آگاه: پیامبر اسلام (ص) در سراسر جهان به عنوان نماد «وحدت» شناخته می‌شود و اصلی‌ترین اقدام ایشان در جهت برقراری وحدت، ایجاد برابری بین شیعه و سنی بود که در آن زمانه بسیار بااهمیت بوده است و این اهمیت تاکنون هم وجود دارد و نام‌گذاری هفته وحدت هم با همین هدف صورت گرفته است. اهل سنت ولادت حضرت محمد (ص) را ۱۲ربیع‌الاول و شیعیان ۱۷ ربیع‌الاول می‌دانند به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران این بازه زمانی را به عنوان هفته وحدت نام‌گذاری کرده است. اما مقوله «وحدت» یک موضوع تک‌بُعدی نیست و مجموعه‌ای از مقولات در کنار یکدیگر معنای وحدت را تکمیل می‌کنند. در جریان جنگ ۱۲ روزه شکل‌های مختلف از وحدت را مشاهده کردیم و در نهایت هم همین وحدت موجب پیروزی ملت ایران در مقابل رژیم صهیونیستی شد.
سه مولفه اصلی هویت ایرانی
اولین و اصلی‌ترین مولفه وحدت، سرزمین و جغرافیاست. اینکه حوزه جغرافیای فلات ایران با همه فرازوفرودی که داشته، توانسته است یک‌شکل جغرافیایی ایجاد کند که هویت‌بخش باشد، موضوع مهمی در وحدت ملی است. به‌عبارت‌دیگر سرزمین و جغرافیا نخستین پایه شکل‌گیری یک هویت ملی و به تبع آن، وحدت است. در جریان جنگ ۱۲روزه، این مولفه از هرچیز دیگری بیشتر به چشم می‌آمد؛ اینکه آدم‌ها فارغ از هر نوع گرایش سیاسی با قومیت‌های مختلف پای سرزمین ایستادند و به شکل‌های مختلف هرکاری کردند که وحدت در شرایط سخت حفظ شود. در مدت زمانی که کشورمان مورد تجاوز دشمن غاصب قرار داشت، مردم دریافتند که ماجرا فقط تقابل ایران و اسرائیل نیست؛ بلکه رویارویی دو گفتمان است؛ گفتمان مقاومت و عدالت‌خواهی در برابر گفتمان زور و نسل‌کشی و دروغ رسانه‌ای. همین ادراک مشترک، حتی کسانی که معمولا منتقد سیاست‌های رسمی‌اند را نیز به سمت وفاداری به اصل کشور و ملت کشاند. در واقع در این بزنگاه همه فهمیدند که در این میدان، دوگانه اصلاح‌طلب - اصول‌گرا یا مخالف - موافق نظام بی‌معناست؛ چون مسئله، ایران است. دومین مولفه وحدت در یک سرزمین، مقوله زبان است. یک زبان ملی می‌تواند وفاق میان عناصر مستقر در آن حوزه جغرافیایی را فراهم کند. زبان فارسی هم یکی از این عناصر است که باز با همه فرازوفرودی که داشته است توانسته به عنوان یک مولفه مانا، پایا و پر دوام در حوزه سرزمینی ایران همه اقوام را با همه تنوع خودش به هم نزدیک کند. سومین عنصر در حوزه جغرافیای ایران، چه پیش از اسلام و چه بعد از اسلام، عنصر دین است که البته بعد از اسلام این مولفه توانسته است با آن مولفه‌ها و اصول شناخته شده اصیل خودش، همه آن اختلافات فرقه‌ای یا مذاهب مختلف را در کنار همدیگر قرار بدهد. کمااینکه دین اسلام هم فرازوفرودی را پشت سر گذاشته است، اما در واقع ایرانی‌ها توانستند مهم‌ترین و شاید ارکان مهم همه مذاهب اسلامی را که تا امروز در جهان تاثیرگذار هستند، تقویت کنند و به آن یک هویت دقیق ببخشند. بنابراین چه مذاهب اهل سنت و چه مذاهب تشیع در ایران دارای سابقه دیرینه‌ای هستند و دین اسلام به عنوان رکن رکین این مذهب توانسته است میان اینها یک وفاق مهم ایجاد کند. تقویت این سه عنصر در وهله نخست کمک می‌کند تا هویت ایرانی به معنای دقیق خودش شکل بگیرد.
