آگاه: در مسیرهای مملو از غبار و شور حسینی که از نجف به کربلا منتهی می‌شود، دست‌ها به صورت هماهنگ بالا می‌رفت و حرکتی مشخص را تکرار می‌کرد؛ مچ‌ها خم می‌شدند و دست‌ها به جلو کشیده می‌شدند، گویی یک موشک در حال شلیک است. این ژست که به‌سرعت در میان زائران ترویج یافت، به نماد جدیدی از راهپیمایی امسال تبدیل شد؛ نمادی که قدرت موشکی ایران را ستایش کرده و رژیم اسرائیل را بازنده جنگی که خود آغاز کرده بود، معرفی می‌کرد. این حرکت ساده اما پرمعنا که به نام «پویش موشکی» شناخته شد، در حقیقت یک ژست بصری بود که حافظه حملات موشکی ایران به سرزمین‌های اشغالی در جریان جنگ ۱۲ روزه را یادآوری می‌کرد و از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌سرعت در جهان منتشر شد.
این حرکت ابتکاری از سوی یک جوان عراقی به نام «ابه‌وجود»، یک تیک‌تاکر محبوب با بیش از سه میلیون دنبال‌کننده در شبکه‌های اجتماعی آغاز شد. او این چالش را در ایام اربعین راه‌اندازی کرد و از مخاطبان خود خواست تا حمایت خود را از توان موشکی ایران اعلام کنند. این بلاگر در توضیح ژست خود می‌گوید که آن را با دست چپش انجام می‌دهد، زیرا «موشک‌های ایرانی از سمت چپ آسمان عراق پرواز کردند و به تل‌آویو و حیفا رسیدند.» او با این کار، این حرکت را به یک پویش مردمی برای حمایت از ایران و آرمان‌های محور مقاومت تبدیل کرد که بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت و به‌سرعت از یک فرد به یک جنبش مردمی تبدیل شد. این پدیده نشان‌دهنده یک تغییر عمیق در احساسات منطقه‌ای و ظهور یک‌شکل جدید از دیپلماسی مردمی است که از پلتفرم‌های دیجیتال برای بیان یک روایت جمعی از غرور، مقاومت و همبستگی استفاده می‌کند. در این متن به بررسی این پدیده به‌عنوان یک پدیده و موج اجتماعی می‌پردازیم.
پژواک انتقام
برای درک عمق و گستردگی پویش موشکی، باید به بستر تاریخی و نظامی آن، یعنی «جنگ ۱۲ روزه» میان ایران و رژیم اسرائیل که در ژوئن ۲۰۲۵ به وقوع پیوست، بازگردیم. این درگیری با حمله هوایی رژیم اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای، پایگاه‌های نظامی و مناطق مسکونی ایران با نام عملیات شیر خیزان! آغاز شد. هدف‌ها یا بهتر بگوییم، توهمات اعلام‌شده از سوی رژیم اسرائیل از این حمله، نابودی برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران و تغییر نظام سیاسی این کشور بود! این حملات تلفات انسانی قابل‌توجهی به همراه داشت که شامل شهادت حدود هزار نفر ازجمله فرماندهان نظامی ارشد و دانشمندان هسته‌ای و البته مردان، زنان و کودکان غیرنظامی ایران بود. این تهاجم رژیم اسرائیل با واکنش قاطع ایران روبه‌رو شد. ایران با آغاز «عملیات وعده صادق ۳»، صدها موشک و پهپاد را به سمت اهداف استراتژیک در عمق خاک سرزمین‌های اشغالی شلیک کرد. این پاسخ نظامی که یک عملیات غرورآفرین و البته دفاعی مشروع بود، به‌وضوح مهر تاییدی بر توانمندی موشکی کشور ما بود. این پاسخ نظامی در واقع جوابی به درخواست‌های مکرر مردم و مقامات ایران برای انتقام سخت پس از حملات رژیم صهیونیستی بود. جنگ تحمیلی ۱۲ روزه در نهایت با درخواست آتش‌بس از سوی آمریکا به پایان رسید، امری که تحلیل‌گران آن را شکست استراتژیک رژیم اسرائیل به علت تحقق‌نیافتن اهدافش ارزیابی کردند. در این میان، موشک‌های ایرانی ویرانی‌های قابل‌توجهی در مناطق مختلف سرزمین‌های اشغالی مانند تل‌آویو، حیفا و رمت‌گان به بار آوردند و هزینه‌های هنگفتی را بر دوش رژیم صهیونیستی گذاشتند. این رویداد نظامی، به منزله یک پیروزی استراتژیک برای ایران در نظر گرفته شد که توانست قدرت بازدارندگی خود را به نمایش بگذارد. درنتیجه پویش موشکی مردمی در اربعین، نه‌تنها یک ژست ساده، بلکه یک جشن عمومی و تکرار نمادین یک پیروزی نظامی بود که غرور و همبستگی را در میان حامیان محور مقاومت تقویت کرد. این ارتباط مستقیم میان یک رویداد نظامی و یک پدیده فرهنگی، اهمیت این پویش را دوچندان می‌کند.
