند. در تاریخ المپیاد، دانش‌آموزانی بوده‌اند که پس از کسب مدال طلا، به مراکز علمی بزرگی چون ناسا راه یافته‌اند. این نشان می‌دهد برگزیدگان، استعداد بالایی دارند و به مسیرهای حرفه‌ای در دانشگاه و پژوهش هدایت می‌شوند.
وی بیان کرد: در دانشگاه‌ها، انجام مقالات علمی یا پژوهش‌های خاص بسیار مهم است که بدانیم در دنیا چه اتفاقاتی می‌افتد. من دیده‌ام که اساتید ایرانی محاسبات خود را به دانشگاه‌های خارجی که سیستم‌های قوی‌تر دارند ارسال می‌کنند، این ارتباطات بین‌المللی نیازمند اعتبار علمی است و المپیاد یکی از مسیرهای ایجاد آن محسوب می‌شود. قاسم‌پور خاطرنشان کرد: بُعد دوم آن است که هرچند این دستاوردها برای عموم مردم ممکن است ملموس نباشد و بیشتر جذابیت آن برای جامعه علمی و آکادمیک باشد، اما نباید فراموش کرد که این یک رقابت علمی جهانی است؛ همان‌طور که مسابقات ورزشی برای علاقه‌مندان خود اهمیت دارد، المپیاد نیز برای جامعه علمی اهمیت ویژه‌ای دارد.
تحسین به شیوه انگلیسی
رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک اظهار کرد: در پرداختن به ابعاد موفقیت، باید جامعه مخاطب را در نظر گرفت تا متن با ادبیات مناسب تهیه شود. فراتر از بُعد اعتباری که ایران در عرصه بین‌الملل کسب کرده است، باید پرسید از این اعتبار چه بهره‌ای برده‌ایم، متاسفانه این امر مغفول مانده است و این ضعف می‌تواند به وزارت آموزش و پرورش، باشگاه دانش‌پژوهان جوان و حتی وزارت امور خارجه بازگردد. وی اضافه کرد: اکنون ایران در این مسابقات اقتدار علمی خود را نشان داده است. بسیاری از کشورهای تازه‌کار در المپیاد، نزد ما آمدند و پرسیدند؛ «برای موفقیت چه باید کرد؟!»، این دستاورد ارزشمند می‌تواند جریان فرهنگی، علمی و حتی اقتصادی ایجاد کند، اما به دلیل وجود تحریم‌ها و پیچیدگی‌های حقوقی و مالی، نیازمند تدبیری برای بازتاب دادن این موفقیت‌هاست.
قاسم‌پور با اشاره به بازخورد بین‌المللی این موفقیت گفت: همگی در مسابقات به ما تبریک گفتند و از نظم و پایداری سیستم ما تعریف کردند، حتی تیم انگلستان که به داشتن دیدگاهی از بالا به پایین مشهور است و امسال برای کسب مقام اول آمده بود، پس از اعلام نتیجه و قرارگرفتن ایران در رتبه نخست و انگلستان و هند در رتبه‌های دوم و سوم، نفر اول همین انگلستانی‌ها برای تبریک سراغ ما آمدند و صراحتا پایداری سیستم ما را تحسین کردند. وی ادامه داد: هیچ کشوری نتوانسته بود دو سال پیاپی چنین نتیجه‌ای ثبت کند. اکنون دانشگاه کمبریج حامی المپیاد انگلستان است و سیستم آموزشی این کشور در حوزه المپیاد قوی عمل کرده است، از طرفی زبان‌اصلی خودشان انگلیسی است و به منابع دست‌اول انگلیسی دسترسی دارند، اما به ما گفتند باوجوداینکه دست ما باز است، شما را تحسین می‌کنیم که با این شرایط خودتان به این دستاورد رسیدید.
رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم و اخترفیزیک افزود: این تحسین‌ها تنها محدود به اروپا نبود و از کشورهای منطقه و آفریقای شمالی نیز بازخوردهای مشابهی دریافت شد.
تبریک پزشکیان برای کسب مدال طلای المپیاد نجوم
رئیس‌جمهور طی نوشتاری در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) کسب مدال طلای المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک را تبریک گفت. مسعود پزشکیان نوشت: «کسب مدال طلا در هفدهمین دوره المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک توسط پنج ستاره ایرانی را به جامعه علمی و همه مردم ایران تبریک می‌گویم. تبریک به فرزندانم حنانه خرم‌دشتی، آریا فاتح کرداری، آروین رسول‌زاده، محمدمهدی کشاورزی و علی نادری لردجانی برای ایران عزت آوردید. به شما افتخار می‌کنیم.»