آگاه: آنچه پیش‌رو دارید محورهای مهم گفت‌وگو با رئیس دولت چهاردهم است:

رهبر انقلاب در یکی از سخنرانی‌های اخیر خودشان به صورت ویژه از خدمات دولت تمجید کردند و بر لزوم حمایت از دولت تاکید کردند؛ بعد از آن هم در یک سخنرانی دیگر فرمودند به‌رغم مشکلات و کمبودهایی که وجود دارد، کشور در حال پیشرفت است. ناظر به این دو سخنرانی و این دو نکته مقام رهبری، لطفا یک گزارش مختصری از مهم‌ترین اقدامات اجرایی دولت طی یک سال گذشته ارائه بدهید و روند پیشرفت کشور را برای مخاطبان تشریح کنید.
آنچه ما الان به دنبالش هستیم و داریم تلاش می‌کنیم که آن را اصلاح کنیم، موضوع ناترازی‌هاست. اگر بخواهیم بحث بکنیم، باید بگوییم روندی که در کشور وجود دارد روندی است که در بسیاری از قسمت‌ها با ناترازی‌های بزرگی مواجه است. مسئله انرژی ــ که همان اول خودش را نشان داد ــ مسئله آب، مسائل مالی، مسائل مدیریتی، مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، همه اینها مسائلی است که ما در وسعت زیادی با این مشکل مواجهیم. ما وقتی دولت را به دست گرفتیم، ۲۰ هزار مگاوات کسری انرژی داشتیم؛ این کسری انرژی در طول سال‌ها ایجاد شده بود و طبیعتا از یک طرف مصرف افزایش پیدا می‌کرد، از طرف دیگر توسعه‌ای در رابطه با ارائه خدمات انرژی نداشتیم و این هم سالی بود که بارندگی ما کم بود، نزدیک به چهل درصد نسبت به سال‌های قبل میانگین بارندگی کاهش پیدا کرده بود، پشت سدها آب نبود و ما نزدیک به ۱۴ هزار مگاوات انرژی برق‌آبی داشتیم که با کمبودی که در پشت سدها از نظر آب داشتیم، نتوانستیم به‌طور کامل هم از آن استفاده کنیم؛ یعنی کسری انرژی ما به حدود ۳۰ هزار مگاوات رسید. خب طبیعتا جنگ بود و در جنگ هم باید مسائل را حل می‌کردیم.
تلاشی که در رابطه با این ناترازی‌ها انجام گرفت این بود که از یک طرف کاهش یا کنترل هزینه و مصرف را شروع کردیم و از طرف دیگر سریع‌ترین راهی که می‌توانستیم به آن دسترسی پیدا کنیم و انرژی مورد نیاز را تهیه کنیم، پنل‌های خورشیدی بود که از نظر محیط زیست هم ابزار یا وسیله بسیار باارزشی است؛ به این صورت که در هر هزار مگاوات، از ورود نزدیک به یک میلیون تن CO۲ به جو جلوگیری می‌کند. ما تا امسال توانستیم بیش از سه هزار مگاوات پنل را وارد جریان تولید انرژی بکنیم، درصورتی‌که در طول سال‌های گذشته فقط هزار مگاوات در جریان بود. این روند دارد ادامه پیدا می‌کند، فردا هم دوباره نزدیک به هشتصد مگاوات پنل خورشیدی را وارد جریان خواهند کرد و به‌سرعت دارد پیش می‌رود، به‌طوری‌که هر هفته حدود سیصد مگاوات پنل خورشیدی دارند کار می‌کنند و قراردادهایی که بسته‌اند نزدیک به هشتاد هزار مگاوات است؛ یعنی ما اگر بتوانیم یک چنین روندی را پیش ببریم، استفاده از سوخت‌های فسیلی را به‌شدت کاهش خواهیم داد. از طرف دیگر، ما نیروگاه‌هایی درست کرده بودیم که سیکل ترکیبی بودند اما فقط از گاز استفاده می‌کردند؛ ما نزدیک به هفت هزار مگاوات انرژی سیکل ترکیبی داریم که توانستیم سه هزار مگاواتش را وارد خط بکنیم، ولی هنوز چهار هزار مگاواتش باقی مانده که دارند روی آن کار می‌کنند.
روند مصرف برق، هر سال نزدیک به پنج- شش درصد افزایش پیدا می‌کرد و پنج- شش درصد یعنی سه- چهار هزار مگاوات نیاز اضافه. با توصیه‌هایی که شد و برنامه‌هایی که انجام گرفت، ما پنج درصد هم کاهش رشد داشتیم؛ نه‌تنها پنج درصد افزایش نداشتیم، بلکه پنج درصد هم توانستیم کاهش بدهیم؛ یعنی نزدیک به سه- چهار هزار مگاوات هم آنجا توانستیم کنترل کنیم. از طرف دیگر، با کنترل و جمع‌آوری ماینرهایی که وجود داشت هم توانستیم نزدیک به دو هزار مگاوات مصرف را کاهش بدهیم. بنابراین، اینها باعث شد که تا حدودی مشکلات انرژی را حل کنیم. البته این کارها الان هم ادامه دارد و ما تلاش خواهیم کرد که ان‌شاءالله در تابستان آینده دیگر با خاموشی به آن شکلی که وجود داشت مواجه نشویم، مگر اینکه خدای ناکرده یک اتفاقی رخ بدهد یا خطی خراب بشود یا کارخانه‌ای از کار بیفتد؛ ولی احداث پنل‌های خورشیدی با سرعتی دارد پیش می‌رود که ان‌شاءالله مشکلی برای جبران انرژی به وجود نخواهد آمد.
