آگاه: در تقویم ملی کشورمان ۲۹ مهرماه به نام روز ملی صادرات نامگذاری شده است و اکثرا این روز را یک مناسبت اقتصادی می‌دانند در حالی که امروزه در برخی کشورها، صادرات فرهنگی از صادرات برخی اقلام سودآورتر است به شرطی که در اولویت‌های مسئولان و تصمیم‌گیرندگان چه در سطح کلان چه در سطح خرد باشد. فرهنگ همه چیز یک ملت را می‌سازد. به همین خاطر است که سرزمین بزرگی چون ایران، توانسته است قرن‌های متمادی، از گزند راهزنی‌ها و ناگواری‌ها و دشواری‌های تاریخی، عبور کند.

صادرات با ابزار فیلم و سریال
کسانی که اهل فیلم و سینما باشند حتما می‌دانند فیلم و سریال‌های بسیاری با هدف معرفی یک شهر یا کشور ساخته شده است که البته معرفی آن محیط، موضوع فیلم نیست اما فیلم به گونه‌ای ساخته شده که طرف با دیدن آن مشتاق به دیدن آن شهر یا کشور می‌شود. «نیمه شب در پاریس»، «در بروژ» و سریال «ریپلی» از جمله تازه‌ترین فیلم‌ها با این محتوا هستند. در نگاه اول ممکن است این یک موضوع فرهنگی ساده به نظر برسد در حالی که سازندگان آن فیلم، هدفمند از اماکن خاصی که لوکیشن فیلم و سریال هستند فیلمبرداری کردند تا به مخاطب در کنار نمایش فیلم، فرهنگ آن سرزمین را هم نشان دهند. حالا با خودتان مرور کنید ببینید در سال‌های اخیر چه فیلمی ساخته شده که در آن این همه زیبایی‌های ایران نشان و علاوه بر آن در سطح بین‌المللی، نمایش هم داده شود. چند وقت پیش فیلم «مست عشق» ساخته حسن فتحی در چند کشور همسایه به نمایش درآمد که آن هم آنقدر چالش و بالا و پایین داشت که آخر سر معلوم نشد این فیلم یک اثر ایرانی است یا ترکیه‌ای!
در حوزه کتاب هم ماجرا همین است. بازار کتاب، حداقل در حد آمار و ارقام در ایران بازار خوبی است و کتاب‌های خوبی هم توسط مولفان ایرانی نوشته و چاپ می‌شود اما در عرصه بین‌الملل کمتر سخن یا یادداشتی درباره آنها می‌بینیم در حالی که تازه‌ترین کتاب‌های پرفروش یا جایزه برده خارجی به سرعت وارد بازار نشر ایران و اغلب‌شان هم پرفروش می‌شوند. این ماجرا در مورد سایر حوزه‌های فرهنگی مثل اسباب‌بازی، موسیقی و تئاتر هم صدق می‌کند.

یک جایگزین مناسب برای صادرات مواد خام
نکته‌ای که باید توجه داشت این است که ضعف در صادرات فرهنگی به معنای ناشناخته بودن فرهنگ ایرانی در عرصه بین‌الملل نیست. در سراسر دنیا هنرمندان بسیاری در حوزه‌های مختلف هنر مشغول فعالیت هستند که خیلی از آنها هم شناخته شده هستند اما اکثر آنها به واسطه نام هنرمند شناخته شده هستند نه به واسطه فرهنگ ایرانی و اتفاقی که با جدی گرفتن صادرات فرهنگی محقق می‌شود، شناساندن ظرفیت‌های فرهنگی ایران به جهان است که تعدادشان هم کم نیست.
صادرات صنایع دستی یکی از نمونه‌های نسبتا موفق در حوزه صادرات فرهنگی است که البته خیلی جای کار دارد. سرزمین ما به واسطه تنوع فرهنگی و قومیتی که دارد در حوزه صنایع دستی بسیار غنی است چون هر اقلیم ما صاحب یک هنر و صنایع دستی است که می‌تواند برای کشورهایی که آنقدر متنوع نیستند، جالب باشد.