دیپلماسی مردمی در مسیر پیاده‌روی اربعین
راهپیمایی اربعین که هر سال میلیون‌ها شیعه و نیز از دیگر ادیان را از اغلب کشورهای جهان برای بزرگداشت امام حسین (ع) گرد هم می‌آورد، در سال‌های اخیر به یک جریان سیاسی و امنیتی محوری در غرب آسیا تبدیل شده است. این رویداد که ریشه‌هایی عمیق در سوگواری برای اهل‌بیت (ع) دارد، اکنون به نمادی قدرتمند برای ملت‌هایی تبدیل شده که در برابر امپریالیسم غربی و اشغالگری مقاومت می‌کنند. امسال همزمانی این راهپیمایی با پیامدهای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، باعث شد که اربعین به بستری بی‌نظیر برای ابراز همبستگی مردمی با ایران و محور مقاومت تبدیل شود. درنتیجه راهپیمایی به صحنه‌ای برای بازتولید قدرت نرم و سخت محور مقاومت تبدیل شد، جایی که شعارها و نمادها به‌وضوح بر وقایع اخیر تاکید کردند. در این مراسم، زائران از نمادهای مختلفی برای نمایش حمایت خود استفاده کردند. یکی از پربازدیدترین نمادها، ژست دستی بود که توسط «ابه‌وجود»، بلاگر عراقی ترویج شد و هزاران نفر آن را تکرار کردند. این حرکت که به‌سرعت در پلتفرم‌های آنلاین پخش شد، در عرصه پیاده‌روی اربعین شکوهی خاص یافت. علاوه بر این، زائران عراقی عکس‌هایی از رهبر انقلاب را در دست داشتند و برای پیروزی ایران دعا می‌کردند. این تصاویر که در رسانه‌های عرب‌زبان مانند الجزیره نیز بازتاب یافت، نشان‌دهنده عمق حمایت مردمی از جریان مقاومت بود.
به این پرچم چنگ بزنید
از دیگر ویدیوهای پربازدید این روزها، ویدیویی مربوط به یک زائر عراقی بود که در میان خیل عظیم زائران حاضر در بین‌الحرمین، پرچم ایران را روی دست گرفته و فریاد می‌زند: «ای مردم عراق، به این پرچم چنگ بزنید... .» این فیلم به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد و از حمایت امت اسلامی از آرمان‌های جمهوری اسلامی حکایت داشت. این نمایش نمادین به‌قدری محبوب شد که برخی زائران مسیر خود را تغییر می‌دادند تا آن را ببینند. این اقدامات نمادین، دیپلماسی سنتی را با یک رویداد مذهبی عظیم در هم آمیختند و پیامی قدرتمند از همبستگی را به جهان منتقل کردند. این پیوند میان امر دینی و سیاسی، باعث شد تا هویت مشترکی برای محور مقاومت شکل گیرد که فراتر از مرزها عمل می‌کند و براساس یک اعتقاد مشترک به عدالت و رد ظلم استوار است. این پویش اجتماعی در واقع، یک قدرت نرم جدید است که به‌طور مستقیم با روایت‌های غربی و عبری - صهیونیستی که سعی داشتند تصویری تضعیف شده از محور مقاومت ارائه دهند، مقابله می‌کند. این پویش به مردم امکان می‌دهد تا خود رسانه پیروزی خود باشند و این امر تاثیری فراتر از رسانه‌های رسمی دارد.
