آگاه: صحبت درباره جشنواره مد و لباس که تاکنون سیزدهمین دوره آن برگزار شده زیاد است اما یکی از اصلی‌ترین نکاتی که درباره آن وجود دارد این است که فایده برگزاری این جشنواره تاکنون چه بوده و چه کمکی به صنعت پوشاک و در نگاهی دیگر به طرز پوشش تراز در جامعه کرده است؟ با مروری بر اتفاقات این ۱۲ دوره می‌توان با قطعیت گفت که پاسخ به هردوی این سؤالات منفی است و به‌نظر می‌رسد این جشنواره به‌نوعی از روی اجبار و فقط از جهت اینکه ادامه داشته باشد، برگزار می‌شود.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر جشنواره، داشتن یک‌سری دستورالعمل‌های ثابت برای همه دوره‌هاست که این جشنواره فاقد آن است و هر دوره‌ای باتوجه‌به اینکه چه کسی دبیری آن را به عهده می‌گیرد، رویکردهایش متفاوت می‌شود. در یک دوره هدف اصلی برگزاری جشنواره‌ای برای تغییر سبک پوشش در جامعه است و در دوره دیگری هدف یک‌جور دورهمی برای صنعت پوشاک است. در حالی که هر جشنواره باید علاوه بر دستاوردهای درونی برای آن صنعت، یک کرد بیرونی و خروجی هم در جامعه داشته باشد. جشنواره مد و لباس علاوه بر اینکه برای بسیاری از مردم ناشناخته است و تاکنون نتوانسته جای خود را در جامعه باز کند و با نگاهی به ادوار مختلف می‌بینیم که یک‌سری تولیدکننده پوشاک هرسال با یک رویکرد تکراری در این جشنواره حضور دارند و برگزارکنندگان در این جشنواره خیلی نسبتی با صنعت مد و پوشاک در جامعه ندارد.
نظام‌مند، بدون بخش بین‌الملل
مورد دیگر اینکه این جشنواره در عنوان خود صفت «بین‌المللی‌بودن» را به یدک می‌کشد در حالی که در دوره‌ای مثل امسال اصلاً میهمان خارجی حضور ندارد، اما انگار برگزارکنندگان دل‌شان نیامده این صفت جشنواره را حذف کنند.
محسن گرجی، دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر در این دوره خبری در خصوص این موضوع گفته است: شبکه خوبی با فدراسیون روسیه، رایزن فرهنگی ایران در یونان و... تشکیل دادیم و ارتباط خوبی هم با ترکیه و محور مقاومت گرفتیم اما احساس کردیم اگر بخواهیم در این دوره از آثار آنها استفاده کنیم، کار ضعیف پیش می‌رود؛ بنابراین تصمیم گرفتیم این بخش نظام‌مندتر پیش برود تا در جشنواره چهاردهم از این ظرفیت استفاده کنیم.
نکته دیگر اینکه یکی از موضوعاتی که به یک جشنواره هویت می‌دهد زمان ثابت برگزاری آن است. به‌عنوان‌مثال هرسال ایام دهه فجر همه می‌دانند که در این دو روز جشنواره فیلم برپاست و این تاریخ به‌نوعی با جشنواره پیوند خورده اما ظاهراً این موضوع برای همه جشنواره‌ها صدق نمی‌کند و دغدغه برگزارکنندگان نیست؛ به‌عنوان‌مثال این دومین باری است که جشنواره مد و لباس فجر، خارج از موعد زمانی مقرر (نزدیک به ایام دهه فجر) برگزار می‌شود. پیش از این نیز یازدهمین دوره از این رویداد فرهنگی با تاخیری چندماهه، تیرماه سال ۱۴۰۱ توسط شورای فرهنگ عمومی برگزار شد. همچنین باوجوداینکه پیش از این اعلام شده بود سیزدهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر از ۱۷ تا ۲۴ خردادماه برگزار می‌شود، به‌تازگی اعلام شد، سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر از ۱۷ تا ۲۲ خردادماه برگزار می‌شود.
