آگاه: باتوجه به اینکه همچنان موضوع اسنپ‌بک و تقابل اروپایی با ایران سوژه رسانه‌هاست، در این رابطه با یک کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت‌وگو کردیم و نظرات او را در این باره جویا شدیم. او که در خانه احزاب ایران هم عضویت دارد، دل پُری از موضع‌گیری‌ها و بیانیه‌های احزاب و سیاسیون حاشیه‌ساز دارد، همان‌هایی که در بیانیه خود خواستار مذاکره با آمریکا و تعلیق غنی‌سازی در ایران شده بودند. به اعتقاد این فعال سیاسی و دبیر سیاسی جبهه ایستادگی، این جماعت هرازگاهی «نشخوار سیاسی» می‌کنند و حرف اسرائیل و اپوزیسیون را می‌زنند اما بیشتر احزاب ما، پاسخ آنان را دادند. آنچه پیش رو دارید مشروح گفت‌وگوی خبرنگار آگاه با «حسین کنعانی مقدم» است.
از آنجا که اروپایی‌ها از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد «مکانیسم ماشه» علیه ما را فعال کرده‌اند، برخی در داخل نظریه‌ای مطرح می‌کنند مبنی براینکه روسیه و چین به‌عنوان دو کشور دائم شورای امنیت در بیانیه رسمی و در مواضع علنی بازگشت تحریم‌ها را غیرقانونی می‌دانند، از این رو هیچ الزامی به رعایت آنها وجود ندارد، پاسخ شما به‌عنوان یک کارشناس مسائل سیاست خارجی چیست؟
به‌نظر می‌رسد به یک نقطه عطفی در ساختار تصمیم‌گیری و تصمیم سازی در نظام بین‌الملل در سازمان ملل رسیده‌ایم. یعنی برای اولین بار است که ما شاهد آن هستیم، شورای امنیت سازمان ملل برای حفظ رأی سیاسی چهار عضو صاحب وتو در شورا (آلمان، انگلیس، فرانسه و آمریکا) دارد برخلاف دو عضو صاحب حق وتو اقدام می‌کند که می‌تواند وارد یک چالش بزرگی در نظام تصمیم‌گیری سازمان ملل شود. اگر بنا باشد چین و روسیه به اقدام «اسنپ بک» عمل نکنند، خُب بالطبع آن کشورهایی که در اقمار آنها قرار می‌گیرند به آن عمل نخواهند کرد و یک دو قطبی در جهان شکل می‌گیرد کسانی که از قوانین بین‌المللی تبعیت می‌کنند و کسانی که از قوانین بین‌الملل تبعیت نمی‌کنند. این نشان دهنده آن است که شورای امنیت سازمان ملل دیگر دارد سازوکار خود را برای حفظ امنیت جهانی از دست می‌دهد و تبدیل به یک بازویی برای آمریکا و بعضی از قدرت‌های اروپایی می‌شود.
در رابطه با اسنپ‌بک دو بحث مطرح می‌شود؛ نخست بازگشت تحریم‌ها است که با توجه به مکانیسم‌ها و امکان دور زدن تحریم‌ها، به‌نظر می‌رسد که این اقدام چندان تاثیری در مبادلات تجاری ایران با جهان نخواهدداشت، اما موضوعی که باید توجه داشت آن است که اگر ما را ذیل فصل ۷ قرار دهند و براساس ۶ قطعنامه‌ای که برگشت پیدا می‌کند، مجوزی، ناتو و آمریکا پیدا خواهند کرد که اقدامات نظامی انجام دهند همانند کاری که در لیبی صورت گرفت، آن موقع آغاز یک جنگ جهانی خواهد بود، البته روسیه و چین نخواهند گذاشت که آنها جهان را به پرتگاه جنگ جهانی بکشانند، چون می‌دانند دامنه جنگ بسیار وسیع خواهد بود ونظام بین‌الملل را کلاً تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تعدادی از نمایندگان مجلس بعد از جلسه غیرعلنی روز یک‌شنبه تاکید کردند، اسنپ بک قادر به آسیب زدن به اقتصاد کشور نیست، همین حرف را هم پیش از این، برخی دیگر از سیاسیون گفته‌اند. سوال این است اگر بخواهیم مصداقی‌تر در این باره صحبت کنیم تا برای مردم ملموس شود که چرا به پیکره اقتصاد ایران صدمه سنگینی وارد نمی‌کند، باید به چه نکاتی اشاره کرد؟
بالاترین تحریم‌ها را آمریکایی‌ها اعمال می‌کنند چه اسنپ بک باشد یا نباشد آنها تحریم‌ها را ادامه خواهند داد و هیچ ربطی به مسئله فعال شدن اسنپ‌بک ندارد، فقط می‌ماند تحریم‌های اروپایی‌ها. ما کمترین تبادلات اقتصادی را با اروپا داریم و چندان در تراز اقتصادی ما، اروپا نقشی ندارد، بیشترین معاملات تجاری ایران با چین، روسیه، هند و کشوهای شرق آسیاست. به همین خاطر موضوع «اسنپ بک»، محدودیت ایجاد می‌کند، اما محرومیت ایجاد نخواهد کرد.
