آگاه: بامداد جمعه (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) در پی حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به ایران جمعی از فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان و افراد غیرنظامی به شهادت رسیدند و به‌این‌ترتیب جنگ تحمیلی آغاز شد. ایالات متحده آمریکا نیز بامداد روز یک‌شنبه (یکم تیرماه) به سه مرکز هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان تجاوز کرد. بعد از ۱۲ روز تجاوز دشمن به کشورمان و پاسخ‌های کوبنده نیروی مسلح ایران به شرارت‌های آن، از صبح سه‌شنبه (سوم تیرماه) رژیم صهیونیستی مجبور به پذیرش آتش‌بس شد. تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک ایران اسلامی و جنگ ۱۲‌روزه، با سربلندی مردم و نیروهای مسلح کشورمان پایان یافت، جنگی که دشمن صهیونیستی بر ما تحمیل کرد، اما باردیگر اتحاد و همدلی مردم ایران را به نمایش گذاشت و همین یک‌دلی و انسجام، پیروزی را برای ایران رقم زد. یکی از مسائلی که در ایام جنگ ۱۲ روزه تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه کشورمان خودنمایی کرد، لزوم پناه‌بردن مردم در زمان وقوع حملات هوایی به اماکن امن است. اماکنی که ضمن القای احساس امنیت به افراد و خانواده‌ها، از امکانات حداقلی برای سپری‌کردن دقایق و ساعات برخوردار باشد و مردم بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن خود را به این مناطق برسانند.
همچنین تجربه برخی کشورها در خصوص ساخت اتاق‌های امن در منازل مسکونی نیز از آن دست طرح‌هایی است که می‌تواند مورد تدقیق قرار بگیرد. به‌نظر می‌رسد ساخت این اماکن امن و پناهگاه‌ها، نه فقط در زمان بروز حوادث انسان‌ساز همچون جنگ بلکه در شرایط طبیعی کشورمان که منطقه‌ای لرزه‌خیز محسوب شده و طی سال‌های گذشته همواره مسئولان امر امکان وقوع زلزله را در شهری همچون تهران و دیگر مناطق بارها و بارها هشدار داده‌اند، امری واجب و لازم است. موضوعی که گرچه طی سال‌های گذشته در ادوار مختلف بارها و بارها مورد تاکید قرار گرفت، اما هیچ‌گاه رنگ‌وبوی اجرایی به خود نگرفته و در گذر ایام به فراموشی سپرده شد. در این رابطه مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران به‌تازگی گفته است: ساختمان‌هایی که تعداد واحدهای آنها از یک حدی بیشتر است. مثلا ۵۰ واحد، حتما باید پناهگاه امن داشته باشند با امکاناتی که مردم بتوانند در آن زندگی کنند. وی از تهیه طرحی در این زمینه برای ارائه به صحن شورای شهر تهران خبر داده و تاکید کرده است: در این طرح پیشنهاد شده پارکینگ‌هایی که سه‌طبقه یا بیشتر هستند، در شرایط غیرعادی به‌عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گیرند.
در این زمینه عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: در زمان هشت سال دفاع مقدس و جنگ با رژیم بعث عراق که حملات هوایی به تهران و دیگر شهرها را شاهد بودیم، موضوع پناهگاه‌سازی در کشور مطرح شد؛ طرحی که مسئولان عنوان می‌کردند، یک طرح موقت نیست و باید استمرار داشته باشد.