صادرات صنایع فرهنگی می‌تواند جایگزین خیلی خوبی برای صادرات نفتی کشورهایی باشد که درآمد و چرخه اقتصادی‌شان وابسته به این ماده است. در پژوهش‌ها و نمودارهای بین‌المللی این موضوع به خوبی دیده می‌شود که کشورهای توسعه یافته به سمت درآمدسازی از طریق صنایع خلاق گرایش دارند در حالی که کشورهای در حال توسعه بیشتر گرایش به فروش مواد خام نفتی دارند. همان‌طوری که هیچ صنعتی بدون بازاریابی نمی‌تواند به رشد خود ادامه دهد و همه صنایع چه در ظهور و چه در ادامه حیات و رشد خود، وابسته به بازاریابی هستند، صنایع فرهنگی نیز بدون بازاریابی نمی‌تواند رشد و نمو کنند و این صنایع، متناسب با ماهیت خود به بازاریابی فرهنگی نیاز دارند.
اهمیت موضوع ماهیت فرهنگی برای اقتصاد تا حدی است که کشورهای توسعه یافته به این سمت جهتگیری کرده‌اند. به عنوان مثال کشور ژاپن در این حوزه تمرکز ویژه‌ای کرده است. وزارت اقتصاد، بازرگانی و صنعت ژاپن صدور محتوای رسانه‌ای را جزو اولویت‌های خود قرار داده است زیرا معتقد است سبب بهبود وجهه خارجی ژاپن و اقبال مردم دیگر کشورها به کالاهای ژاپنی می‌شود که به این پدیده «اثر موجی»(Ripple effects)  می‌گویند.
نخستین اثر این است که صادرات محتوای رسانه‌ای و فرهنگی سبب افزایش نفوذ به بازارهای هدف است. اثر دوم این است که می‌توان از طریق رسانه، کالاهای ژاپنی را تبلیغ و ترویج کرد. سومین اثر این است که سبب رونق گردشگری ژاپن می‌شود.
پس از آنکه کارگردان ژاپنی ایوای شونجی فیلم خود باعنوان «نامه عاشقانه» را در شهر اوتارو در شبه‌جزیره هوکایدو فیلم‌برداری کرد و این فیلم در سینماهای کره جنوبی نمایش داده شد، تعداد گردشگران کره‌ای که از این شهر بازدید کردند، به صورت قابل توجهی افزایش یافت. فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی ژاپنی نقش مهمی در تغییر الگوهای سفر گردشگران خارجی به ژاپن داشته‌اند.
آمارهای بنیاد ژاپن نشان می‌دهد که تعداد علاقه‌مندان به یادگیری زبان ژاپنی در کشورهای خارجی افزایش یافته است که یکی از دلایل اصلی آن صادرات انیمیشن‌های ژاپنی و کتاب‌های مصور این کشور بوده است. علاوه بر اینها کشور ژاپن با سابقه ماندگار در زمینه انیمه، مانگا، بازی‌های ویدئویی و موسیقی پاپ ژاپنی (J-Pop) تاثیر بسیار زیادی در دنیا گذاشته ‌است. کره‌جنوبی نیز با پدیده K-Pop و صنعت فیلم و تلویزیونی کره، در حال تبدیل شدن به یکی از قدرت‌های بزرگ صنایع فرهنگی جهان است.

