آگاه: بسیاری از کشورها با فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم از ظرفیت کسب‌وکارهای اینترنتی برای تحقق برنامه اشتغال خود بهره‌برداری کرده‌اند؛ ازاین‌رو کارشناسان معتقدند که فضای مجازی بستر مغفول مانده‌ای است که در صورت توجه به آن، می‌توان برنامه ایجاد اشتغال میلیونی را محقق کرد.
کندی اینترنت، مسدودبودن برخی پلتفرم‌های خارجی و ایجاد محدودیت در آنها، باعث ایجاد مشکلاتی برای کسب‌وکارهای اینترنتی شده است. در سال‌های اخیر و پس از همه‌گیری کرونا در کشور، استقبال از خدمات غیرحضوری و تمایل مردم به خریدهای اینترنتی افزایش پیدا کرد. این الگو تجربه موفقی در آن برهه بود که باعث شد بسیاری از مشاغل در بستر فضای مجازی، به‌سرعت شکل گرفته و به ارائه خدمات و عرضه کالا و محصولات به مردم بپردازند.
هرچند بستر فعالیت مشاغل اینترنتی در کشور، آن‌طور که باید فراهم نشده و همچنان در خصوص ایجاد زیرساخت‌ها تردیدهایی وجود دارد، اما کارشناسان بر این باورند که برای توسعه اقتصاد دیجیتال و گسترش کسب‌وکارهای آنلاین باید زیرساخت‌ها برای انجام فعالیت‌ها به شکل الکترونیکی فراهم و محدودیت‌ها برطرف شود؛ زیرا از یک‌سو با ضعف تکنولوژیک برای بهینه‌کردن چنین شرایطی در کشور به لحاظ فناوری مواجه هستیم که باید رفع شود و از سوی دیگر از فرصت فضای مجازی به نحو مطلوب و شایسته استفاده نشده و چالش‌هایی همچون کندی یا قطعی اینترنت همچنان دیده می‌شود.
به اعتقاد کارشناسان، کسب‌وکارهای اینترنتی به دلیل هزینه و سرمایه کم و سودآوری بالا از رونق بسیاری برخوردارند و روزبه‌روز به طرفداران این دسته کسب‌وکارها افزوده می‌شود. فروش محصولات خانگی اینترنتی، مزون‌های آنلاین لباس و مشاوره‌های پزشکی مجازی تنها نمونه‌هایی است که می‌توان در بستر اینترنت و در قالب کسب‌وکارهای مجازی دنبال کرد. در همین راستا، رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی وضعیت فعلی کسب‌وکارهای برخط و اقتصاد دیجیتال در کشور را چندان مطلوب و رضایت‌بخش نمی‌داند و می‌گوید: نبود زیرساخت‌های پایدار و کمبود سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین موانع پیش روی کسب‌وکارهای مجازی است. او به این نکته اشاره می‌کند که باوجودآنکه ایران از ظرفیت‌های بالایی در این زمینه برخوردار بوده و حتی جزو کشورهایی است که قوانین مربوط به اقتصاد دیجیتال را زودتر از سایر کشورهای منطقه تدوین کرده، اما وضع کسب‌وکارهای اینترنتی آن چندان مطلوب نیست.
رئیس اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی در پاسخ به چرایی فاصله فروش‌های آنلاین در ایران با سایر کشورها می‌گوید: این مسئله علل متعددی دارد که از جمله آنها نیاز شدید بازار به سرمایه‌گذاری و کاهش اعتماد عمومی به مشاغل آنلاین است. کسب‌وکارها برای بقا به سرمایه نیاز دارند تا زیرساخت‌های خود را به روز نگه دارند، ولی متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی امکان سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد و سرمایه‌گذار داخلی هم با مشاهده وضعیت نامناسب اینترنت، رغبت زیادی برای ورود به این عرصه نشان نمی‌دهد.
