آگاه: قرآن کریم، ازدواج و تشکیل خانواده را از نشانه‌های الهی معرفی می‌کند:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً» (روم: ۲۱)؛ از نشانه‌های خدا آن است که از جنس خودتان همسرانی برایتان آفرید تا نزد آنان آرامش یابید و میان شما محبت و رحمت قرار داد.
۱.خانواده؛ رکن بنیادین جامعه اسلامی
در اندیشه اسلامی، خانواده محل تولد ایمان، اخلاق، محبت، تعهد و تربیت است. امام خمینی (ره) بارها بر اهمیت حفظ بنیان خانواده و سالم‌سازی آن در جامعه اسلامی تاکید کرده‌اند، تا آنجا که از خانواده به عنوان «مقدمه تربیت انسان صالح» نام می‌برند. خانواده، انسان را برای پذیرش مسئولیت‌های بزرگ اجتماعی آماده می‌کند و یکی از مهم‌ترین بسترهای تحقق جامعه توحیدی است.
۲.ازدواج و فرزندآوری؛ عبادتی تمدن‌ساز
اسلام ازدواج را امری مقدس و مستحب موکد می‌داند. پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمودند:
«مَن تَزَوَّجَ فَقَد أحرَزَ نِصفَ دینِهِ»؛ کسی که ازدواج کند، نیمی از دینش را حفظ کرده است. (وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۱۶)
ازدواج از نگاه اسلام، تنها راه مشروع ارضای غریزه جنسی نیست، بلکه راهی برای تحقق سکونت، محبت، آرامش روانی، تربیت فرزندان صالح، گسترش نسل مومن و پایداری اجتماع است. فرزندآوری نیز در آموزه‌های دینی جایگاه بسیار مهمی دارد. پیامبر خدا (ص) فرمودند:
«تَزَوَّجُوا فَإِنِّی مُکَاثِرٌ بِکُمُ الْأُمَمَ»؛ ازدواج کنید و فرزند بیاورید، چرا که من به زیادی شما در روز قیامت افتخار می‌کنم. (سنن ابن‌ماجه، ج۱، ص۵۹۴)
این حدیث، نگاه راهبردی اسلام به جمعیت مومن و مقتدر را نشان می‌دهد؛ جمعیتی که بتواند تمدن اسلامی را حفظ و گسترش دهد.
۳. تهدیدهای فرهنگی و مسئولیت‌ها
در دهه‌های اخیر، جوامع اسلامی- به‌ویژه با گسترش سبک زندگی غربی- با چالش‌هایی چون فردگرایی، تاخیر در ازدواج، کاهش فرزندآوری و تضعیف جایگاه خانواده مواجه شده‌اند. این روند، آینده فرهنگی و اجتماعی امت اسلامی را تهدید می‌کند. رهبر انقلاب اسلامی نیز در این باره هشدار داده‌اند:
«مسئله جمعیت در آینده کشور حیاتی است. فرزندآوری باید به یک فرهنگ تبدیل شود.» (بیانات در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدا، ۱۳۹۲/۴/۵).
ایشان در تبیین سیاست‌های کلان جمعیت، بر ضرورت ازدواج آسان، فرزندآوری مطلوب، ترویج خانواده‌محوری، و پرهیز از تبلیغ فرزند کمتر، تاکید کرده‌اند.
۴. آثار فردی و اجتماعی فرزندآوری
تربیت فرزندان صالح، نه‌تنها سرمایه فردی برای والدین در دنیا و آخرت است، بلکه ذخیره‌ای برای آینده جامعه نیز هست. در سوره فرقان، بندگان خاص خدا کسانی هستند که دعا می‌کنند:
«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا» (فرقان: ۷۴)؛ پروردگارا از همسران و فرزندانمان، روشنی چشم قرار ده و ما را برای پرهیزگاران امام قرار ده.
فرزندان صالح، در کنار والدین خود در مسیر رشد و کمال قدم می‌گذارند و با ایفای نقش در عرصه‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، آینده‌سازان جامعه می‌شوند. نبود جمعیت جوان، نه‌تنها پیری جمعیت و بحران اقتصادی به دنبال دارد، بلکه هویت دینی، اقتدار ملی و ثبات فرهنگی را نیز تهدید می‌کند.
۵. نقش خانواده در تمدن‌سازی اسلامی
تمدن نوین اسلامی بدون خانواده‌ای سالم و کارآمد شکل نمی‌گیرد. در حقیقت، خانواده، سلول اولیه و هسته تمدن‌ساز جامعه اسلامی است. هرگاه خانواده‌ها باتربیت دینی، عفاف، محبت، ایثار، مسئولیت‌پذیری و انسجام اداره شوند، جامعه‌ای متعهد، بانشاط و مقاوم شکل می‌گیرد. بدین ترتیب، رسالت حکومت اسلامی، تسهیل ازدواج، حمایت از فرزندآوری، تقویت فرهنگ خانواده، و مقابله با هجمه‌های فرهنگی غربی است.
نتیجه‌گیری
تشکیل خانواده و فرزندآوری در جامعه اسلامی، نه‌تنها یک نیاز طبیعی و شخصی، بلکه یک وظیفه اجتماعی، اخلاقی و الهی است. جوامعی که به نهاد خانواده و نسل آینده بی‌توجه باشند، در مسیر افول قرار می‌گیرند. اسلام با تاکید بر ازدواج آسان، فرزندآوری مطلوب و تربیت نسل مومن، الگویی جامع برای جامعه‌ای سالم و تمدن‌ساز ارائه داده است؛ الگویی که بیش از پیش، نیازمند توجه، تبلیغ و حمایت در سطوح اجتماعی، فرهنگی و حکومتی است.