موکبی برای موشک ایرانی
نماد دیگری که به‌شدت توجه‌ها را به خود جلب کرد، طراحی موکب‌هایی به شکل موشک‌های ایرانی بود. به‌عنوان‌مثال، در استان سماوه عراق، یکی از موکب‌ها توسط رهبر طایفه آل‌صلاب، به شکل موشک ایرانی طراحی شده بود و از آن برای پذیرایی از زائران استفاده می‌شد. این رهبر طایفه توضیح داد که همان‌گونه که امام حسین (ع) نماد مبارزه با ظلم است، این موشک‌ها نیز امروز همان مبارزه را نمایندگی می‌کنند.
تاثیرگذاران یک بیداری
این پویش اجتماعی خودجوش، در حقیقت از سوی چهره‌های تاثیرگذار در فضای مجازی که توانستند احساسات عمومی را به یک حرکت سازمان‌یافته تبدیل کنند، شکل گرفت و به‌سرعت گسترش یافت. در مرکز این جنبش، بلاگر جوان عراقی، «ابه‌وجود» قرار داشت که با بیش از سه میلیون دنبال‌کننده در تیک‌تاک، به یک پدیده رسانه‌ای تبدیل شده بود. او در طول راهپیمایی اربعین، کمپینی را آغاز کرد که در آن از مخاطبان خود خواست تا با شرکت در یک چالش، حمایت خود از توان موشکی ایران را نشان دهند. او این حرکت را با دست چپ خود انجام داد و توضیح داد که موشک‌های ایرانی از سمت چپ آسمان عراق پرواز کردند تا به اهداف خود در تل‌آویو و حیفا برسند. این توضیح ژست را از یک حرکت انتزاعی به یک بازنمایی مستقیم از یک رویداد نظامی تاریخی تبدیل کرد و به آن عمق و معنای بیشتری بخشید. تاثیر او به‌قدری بود که مردم از سنین مختلف، از افراد مسن تا کودکان، این حرکت را تقلید کرده و ویدیوهای آن را با کپشن‌هایی درباره موشک ایرانی منتشر کردند. این امر نشان می‌دهد که پویش از مرزهای سنی و اجتماعی فراتر رفت و به یک پدیده فرهنگی گسترده تبدیل شد. علاوه بر این بلاگر، اینفلوئنسرهای دیگری نیز از منطقه در این پویش شرکت کردند که به گسترش آن کمک کردند. ازجمله این افراد، «سید احمد عبدالملک»، یک تیک‌تاکر معروف از یمن بود که او نیز با ژست نمادین دست خود، چگونگی اصابت موشک‌های ایرانی به رژیم اسرائیل را نشان داد. این اقدامات به‌وضوح نشان‌دهنده درک آنها از نقش خود به‌عنوان رسانه‌های نوین و ابزار قدرتمند برای گسترش یک روایت خاص در برابر جریان‌های اصلی رسانه‌ای است. همچنین «الرادود امیر» بلاگر نوجوان عراقی نیز با پیوستن به این کمپین به گستردگی آن کمک کرد. این کمپین، با هدایت اینفلوئنسرهای جوان و استفاده از پلتفرم‌های محبوب غربی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام، به‌طور هوشمندانه به نسل جوان‌تر جوامع محور مقاومت نزدیک شد. این رویکرد باعث شد که پیام به صورت ارگانیک و از طریق کانال‌هایی که مخاطبان به آنها اعتماد بیشتری دارند، منتشر شود. این پویایی در واقع یک راهبرد آگاهانه برای دورزدن رسانه‌های سنتی و سیاسی بود تا یک روایت مردمی و ماندگار از قدرت و مقاومت ایجاد کند.