وعده و وعیدهای بی‌پایان
از دیگر سخنان دبیر این دوره از جشنواره مد و لباس این بوده که گفته است: از روز اختتامیه جشنواره سیزدهم یک پایگاه و مرکز توان‌افزایی غیرمتمرکز با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی آغاز به کار می‌کند تا به طراح و طرحی که ارائه داده است کمک کنیم تا با شبکه‌سازی و آموزش‌های تکمیلی خود را به بازار برساند. تمام این برنامه‌ها و ایده‌ها خوب است به شرطی که اجرا شود و ادامه داشته باشد نه اینکه یک نفر در یک دوره‌ای چنین تصمیماتی بگیرد اما نیمه‌کاره رها شود و به سیاه‌چاله سایر برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها پرتاب شود. سخن آخر اینکه برای برگزاری هر جشنواره هزینه‌های گزافی صرف می‌شود و برگزارکنندگان هر جشنواره در قبال آن بودجه‌ای که برای جشنواره صرف می‌کنند، مسئول هستند و چه خوب می‌شود اگر برگزاری جشنواره‌ها ثمر ندارد، مسئولین و تصمیم‌گیرندگان آن بودجه را صرف موضوع دیگری بکنند یا اینکه همه تلاش خود را بکنند که از بودجه استفاده درست کنند، نه اینکه آن را هدر دهند.
در سیزدهمین جشنواره مد و لباس چه خبر است؟
از ابتدای افتتاحیه سیزدهمین جشنواره مد و لباس تا امروز که سومین روز برگزاری آن است، دو نشست خبری برگزار شده است؛ یکی نشست خبری روز مراسم افتتاحیه و دیگری روز گذشته در حاشیه افتتاح بخش لباس، کیف و کفش و جواهرات این جشنواره. محسن گرجی، دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر، در ابتدای نشست خبری اولین روز جشنواره با اشاره به اینکه حداقل یک میلیون نفر در حوزه مد و لباس اشتغال دارند گفت: ۲۵۶ هزار واحد صنفی توزیعی در کشور داریم که این به جز شبکه‌هایی‌هستند که در قالب سایر پلتفرم‌ها در قالب فروش مشغول‌اند.
بازار ۱۰ میلیارد دلاری صنعت پوشاک در ایران
او با بیان آمارهایی در حوزه مد و لباس کشور، بیان کرد: بازار ۱۰ میلیارد دلاری در این صنعت داریم. مد و لباس صنعتی کاملاً مردمی است که دولت کمترین دخالت را در آن دارد و حداقل میزان از حامل‌های انرژی و منابع طبیعی استفاده می‌کند و انحصاری در آن وجود ندارد و تنزدیکاً بخش قابل‌توجهی از کشورهای دنیا بخش قابل‌توجهی از رشد GDP خود را با صنعت مد و نساجی طی کرده‌اند.
گرجی درباره روند برگزاری جشنواره توضیح داد: در این رویداد در مرحله اول بیش از ۷۰۰ تیم تعداد ۳۳۰۰ قطعه اثر در حوزه مفهومی، کاربردی و طراحی پارچه، زیورآلات کیف و کفش برای دبیرخانه جشنواره ارسال کردند. مرحله اول صرفاً طرح برای ما ارسال شد و اثر فیزیکی به جهت صرفه‌جویی ارسال نشد. از تعداد گروه یاد شده تعداد ۲۱۴ تیم در مرحله اول در ۱۲ پایگاه منتورینگ انتخاب شدند و شبکه خود را کامل کردند و گروه‌سازی انجام شد و افراد حدود چهار هفته تحت نظارت منتورها فعالیت کردند و طرح را به اثر نهایی تبدیل کردند که بخشی از آن در سالن به نمایش درآمده است. او افزود: داوری در دو بخش هنری و صنعتی انجام می‌شود. هرکدام از داوران حداکثر ۱۰ اثر انتخاب می‌کنند و امتیاز می‌دهند. آثار نهایی سه اثری هستند که بیشترین امتیاز را گرفته باشند. درصورتی‌که امتیازها نزدیک به هم باشد دیگر رتبه اول تا سوم نخواهیم داشت و سه اثر برگزیده داریم و اگر یک اثر با اختلاف قابل‌توجهی جلوتر باشد، به‌عنوان اثر خاص و شاخص انتخاب خواهد شد. گرجی گفت: اگر خداوند و مجموعه برندهای حاضر به ما کمک کنند، ۱۵ برگزیده این دوره را رها نمی‌کنیم و در قالب یک‌برنامه توان‌افزایی بومی شده، روند رشد آنها را پیگیری خواهیم کرد.