الفت‌نسب، محدودیت‌های اینترنتی و بی‌ثباتی سیاست‌ها را از جمله علل بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران دانسته و می‌گوید: اینترنت، بستر اصلی فعالیت‌های اقتصاد دیجیتال است، اما در کشور ما با محدودیت‌هایی مواجه است که این مسئله خود عامل مهمی در عدم تمایل سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. برابر آمارها حجم خرده‌فروشی به صورت برخط در کشور ما تنها ۶ درصد است و ۹۴ درصد از مردم همچنان خریدهای خود را از بازارهای فیزیکی انجام می‌دهند که نیمی از این ۶ درصد مربوط به فروش‌هایی است که از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام می‌گیرد و لذا تنها سه درصد به کسب‌وکارهای دارای وب‌سایت اختصاص دارد؛ درحالی‌که سهم خرده‌فروشی آنلاین در کشورهایی نظیر چین ۵۰ درصد، ترکیه ۲۰ درصد و در ایالات متحده آمریکا بیش از ۲۰ درصد است و ایران کماکان فاصله قابل‌توجهی با این کشورها دارد.
در سال‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی ترجیح داده‌اند در کنار سکوها و پیام‌رسان‌های خارجی، کسب‌وکار خود را در پلتفرم‌های داخلی نیز توسعه دهند و جذب مشتری کنند. حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با ایسنا، بر این باور است که باتوجه‌به تحولات دنیای امروز و انجام بسیاری از کارها به شکل الکترونیکی ما نیز باید همگام با دنیا پیش برویم. به گفته وی، مشاغل آی‌تی محور، جزو مشاغل کم سرمایه به شمار می‌روند که علاوه بر درآمدزایی بالا می‌توانند فرصت‌های شغلی زیادی را خلق کنند.
این کارشناس بازار کار نظارت بر مشاغل اینترنتی به جهت حفظ حقوق مصرف‌کنندگان و خریداران را امری ضروری خوانده و معتقد است: باید قوانین استفاده از فضای مجازی به نحوی تدوین شود که نه‌تنها محدودکننده افراد نباشد، بلکه انگیزه آنها از ورود به چنین کسب‌وکارهایی را از بین نبرد. به گفته حاج اسماعیلی، مسدودبودن برخی پلتفرم‌های خارجی و ایجاد محدودیت در آنها، باعث ایجاد مشکلاتی برای کسب‌وکارهای اینترنتی شده است؛ هرچند که در سال‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی ترجیح داده‌اند در کنار سکوها و پیام‌رسان‌های خارجی، کسب‌وکار خود را در پلتفرم‌های داخلی نیز توسعه دهند و جذب مشتری کنند.
بر اساس آمارهای موجود، سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرو به بیش از ۳۰ درصد رسیده است. اقتصاد دیجیتال با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرصت‌های جدیدی را برای رشد اقتصادی، افزایش بهره‌وری، بهبود دسترسی به خدمات و اطلاعات، نوآوری و کارآفرینی ایجاد می‌کند و این تحول می‌تواند منجر به افزایش رقابت‌پذیری، کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت زندگی افراد شود، زیرا با بهبود بهره‌وری، ایجاد مشاغل جدید و تسهیل تجارت، اقتصاد دیجیتال به رشد اقتصادی فراگیر کمک می‌کند. امروز گسترش فعالیت‌های اینترنتی و توسعه دیجیتال سبکی جدید در زندگی روزمره و کسب‌وکار در دوران کرونا را به وجود آورده است؛ به‌نحوی‌که مشاغل سنتی جای خود را به مشاغل اینترنتی داده و صدور پروانه برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای اینترنتی روبه‌افزایش است. به نظر می‌رسد باتوجه‌به مزایا و محاسنی که کسب‌وکارهای اینترنتی برای مردم داشته و بخش اعظمی از هزینه‌ها را کاهش داده است، دولت باید روی این بخش بیش از پیش سرمایه‌گذاری و موانع آن را برطرف کند.