رشد نمادهای مقاومت در بسترهای غربی
پویش موشکی که در اربعین آغاز شد، به‌سرعت از مرزهای عراق فراتر رفت و به نمادی از همبستگی و قدرت در میان حامیان محور مقاومت در سراسر جهان تبدیل شد. این کمپین که در فضای مجازی و در صحنه فیزیکی بزرگ‌ترین رویداد مذهبی جهان گسترش یافت، پیام خود را به قلب رسانه‌های بین‌المللی برد و نشان داد که تاثیر قدرت موشکی ایران نه فقط در حوزه نظامی، بلکه در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز بسیار عمیق است. این پویش در واقع پاسخی قاطع به تلاش‌های «محور عبری - غربی» در ماه‌های اخیر بود که سعی داشتند تصویری تضعیف شده از محور مقاومت به نمایش بگذارند. از حملات به لبنان و تداوم جنایات در غزه گرفته تا تلاش برای خلع‌سلاح حزب‌الله و نیروهای مقاومت در عراق، این اقدامات با هدف تضعیف روحیه مقاومت انجام شد. اما پویش موشکی، با نمایش عمومی غرور و همبستگی، این روایت را تا حد زیادی خنثی کرد و با قدرت به آن پاسخ داد. این کمپین نشان داد که حمایت از ایران و محور مقاومت یک پدیده مردمی و گسترده است که ریشه در احساسات عمیق مردم جهان دارد. این حرکت اجتماعی نشان‌دهنده یک تغییر دراماتیک در دیپلماسی مدرن است. درحالی‌که رسانه‌های غربی و اسرائیلی ممکن است بر اثربخشی سامانه‌های دفاعی خود در برابر موشک‌های ایرانی یا محدودیت‌های برنامه موشکی ایران تمرکز کنند، روایت داخلی محور مقاومت کاملا متفاوت است. در این روایت، پیروزی نه با تحلیل‌های فنی و هزینه‌های اقتصادی، بلکه با نمادها، غرور ملی و توانایی در ایستادگی در برابر تجاوز تعریف می‌شود. این پویش به مردم امکان داد تا در این روایت سهیم شوند و به‌طور فعالانه پیامی از قدرت و مقاومت را به اشتراک بگذارند.
تاریخی که فراموش نمی‌شود
با گذشت همین زمان اندک، این ژست موشکی به یک نماد دائمی در فرهنگ مقاومت تبدیل شد. همان‌طور که بلاگری که این پویش را راه‌اندازی کرده بود، اصرار داشت، «حافظه تاریخی حملات موشکی ایران نباید فراموش شود.» این حرکت نه‌تنها یک ترند گذرا در فضای مجازی، بلکه یک ژست ماندگار است که در بافت هویتی منطقه درهم‌آمیخته است. این پدیده، قدرت نرم جدیدی را به نمایش می‌گذارد که قادر است از دل یک واقعه نظامی، یک نماد فرهنگی قدرتمند و جهانی بسازد. این پویش و گستردگی بین‌المللی آن یادآوری کرد که جنگ‌های مدرن تنها در میدان نبرد نظامی پیروز نمی‌شوند، بلکه در نبرد روایت‌ها و افکار عمومی نیز تعیین تکلیف می‌شوند. از طریق این ژست ساده، محور مقاومت پیامی از وحدت، قدرت و امید را به حامیان خود ارسال می‌کند؛ پیامی که نشان می‌دهد حتی در برابر بزرگ‌ترین چالش‌ها، مقاومت و پیروزی یک واقعیت قابل‌لمس است. این پویش در نهایت، نه‌تنها نمادی از قدرت موشکی بلکه نمادی از قدرت یک ایده است که از طریق فناوری و فرهنگ به میلیون‌ها نفر منتقل شده و به یک صدای واحد تبدیل شده است.