بزرگ‌ترین صادرکنندگان صنایع فرهنگی در جهان
بر اساس آخرین آمارها، بزرگ‌ترین صادرکنندگان در حوزه صنایع فرهنگی و خلاق در جهان به شرح زیر هستند:
ایالات متحده با صادراتی به ارزش ۲۳۸ میلیارد دلار بزرگ‌ترین صادرکننده در صنایع فرهنگی و خلاق است. صنعت سرگرمی و هنر آمریکا، از جمله هالیوود،
به طور گسترده در سراسر جهان تاثیر گذاشته ‌است. همچنین فرهنگ در کشور کانادا بخش پویای اقتصاد است به طوری که در سند استراتژی تجارت جهانی کانادا در سال ۲۰۰۵ آمده است: «ما در صنایع مختلف ترجیح می‌دهیم عمدتا تولیدکننده و صادرکننده باشیم تا واردکننده محض، اما در صنایع فرهنگی ضرورت دارد که ما واردکننده نباشیم. واردکننده و مصرف‌کننده فرهنگ دیگران بودن به هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست.»
 چین نیز با صادراتی به ارزش ۲۲۸ میلیارد دلار یکی از بزرگ‌ترین بازارهای فرهنگی جهان و در حال رشد سریع است. صنعت فیلم چین در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته‌ است.
 ایرلند با صادراتی به ارزش ۱۷۴ میلیارد دلار.
آلمان با صادراتی به ارزش ۱۰۱ میلیارد دلار.
بریتانیا با صادراتی به ارزش ۵۷ میلیارد دلار در صنایع فرهنگی از جمله فیلم، موسیقی و تئاتر، در سراسر جهان تاثیرگذار هستند.

سهم صنایع فرهنگی در اقتصاد ایران
با توجه به آمارها، سهم ایران در اقتصاد فرهنگی و خلاق کمتر از یک درصد و کمتر از چهار میلیارد دلار است که شامل بخش‌هایی مانند سینما، موسیقی، هنرهای تجسمی، صنایع دستی، نشر و رسانه‌های دیجیتال می‌شود. در افق کوتاه‌مدت، سهم اقتصاد خلاق ایران باید به سه درصد افزایش یابد. در حال حاضر، سهم دنیا از اقتصاد صنایع خلاق حدود ۱۰ درصد است و نشان‌دهنده این است که ایران نیاز به توسعه و افزایش سهم خود در اقتصاد خلاق دارد. این حوزه‌ها شامل گردشگری، صنایع سرگرمی و بازی، اسباب‌بازی، صنایع دیداری و شنیداری، رسانه‌های دیجیتال، مد و طراحی، صنایع دستی، چاپ، نشر، بسته‌بندی، هنرهای تجسمی و نمایشی، کسب‌وکارهای دیجیتال، فناوری‌های نوین آموزش و یادگیری، نوآوری عمومی و مهندسی اجتماعی، ورزش و تندرسی، بازهای ویدئویی، پی‌نمایی و پویانمایی را شامل می‌شود. افزایش توجه به این حوزه‌ها می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک کند.
تاثیرات توجه به صادرات صنایع فرهنگی علاوه بر آورده مالی مستقیم برای کشورها در برندسازی کشورها در جهان کمک بسیاری می‌کند و با ساخت فیلم‌ها و محصولات فرهنگی می‌توان به ترویج صنعت گردشگری کشور و رونق آن کمک کرد و از سوی دیگر به شناخت و ترویج کشور اقدامات ارزنده‌ای انجام داد که به شناخت فرهنگ غنی ایرانی در سطح جهانی در لایه‌های مختلف اجتماعی نفوذ کرد اما علاوه بر همه این اهداف اگر فیلم‌ها و محصولات فرهنگی ایرانی به درستی در دنیا ترویج و صادر شود به صادرات سایر محصولات ایرانی کمک کند.
یکی از مواردی که باید مورد توجه مسئولان در امر صادرات محصولات غیر نفتی قرار گیرد صادرات نرم یا صادرات محصولات فرهنگی با طیف مختلفی از فیلم‌ها، کتاب، محصولات رسانه‌ای و انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای است که به صادرات سایر محصولات نیز کمک قابل توجهی کرده و به توسعه پایدار اقتصادی کمک کند.