برگزاری دو جشنواره مد و لباس در یک سال
دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس در دومین نشست خبری اعلام کرد: تلاش داریم امسال دو جشنواره یکی خرداد و دیگری ایام دهه فجر داشته باشیم. در ایران حداقل یک میلیون نفر در حوزه پوشاک فعال هستند و ۲۵۶ صنف توزیعی در بخش توزیع پوشاک، ۲۰ هزار واحد تولیدی صنعت کفش و... فعال داریم. بازار ۱۰ میلیارد دلاری را صنعت مد و لباس دارد که بسیار قابل‌توجه است و یک صنعت کاملاً مردمی است و حداقل منابع از حامل‌های انرژی را استفاده می‌کند و عملاً در آن انحصاری وجود ندارد. گرجی گفت: بسیاری از کشور با صنعت پوشاک، تولید ناخالص داخلی خود را افزایش می‌دهند گفت: در جشنواره فجر امسال ۷۰۰ تیم، سه هزار و ۳۰۰ اثر ارسال کردند که در مرحله اول طرح‌ها دریافت شد که ۲۱۴ تیم انتخاب شدند. در طول جشنواره آثار به نمایش گذاشته می‌شود و هر اثر بیشترین امتیاز را کسب کند، برگزیده خواهد شد. برای ۱۵ برگزیده این دوره برنامه‌های توان‌افزایی برگزار خواهد شد.
نادیده‌گرفتن صنعت پوشاک یعنی به خاک نشستن نساجی
در ادامه این نشست، سومبات هاکوپیان، رییس انجمن طراحان ایران گفت: از ناحیه سیاست‌گذاری دولتی کمتر به این حوزه توجه شده است. فراموش نکنید با یک صنعت اجتماعی و مردمی سروکار دارید، بنابراین به آن توجه کنید تا اشتباه دهه ۷۰ در این صنعت دوباره اتفاق نیفتد. هرگاه صنعت پوشاک را ندید بگیرید، صنعت نساجی را به خاک سپرده‌اید. وی افزود: برای اولین‌بار، این جشنواره با یک قصه همراه شده است. شما اصالت را در این نمایشگاه ارائه کرده‌اید که قابل‌توجه است. از مسئولان درخواست دارم به دانشجویان متعدد رشته‌های طراحی لباس توجه کنند. هاکوپیان، با بیان اینکه پیشنهاد کرده موزه لباس اقوام تشکیل شود اما هنوز محقق نشده و همچنان پیگیر آن است گفت: به این جشنواره از جنبه هنری باید نگاه کرد و از هر طرح ارائه شده، می‌توان ده‌ها طرح برای پوشش در اجتماع استخراج کرد. هرکدام از این طرح‌ها می‌تواند یک هنر فراموش شده در یک نقطه کشور را دوباره احیا و زنده کند.
پوشاک ما باید قصه داشته باشد
در ادامه قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور گفت: ما ایرانی هستیم، هویتی داریم و این هویت اجزایی دارد. ایرانی بودن ما به زبان، پوشاک، فرهنگ و... ما است که اگر اینها را از ما بگیرند دیگر ایرانی نخواهیم بود، پس باید از ایرانی بودن و هویتمان دفاع کنیم. اگر پوشاک ما تغییر پیدا کند، دیگر به چه چیزی می‌توانیم ببالیم؟ وی ادامه داد: در حوزه پوشاک باید تلاش کنیم از هویتمان دفاع کنیم. پوشاک ما باید قصه داشته و برگرفته از فرهنگ ما باشد. همه ما در این حوزه مسئولیت داریم و مد ما باید متناسب با فرهنگمان پیشتاز باشد، نه اینکه دنباله‌رو مد دیگران باشیم. همچنین مد باید ارزان به دست مردم برسد. آشنا، کار ویژه جشنواره را کشف استعداد دانست و گفت: این به منزله ندیدن بزرگان نیست و باید پیشکسوتان در جشنواره‌ها حضور داشته باشند اما باید جشنواره‌ها محل کشف استعدادها باشد. در حالی که دبیر جشنواره پیش از این گفته بود که قرار نیست آثار این جشنواره به کف جامعه برود، قادر آشنا این جشنواره را مردمی دانست و گفت: باید تلاش کنیم همه جشنواره‌ها مردمی باشد و برگزاری و داوری و... جشنواره‌ها به دست مردم باشد، همچنین تلاش کنیم این مسئله در آینده محقق شود.