آگاه: عربستان سعودی، با تکیه بر درآمدهای نفتی هنگفت، در سال‌های اخیر با اعلام پروژه‌های عظیم و پرزرق‌وبرق، تصویری از آینده‌ای درخشان و مدرن را در رابطه با این کشور به نمایش گذاشت. این پروژه‌ها، بخشی از برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» تحت رهبری ولیعهد محمد بن سلمان، قرار بود اقتصاد کشور را از وابستگی به نفت رها کنند و عربستان را به قطب گردشگری، سرگرمی و فناوری تبدیل کنند. اما واقعیت برای سران سعودی تلخ‌تر از تصورات آنها است. کاهش قیمت نفت، کسری بودجه فزاینده و هزینه‌های نجومی، این پروژه‌ها را به باتلاقی از تاخیرها، کاهش مقیاس و ورشکستگی مالی کشانده است. پروژه‌هایی مانند «نئوم»، پروژه «دریای سرخ» و «قدیه» که با هیاهوی رسانه‌ای آغاز شدند، اکنون به نماد ناکامی‌های مالی و اجرایی تبدیل شده‌اند. در واقع به دلیل شرایط حاکم، عربستان اکنون در حال تغییر جهت است، تغییری که عبارت است از کاهش تمرکز بر پروژه‌های عظیم و پرزرق‌وبرق مانند شهر نئوم (NEOM) و افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی، بازی‌های ویدیویی و صنایع پیشرفته.
پس از گذشت سال‌ها از انعقاد قراردادهای کلان، جریان بودجه به سمت پروژه نئوم متوقف شده و در پیش‌نویس بودجه سال ۲۰۲۶ حتی نامی از این پروژه برده نشده است. طبق برآوردها، در سه فصل اول سال جاری، قراردادهای ساخت‌وساز برای پروژه‌های عظیم در عربستان به ارزش حدود هشت میلیارد دلار امضا شده که تنها حدود ۲۰ میلیون دلار آن به نئوم اختصاص یافته است. اما چرا این اتفاق افتاده است؟ قیمت نفت در سال جاری بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته و فشار نقدینگی در سیستم بانکی عربستان احساس می‌شود. به همین دلیل، صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان به دنبال سرمایه‌گذاری در فناوری‌هایی با بازگشت سرمایه سریع‌تر است.
به همین دلیل، بودجه‌ها به سمت شرکت «هومین» (Humain)، شاخه هوش مصنوعی متعلق به این صندوق و شرکت «الات» (Alat) که مراکز تولید هوشمند را خواهد ساخت، سرازیر شده است. از این پس، اگر پروژه‌ای در عربستان، سودآور نباشد، کُند یا متوقف خواهد شد. این به معنای انتقال جریان سریع‌تر پول به بازارهای فناوری و همکاری با غول‌های سرمایه‌گذاری است.
پروژه نئوم که در سال ۲۰۱۷ با تبلیغات گسترده رونمایی شد، بخشی کلیدی از چشم‌انداز ۲۰۳۰ بود و وعده‌های بلندپروازانه‌ای می‌داد. اما تا اکتبر ۲۰۲۵، تنها دو کیلومتر از هسته اصلی پروژه ساخته شده و تکمیل پروژه به ۲۰۴۵ موکول شده است؛ امری که بیانگر تاخیری عظیم از برنامه اولیه است. در واقع امروز، زرق‌وبرق اولیه جای خود را به کاهش مقیاس، اخراج‌ها و توقف‌ها داده است.
وزیر دارایی عربستان اذعان کرده که کسری بودجه این کشور تا سال ۲۰۲۶ تداوم خواهد داشت و بر همین اساس بسیاری از طرح‌های اقتصادی چند تریلیون دلاری را تا پس از ۲۰۳۰ به تعویق انداخته‌اند. او توضیح داده است که برای جلوگیری از فشارهای تورمی شدید و گلوگاه‌های عرضه و تقاضا، برخی پروژه‌ها را سه سال یا حتی تا ۲۰۳۵ عقب کشیده‌اند.
 این تردید قابل درک است، چون هدف‌گذاری صندوق حاکمیتی سعودی برای جذب ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی نیز با موفقیت فاصله زیادی داشت و تنها حدود ۳۳ میلیارد دلار تحقق یافت.