اگر وحدت به هم بخورد، جغرافیا آسیب‌پذیر خواهد شد
آداب و رسوم و فرهنگ و تمدن محصول نقش‌آفرینی سه عنصر جغرافیا، زبان و دین هستند. هویت سرزمینی اگر نادیده گرفته و کیان ارضی آن تهدید شود، جغرافیا خیلی زود فرومی‌پاشد. بنابراین، پاسداشت جغرافیا به عهده همه شهروندان و کشوربندان ایرانی است که در این سرزمین زندگی می‌کنند و مرزهای جغرافیایی همواره برای ما مهم بوده‌اند و می‌دانیم که کیان هویت ملی وقتی به هم می‌خورد که جغرافیا و سرزمین چه حدود جغرافیایی مشخص پیرامونی ایران و چه حدود داخلی تهدید شود. چون درهرحال جغرافیا عوامل، زمینه‌ها و بخش‌های مختلفی دارد. اگر بگوییم مرز امن، سرزمین امن و پراقتدار را به ارمغان می‌آورد و اگر فقط به مرزها و حدود توجه کنیم، این ساده‌انگارانه است. چون جغرافیا وحدت درونی را می‌طلبد. اقوامی که در ایران زندگی می‌کنند، دارای تنوع زیادی هستند. مولفه‌های وحدت‌بخش در ایران این جغرافیا را یکپارچه کرده است.
بنابراین از جنوبی‌ترین بخش ایران یعنی از خلیج‌فارس با همه هویتی که توانسته ایران را به یک ایران قوی تبدیل کند، تا شمال و مرزهای خزر و شرق و غرب آن که مرزهای مبارک سیستان و بلوچستان و خراسان بزرگ و آذربایجان غربی و جنوب کردستان، لرستان، کرمانشاهان تا خوزستان، به نظر می‌رسد این هویت مرزی منوط به داشتن اقوام قوی، شجاع و درعین‌حال غیوری است که توانسته‌اند از این مرزها به‌درستی حمایت کند و آن را حفظ کند. تهدید مهم، سرزمینی و جغرافیایی است که چه بیرونی و چه درونی اگر وحدت به هم بخورد، جغرافیا آسیب‌پذیر خواهد شد. نمونه‌های تاریخی کم نداریم، از دوره هخامنشیان هرگاه ایران از درون ضعیف بوده، جغرافیا نیز در خطر بوده است، بنابراین جغرافیا عنصر مهمی است. چون سرزمین بدون جغرافیا معنا ندارد. همه ملت‌هایی که به دنبال یک هویت می‌گردند، آن سرزمین مشترک و جغرافیای سیاسی برایشان مهم است که به عنوان یک واحد مستقل سیاسی آنها را در دنیا شناسایی می‌کند. اگر خدای‌نکرده هویت جغرافیایی ایران به هر دلیلی به هم بخورد، هویت ملی تهدید می‌شود. برای تقویت هویت ملی باید اقوامی را تقویت کنیم که در سرحدات همیشه از این جغرافیا به‌خوبی حمایت کرده‌اند.
وحدت در نگاه رهبر انقلاب اسلامی
رهبر انقلاب در سخنان همواره به موضوع وحدت اشاره داشتند و موضوع وحدت نزد ایشان آنچنان بااهمیت است که هرسال با میهمانان کنفرانس وحدت اسلامی دیدار می‌کنند و در جریان برنامه‌های این هفته ملی هستند.