پاسخ ایران نسبت به فعال شدن «اسنپ بک» باید چه باشد؟ باید از NPT خارج شود یا گزینه‌های دیگر هم می‌تواند روی میز قرار بگیرد؟
بنده قبلاً پیشنهادی داده بودم مبنی بر «ماشه علیه ماشه» معتقدم آمریکا و اروپایی‌ها باید بدانند اقدام آنها هزینه‌هایی دارد، گرچه ممکن است منافعی هم برای‌شان داشته باشد. هزینه- فایده این مسئله را باید در روابط بین‌المللی‌شان با ایران در نظر بگیرند. ما قدرت بازدارندگی داریم، می‌توانیم کاری کنیم که نفت بالای ۲۰۰ دلار برسد که بیشترین ضرر آن را مصرف کنندگان نفت مثل اروپا خواهند داشت، در عین حال می‌توانیم محدودیت‌هایی در رابطه با فعالیت‌های آژانس ایجاد کنیم، می‌توانیم سفرای سه کشور اروپایی را از کشورمان اخراج کنیم یا روابط دیپلماتیک را به حداقل برسانیم تا وارد یک نزاع بین‌الملل با تروئیکای اروپا شویم. از این رو، قدرت بازدارندگی ما در صدمه زدن به ساختارهای اروپایی خیلی بیشتر خواهد بود تا آن‌که، آنها بخواهند علیه ما اقدام منسجمی انجام دهند.
پس شما با پیشنهاد خروج ایران ازNPT موافق نیستید
بله معتقدم ما باید پنجره همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را حفظ کنیم. البته محدودیت‌ها را بیشتر کنیم و به دنبال آن باشیم که نگذاریم یک اجماع جهانی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ایجاد شود و همین رفتارهایی که تاکنون درخصوص غنی‌سازی داشته‌ایم را استمرار دهیم تا طرف مقابل به نقطه‌ای برسد که با ما تعامل و نه تقابل کند.
از موضوع «مکانیسم ماشه» خارج شویم و اگر موافق هستید چند سوال درباره حوزه سیاست خارجی مطرح کنیم. در جریان سفر رئیس‌جمهور به نیویورک شاهد بودیم، برخی سیاسیون بر مذاکره با آمریکا تاکید می‌کردند، البته رهبر انقلاب حرف آخر را زدند، اما سوال اینجاست که چرا برخی همچنان حل مشکلات در داخل را به مذاکره با آمریکا گره می‌زنند؟
آنچه مشخص است اینکه، رهبر انقلاب فصل الخطاب هستند و ایشان در سه مورد، وحدت و انسجام ملی، غنی‌سازی و مذاکره با آمریکا حرف آخر را زدند، بنابراین به‌نظر می‌رسد بعضی از سیاسیون ما هر از گاهی «نشخوار سیاسی» می‌کنند. بیانیه می‌دهند و پژواک حرف‌های اپوزیسیون خارجی و آمریکا و اسرائیل در داخل می‌شوند؛ احزاب سیاسی به خوبی پاسخ این جماعت را داده و خواهند داد. آنها (سیاسیون حاشیه ساز) نیز می‌دانند اگر بخواهند در پازل آمریکا و اسرائیل بازی کنند محو خواهند شد، چنانچه خیلی از افراد و سیاسیونی که در گذشته این رفتار را داشتند، امروز از سپهر سیاست ایران حذف شدند و دیگر هیچ نامی از آنان برده نمی‌شود.
موضوع دیپلماسی همسایگی دولت چهاردهم که مقام رهبری هم برآن تاکید کرده بودند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در دولت آقای پزشکیان ما شاهد ادامه بعضی از ریل گذاری‌های دولت شهید رئیسی همچون همکاری با کشورهای همسایه و ضریب دادن به نهادهایی مانند شانگهای و بریکس بوده ایم اما کفایت نمی‌کند.
خُب چه باید کرد؟
به‌نظر می‌رسد در وزارت امور خارجه در دولت چهاردهم باید، نفس یا روح تازه‌ای دمیده شود تا عملیاتی‌تر پیرامون دیپلماسی اقتصادی ورود کنند.
سوال پایانی. جنابعالی در خانه احزاب نیز عضویت دارید. آبا در باره موضوع «اسنپ بک» جلسه‌ای داشته‌اید یا پیشنهادی به مسئولان ارائه داده‌اید؟
ما در جلسات خود این موضوع را بررسی کردیم، اما بیانیه‌ای صادر نکرده‌ایم.
نظر شما