علی بیت‌اللهی با تاکید بر اینکه در پدافند غیرعامل، یک نکته اساسی حفظ امنیت و جان ساکنان شهرهاست گفت: متاسفانه پس از پایان جنگ تحمیلی که احساسات فروکش کرد، شاهد فراموشی این اقدام بودیم؛ به عبارتی بر این باورم که رفتارهای ما، رفتارهای ریشه‌دار، بر پایه یک برنامه منظم، محکم و لازم‌الاجرا نیست. وی افزود: پس از آن با وقوع زلزله بم، تب ساخت اتاق ایمن در کشور بالا گرفت. به عبارتی این طور عنوان می‌شد که باتوجه‌به اینکه ساخت ساختمان‌های مقاوم هزینه‌بر است، دست‌کم احداث یک اتاق ایمن که فاقد آوار بوده و امکان صیانت از جان انسان‌ها را داشته باشد، در دستور کار قرار گیرد؛ در این موضوع نیز شاهد بودیم با خوابیدن موج هیجانات و احساسات، این امر به فراموشی سپرده شد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خاطرنشان کرد: طی ۱۲ روز جنگ تحمیلی رژیم صهیونی، جای خالی چنین پناهگاه‌ها و اتاق‌های امنی در شهرها و مناطق مختلف کشور احساس شد. بیت‌اللهی تاکید کرد: در اهمیت این موضوع کسی شک‌وتردید ندارد، اما در جدیتِ اجرای این طرح‌ها با گذشت زمان باید مقاومت کرد. وی ابراز امیدواری کرد درس‌هایی که از این جنگ آموختیم به باد فراموشی سپرده نشود و معتقدم علاوه بر موضوعات مرتبط با جنگ و دفاع و پدافند غیرعامل، چنین پناهگاه‌ها و اتاق‌های امنی برای مخاطرات طبیعی همچون زلزله در کشور لرزه‌خیزی همچون ایران موردنیاز است. بیت‌اللهی یادآور شد: در زمان جنگ تحمیلی هشت‌ساله، دستگاه‌هایی همچون وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن هر یک حسب مورد به‌عنوان مسئول معرفی می‌شدند، اما ازآنجایی‌که هیچ‌گاه این برنامه اجرایی نشد، متولی آن هم نامشخص ماند. وی اظهار کرد: از منظر مدیریت بحران، دستگاه‌هایی همچون وزارت کشور، سازمان مدیریت بحران، سازمان پدافند غیرعامل و شهرداری‌ها در ساخت پناهگاه‌ها می‌توانند مسئولیت بر عهده بگیرند، اما به لحاظ قانونی باید این مهم الزام‌آور شود.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تاکید کرد: موضوع اصلی، عدم‌وجود قانون مشخص در زمینه احداث اتاق‌ها و ساختمان‌های امن و پناهگاه‌هاست و هیچ قانون مشخص و معین و قابل اندازه‌گیری در این زمینه نداریم. وی گفت: در این زمینه شاید نیازی به قانون مجلس هم نباشد و حتی مصوبه دولت هم می‌تواند کافی باشد. درهرحال ازآنجایی‌که این امر مهم، یک موضوع مستمر و زمان‌بر است، باید براساس قانون یا مصوبه دولت شکل بگیرد تا لازم‌الاجرا باشد و پس از آن بتوان دستگاه‌های متولی، ناظران، پیمانکاران و... کار را مشخص کرد.
بیت‌اللهی، با اشاره به قابل‌هشداربودن برخی مخاطرات در کشور و فرصت زمانی برای افراد به‌منظور رسیدن به جاهای امن گفت: در چنین شرایطی، از نظر اقتصادی و مهندسی ساخت پناهگاه‌ها به‌صرفه‌تر و موجه‌تر است؛ زیرا اماکنی عمومی بوده و هزینه‌های ساخت آنها کمتر خواهد بود. وی اظهار کرد: برای شرایط جنگی، ساخت پناهگاه‌های چندمنظوره دارای توجیه است. همچون توسعه ایستگاه‌های زیرزمینی مترو (البته اگر با این دیدگاه احداث شوند) که امکان تامین امنیت، بهداشت، جمعیت‌پذیری و... در آنها فراهم خواهد بود، می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: پناهگاه‌ها می‌توانند برخی امکانات زیرسطحی را در خود داشته باشند و در شرایط ضروری جنگی نیز مورد استفاده قرار بگیرند، همچنین در زمان وقوع زلزله یا وقوع پس‌لرزه‌ها قابل‌استفاده باشند. وی همچنین با اشاره به ساخت اتاق‌های امن که در بسیاری کشورها نیز شاهد احداث آنها هستیم، یادآور شد: این اتاق‌ها فاقد آوار بوده و با دیوارهایی مستحکم با هدف سپری‌کردن ساعات و حتی روزهای بحرانی ساخته می‌شوند. بیت‌اللهی گفت: این طرح باید ابتدا از نظر سازمان نظام‌مهندسی ساختمان موردتایید قرار گیرد تا پس از آن بخشی از ساختمان در هر واحد به آن اختصاص داده شود. کارکرد این اتاق‌های امن در زمان وقوع زلزله و حوادث غیرمترقبه، ناگهانی و بدون هشدار اولیه است که افراد باید بتوانند در همان ثانیه‌های نخست عکس‌العمل نشان دهند. وی در پایان تاکید کرد: ساخت اتاق‌های امن یا پناهگاه‌ها درهرصورت امری اجتناب‌ناپذیر و الزامی و درعین‌حال مفید است تا بتوان در زمان وقوع بحران‌هایی همچون زلزله، جنگ و... کمک‌حال مردم باشد.