آگاه: اهمیت این موضوع بیش از هر زمان دیگر در حوادث اخیر نمایان شد. جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی نشان داد که میدان نبرد، تنها به موشک و پهپاد محدود نمی‌شود، بلکه روایت‌ها و خبرها نیز نقشی سرنوشت‌ساز دارند. رسانه‌های غربی تلاش کردند واقعیت جنایات رژیم صهیونیستی را وارونه جلوه دهند، اما در نقطه مقابل، جریان مقاومت با روایت‌های مستند و مردمی، حقیقت را به جهانیان رساند. اگر نوجوان ایرانی در مدرسه با مفهوم «جهاد تبیین» آشنا شود، می‌تواند در چنین بزنگاه‌هایی نه‌تنها مصرف‌کننده خبر، بلکه تحلیلگر و حتی تولیدکننده روایت صحیح باشد.
یکی از کارکردهای کلیدی جهاد تبیین در مدرسه، بازآفرینی هویت ملی و دینی است. فضای مجازی هر روز الگوها و هویت‌های بدیل را پیش چشم نوجوان می‌گذارد. اگر مدرسه نتواند روایت درست از تاریخ انقلاب، فداکاری شهدا و دستاوردهای کشور را به زبانی جذاب و عقلانی منتقل کند، جای آن را روایت‌های سطحی و حتی تحریف‌شده پُر خواهد کرد. جهاد تبیین یعنی معلم و دانش‌آموز با هم به این صحنه بیایند و با پرسش، تحقیق و گفت‌وگو حقیقت را از تحریف بازشناسند. چالش دیگر، سطحی‌نگری و بی‌تفاوتی است که در میان بخشی از نسل جدید دیده می‌شود. بمباران اطلاعاتی باعث شده ذهن‌ها به خبرهای سریع و هیجان‌انگیز عادت کند. جهاد تبیین در مدرسه باید مهارت صبر در تحلیل، توجه به منابع معتبر و قدرت استدلال را در دانش‌آموزان پرورش دهد. این امر می‌تواند از طریق برگزاری مناظره‌های دانش‌آموزی، تولید نشریه‌های مدرسه‌ای یا حتی آموزش شیوه‌های ساده حقیقت‌سنجی تحقق یابد.
نقش معلم در این میدان بسیار حیاتی است. معلمی که خود مجهز به سواد رسانه‌ای و توان تحلیل باشد، می‌تواند کلاس درس را به کارگاه تبیین بدل کند؛ اما اگر معلم صرفا به انتقال محفوظات درسی محدود شود، فرصت بزرگی از دست می‌رود. بنابراین، توانمندسازی معلمان در عرصه جهاد تبیین باید در اولویت برنامه‌های آموزش و پرورش قرار گیرد. از سوی دیگر، خانواده نیز شریک این فرآیند است. دانش‌آموزی که در خانه شاهد گفت‌وگوی عقلانی والدین درباره مسائل روز باشد، در مدرسه آمادگی بیشتری برای ورود به عرصه تحلیل خواهدداشت. بنابراین پیوند خانه و مدرسه در جهاد تبیین باید تقویت شود. برگزاری نشست‌های مشترک والدین و معلمان درباره سوژه‌های خبری یا مسائل فرهنگی روز می‌تواند الگوی مناسبی باشد. نکته مهم آن است که جهاد تبیین به معنای تبلیغ یک‌سویه نیست. نسل امروز از دستور و نصیحت یک‌طرفه گریزان است. آنچه می‌تواند تاثیرگذار باشد، روش پرسش‌محور و تعاملی است؛ یعنی دانش‌آموز خود به کشف حقیقت برسد، نه اینکه صرفا پاسخی آماده دریافت کند. این رویکرد، هم عقلانیت او را تقویت می‌کند و هم باورهایش را عمیق‌تر می‌سازد.
جهاد تبیین در مدرسه همچنین می‌تواند پیوندی مستقیم با تحولات منطقه و جهان داشته باشد. وقتی دانش‌آموزان با تصاویر و اخبار جنگ غزه یا تجاوزات رژیم صهیونیستی مواجه می‌شوند، باید فضایی در مدرسه باشد تا این رخدادها را تحلیل کنند. چنین تحلیلی می‌تواند همزمان هم تربیتی و هم علمی باشد: از یک‌سو، بُعد اخلاقی و انسانی ماجرا را برجسته می‌کند و از سوی دیگر، به دانش‌آموز می‌آموزد چگونه داده‌ها را دسته‌بندی، مقایسه و نقد کند.
فراموش نکنیم که آینده کشور در گرو نسلی است که بتواند روایت خود را از واقعیت بسازد و آن را با زبان هنر، رسانه و دانش منتقل کند. اگر مدرسه نتواند چنین توانی را پرورش دهد، دیگران با روایت‌های تحریف‌شده ذهن این نسل را خواهند ساخت. جهاد تبیین در مدرسه یعنی ایجاد نسلی که در برابر شایعات و عملیات روانی دشمن مصون باشد و حقیقت را به‌عنوان سلاحی کارآمد در دست گیرد.
به‌طورکلی، جهاد تبیین در مدرسه تنها یک ضرورت آموزشی نیست؛ بلکه یک ضرورت تمدنی است. ما با مدرسه‌ای مواجهیم که می‌تواند نسل آینده ایران قوی را تربیت کند. اگر این نسل مجهز به قدرت تحلیل، روایتگری و ایستادگی در برابر جنگ نرم شود، دیگر هیچ دشمنی (حتی با سلاح‌های پیشرفته) نخواهد توانست او را از مسیر انقلاب جدا سازد. این همان ماموریتی است که از دل سخنان رهبر انقلاب برمی‌آید که «روشنگری وظیفه همگانی است» و چه جایی بهتر از مدرسه برای آغاز این روشنگری؟ تجربه جنگ ۱۲ روزه باردیگر نشان داد که حقیقت اگر به‌درستی تبیین شود، می‌تواند برترین سلاح در برابر دروغ و تحریف باشد. مدرسه‌ای که این پیام را دریابد، سنگر نخست جهاد تبیین خواهد بود؛ سنگری که آینده‌سازان را نه‌تنها برای زندگی فردی، بلکه برای پاسداری از حقیقت و عدالت آماده می‌کند.