ایشان از بعد از جنگ ۱۲ روزه تقریبا در همه سخنرانی‌های خود به موضوع وحدت اشاره کردند و در سخنرانی اخیر خود هم که روز گذشته و مربوط به مراسم عزاداری شهادت امام رضا علیه‌السلام بود فرمودند: «... دیدند راهش این است که در داخل اختلاف ایجاد کنند، در داخل نفاق ایجاد کنند؛ البته عواملی هم در داخل دارند؛ عوامل صهیونیسم، عوامل آمریکا، هستند گوشه و کنار در کشور؛ به وسیله اینها و یا به وسیله کسانی که غفلت دارند از آنچه می‌گویند و از آنچه می‌نویسند، بین مردم اختلاف ایجاد کنند و چندصدایی در کشور به وجود بیاورند. امروز به‌حمدالله کشور متحد است. امروز مردم متحدند. اختلاف سلیقه هست، اختلاف سلیقه سیاسی، اجتماعی وجود دارد لکن در دفاع از نظام، دفاع از کشور، ایستادگی در مقابل دشمن، مردم امروز متحدند. این اتحاد به ضرر آنها است، این اتحاد مانع تجاوز و تعرض آنها است؛ این را می‌خواهند از بین ببرند. مراقب این باشید.»
ایشان همچنین پس از پایان جنگ ۱۲ روزه در دیدار با سران قوه، سخن گفتن و کنار هم ایستادن افرادی با وزن مذهبی کاملا متفاوت و جهت‌گیری‌های سیاسی گوناگون و حتی متضاد را باعث ایجاد اتحاد عظیم ملی خواندند و با تاکید بر ضرورت حفظ این وحدت بزرگ، گفتند: همگان اعم از روزنامه‌نگار، قاضی، مسئول دولتی، روحانی و امام‌جمعه موظف به صیانت و حفاظت از اتحاد ملی هستند. رهبر انقلاب وجود اختلاف سلیقه سیاسی و وزن متفاوت مذهبی را منافی کنار هم ایستادن برای دفاع از حقیقتی مشترک به نام دفاع از ایران عزیز و نظام اسلامی ندانستند و در بیان الزامات حفظ اتحاد ملی گفتند: تبیین و رفع مغالطات لازم است اما به میان کشیدن ایرادهای غیر لازم و بحث درباره آنها و جنجال بر روی مسائل کوچک، مضر است و حتی ابطال مغالطه باید به بهترین شکل انجام شود که مشکلی برای کشور ایجاد نشود.
نتایج یک پیمایش ملی
چند وقت پیش، مرکز رصد فرهنگی کشور برای اولین‌بار در ایران پیمایش ملی «فرهنگ وحدت اسلامی» را انجام داد و بر اساس نتایج این پیمایش بیش از ۹۱ درصد پاسخ‌گویان، بی‌حرمتی به مقدسات اسلامی را کاری اشتباه و ناشایست می‌دانند و بیش از ۹۶ درصد مردم هم معتقدند باید در جامعه به عقاید مذهبی همه افراد از مذاهب مختلف اسلامی احترام گذاشت.
۸۰ درصد از افراد، اعم از شیعه و سنی با همسایگی و همچنین رفاقت و دوستی با غیرهم‌مذهب خود مشکلی ندارند و این نشان می‌دهد در بین مردم ایران فاصله‌گذاری بر مبنای مذهب وجود ندارد و اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی مسئله بخش بسیار ناچیزی از جامعه است. همچنین بیش از ۸۰ درصد افراد اتحاد بین کشورهای اسلامی را به نفع مردم این کشورها می‌شمارند و نزدیک به ۸۰ درصد نیز ارتقا و بهبود روابط با همسایگان مسلمان را اولویت ضروری ایران می‌دانند. از سوی دیگر نزدیک به ۹۰ درصد از افراد ایران را جزوی از امت اسلامی و سه‌چهارم نیز حمایت از فلسطین را وظیفه مسلمانان قلمداد می‌کنند.