آگاه: در خودروهای امروزی، سیستم خنککننده موتور یکی از حیاتیترین مجموعههاست که وظیفه آن جلوگیری از گرم شدن بیش از حد موتور و حفظ دمای کاری مناسب است. این سیستم شامل اجزایی چون واترپمپ برای گردش مایع خنککننده، ترموستات برای تنظیم مسیر جریان مایع، رادیاتور برای تبادل حرارت با هوا و اجزای مربوط به تهویه است. رادیاتور بهعنوان قلب این سیستم، مایع خنککننده را خنک میکند و آن را بار دیگر به موتور بازمیگرداند تا دمای موتور ثابت نگه داشته شود. در کنار این اجزا، منبع انبساط رادیاتور نیز نقش بسیار مهمی ایفا میکند؛ قطعهای که اگرچه خیلی به چشم نمیآید، اما عملکرد صحیح همه بخشهای سیستم خنککننده به آن متکی است.
منبع انبساط رادیاتور خودرو چیست و چرا اهمیت دارد؟
منبع انبساط رادیاتور که در خودروهای امروزی بهعنوان مخزن ذخیره و مدیریت مایع سرریز شناخته میشود، بخشی از سیستم خنککننده است که بهصورت مستقیم به رادیاتور متصل میشود. این مخزن پلاستیکی از طریق یک شیلنگ به سیستم متصل است و مایع خنککننده که در اثر گرما منبسط میشود را در خود ذخیره میکند. در واقع، وقتی موتور گرم میشود و آب و مایع خنککننده تحت فشار قرار میگیرند و حجمشان افزایش مییابد، منبع انبساط این افزایش حجم را جذب میکند تا فشار در سیستم بهطور ایمن حفظ شود و از نشت یا آسیب به دیگر بخشها جلوگیری شود.
این قطعه در خودروهای مدرن نقش دوگانهای دارد: هم مخزن ذخیره مایع در زمانهای افزایش دماست و هم بهعنوان فراهمکننده مایع به سیستم در زمان کاهش دما عمل میکند. به همین دلیل است که منبع انبساط از اهمیت بالایی در تضمین عملکرد صحیح سیستم خنککننده خودرو برخوردار است و میتواند از خرابیهای جدی موتور جلوگیری کند.
نحوه عملکرد منبع انبساط خودرو
نحوه عملکرد منبع انبساط خودرو بهصورت سیستم بسته و هوشمند است. در شرایط عادی، مایع خنککننده در داخل رادیاتور و موتور گردش میکند. وقتی موتور در حال کار است و دمای آن افزایش مییابد، آب و مایع خنککننده منبسط شده و فشار داخل سیستم افزایش مییابد. در این وضعیت، مایع اضافی از طریق شیلنگ متصل به منبع انبساط وارد این مخزن میشود و فشار را در محدوده قابلقبول حفظ میکند.
با خاموش شدن موتور و کاهش دما، مایع خنککننده منقبض میشود و کاهش حجم مییابد. این کاهش حجم سبب ایجاد خلأ جزئی در سیستم شده و مایع ذخیرهشده در منبع انبساط بهطور خودکار از طریق لولههای متصل به سیستم باز میگردد تا سطح مایع خنککننده در رادیاتور و مسیر گردش آن حفظ شود. این چرخه رفتوبرگشت مایع بین رادیاتور و منبع انبساط کمک میکند تا همواره سطح مناسب و فشار بهینه مایع خنککننده در سیستم برقرار باشد.
نشانههای خرابی منبع انبساط رادیاتور
شناخت نشانههای خرابی منبع انبساط رادیاتور ماشین میتواند به پیشگیری از آسیب جدی به موتور کمک کند. برخی از علائم متداول خرابی این قطعه عبارتاند از:
کاهش مکرر سطح مایع خنککننده در منبع یا رادیاتور بدون نشتی واضح در قسمتهای دیگر.
سرریز مایع خنککننده از منبع در زمان کار موتور یا پس از پارک کردن خودرو.
وجود ترک، شکستگی یا نشتی در بدنه منبع انبساط که با نگاه ساده قابلرؤیت است.
گرم شدن بیش از حد موتور به دلیل عدم بازگشت صحیح مایع خنککننده به سیستم.
هوا گرفتن سیستم خنککننده که ممکن است ناشی از عدم عملکرد مناسب منبع انبساط در حذف حبابهای هوا باشد.
اگر این علائم را مشاهده کردید، بررسی تخصصی منبع انبساط و دیگر اجزای سیستم خنککننده توسط مکانیک توصیه میشود تا از ایجاد خرابیهای گستردهتر جلوگیری شود.
خرابی منبع انبساط رادیاتور ماشین میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در پایین به مهمترین آنها اشاره میشود:
استهلاک و فرسودگی پلاستیک منبع: با گذشت زمان و تحت تاثیر حرارت مداوم موتور، بدنه پلاستیکی منبع ممکن است ترد و شکننده شده و در نهایت دچار ترک یا شکستگی شود.
آسیب دیدن شیلنگهای متصل به منبع: فشار مایع خنککننده و لرزشهای موتور میتواند اتصالات شیلنگها را ضعیف کند و باعث نشت در محل اتصال شود.
خرابی درپوش منبع انبساط: درپوش منبع از اجزای کلیدی برای حفظ فشار مناسب در سیستم است. اگر این درپوش دچار نشتی یا خرابی شود، فشار سیستم بهدرستی کنترل نمیشود.
فشار بیشازحد در سیستم خنککننده: مشکلات دیگر سیستم مانند ترموستات معیوب یا مسدود شدن مسیر گردش مایع میتواند باعث افزایش فشار بیشازحد و در نتیجه آسیب به منبع انبساط شود.
آلودگی یا رسوب در مایع خنککننده: رسوب یا ناخالصی در مایع میتواند باعث انسداد در مسیرها یا آسیب به بدنه منبع شود و عملکرد آن را مختل کند.
بررسی منظم و تعویض بهموقع مایع خنککننده همراه با بازرسی منابع انبساط، میتواند از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند.
نظر شما