بحث بعدی ما در رابطه با کنترل همان گازهایی بود که داشتند می‌سوختند. سود حاصل از کنترل این گازهایی که دارند می‌سوزند، نزدیک به پنج- شش میلیارد دلار است که اگر بتوانیم اینها را کنترل بکنیم، صرفه‌جویی بالایی به وجود می‌آید. ما تا حالا توانسته‌ایم نزدیک به ۱۵ میلیون متر مکعب گاز را در روز کنترل کنیم، درحالی‌که در کل دوران‌های گذشته مجموعا ۹ میلیون متر مکعب را توانسته بودند مدیریت کنند. الان در بقیه میادینی که گاز دارد می‌سوزد، با پیمانکارهای مختلفی در این موضوع قرارداد بسته‌اند و دارند پیگیری می‌کنند تا با آنهایی هم که قرارداد نبسته‌اند، قرارداد ببندند؛ جلسه گذاشته‌ایم و اینها را پیگیری می‌کنیم که بتوانیم کارمان را انجام بدهیم.
ارتباط ما با همسایگان هم خیلی بهتر شده. روابط ما با کشورهای همسایه در خیلی از زمینه‌ها، چه فرهنگی، چه علمی، چه اقتصادی توسعه پیدا کرده. با آذربایجان، با ازبکستان، با ترکمنستان، با افغانستان، با پاکستان، با عراق، با ترکیه و در خلیج فارس هم با عمان و امارات و قطر و مانند اینها روند ارتباطات خیلی بهتر شده. به‌رغم همه این مشکلاتی که هست، مسیر ارتباطات بین‌المللی‌مان دارد افزایش پیدا می‌کند. با چین و روسیه و قزاقستان و قرقیزستان و تاجیکستان، ارتباطات خیلی خوبی برقرار شده. الان داریم مسیرها را اصلاح می‌کنیم.
یکی از مسائل مهم، بحث مدیریت و واگذاری اختیار است. مقام رهبری در جلسه‌ای که با استاندارها داشتند، توصیه‌شان این بود که مدیران اختیار داشته باشند و از زمان‌های قدیم هم نگاه مقام رهبری این‌طور بوده. به‌خصوص در جنگ ۱۲‌روزه، این اختیار خودش را نشان داد و بدون اینکه مشکلی پیدا بکنیم، استان‌ها کار خودشان را می‌کردند؛ این به خاطر اختیاراتی بود که واگذار شده بود. البته مجلس محترم یک اشکالات قانونی‌ای گرفت که آنها را هم داریم حل می‌کنیم. باور و اعتقاد ما این است که باید اختیارات در استان‌ها واگذار بشود که اینها بتوانند کارهایشان را انجام بدهند و نیازی به این نباشد که برای هر کاری استاندار یا فرماندار یا رئیس دانشگاه یا مدیرکل بیاید تهران و بخواهد اجازه بگیرد. در این رابطه هم اقدامات بسیار مفیدی انجام گرفته و نتایج خیلی خوبی داشته‌ایم که البته مفصل است و من اگر بخواهم اینها را خدمت شما عرض بکنم، فقط باید از این روندی که دارد اتفاق می‌افتد را بگویم.
در رابطه با بهداشت و درمان، بحث پزشک خانواده را شروع کردیم و فعلا داریم به یک زبان و نگاه مشترک می‌رسیم؛ چون اینکه چه باید بکنند، در تئوری معلوم است ولی در عمل، خیلی وقت‌ها آنچه گفته می‌شود اجرا نمی‌شود. در جلساتی که گذاشتیم، نزدیک به ۶۳ شهر و منطقه انتخاب شد که این کار را انجام بدهند و در پنج تا از این شهرها، کل شهرستان را انتخاب کردند. به‌هرحال، روش کار مشخص است؛ اینها فقط باید بتوانند یاد بگیرند که چه کار بکنند. مسئله خیلی روشن است. طرح پزشک خانواده می‌گوید چه کسی مسئول چه مجموعه‌ای است، چه خدماتی باید به آن مجموعه بدهد و نهایتا چگونه باید به این کسی که دارد خدمت می‌دهد، پول پرداخت بشود. ما اگر این کار را بکنیم، یعنی در کل کشور هیچ انسانی از چشم حاکمیت دور نمی‌ماند؛ برای اینکه همه آن کسانی که هستند ــ چه فقیرند، چه دارایند، چه در منطقه دورافتاده‌اند، چه نزدیکند ــ معلوم است چه کسی چه خدمتی را با چه کیفیتی باید به اینها ارائه بدهد، بدون اینکه ارتباط مالی داشته باشد. ما اگر بتوانیم این کار را بکنیم، عدالت را به معنای واقعی در سیستم بهداشت و درمان پیاده خواهیم کرد. البته این تغییر رفتار کار ساده‌ای نیست و خود اینها جای بحث است.

 رهبر انقلاب اشاره‌ای داشتند که به‌رغم تغییر دولت، بعضی از سیاست‌ها و پروژه‌های کلان نظام دارد پیش می‌رود و شخص آقای پزشکیان، به عنوان رئیس‌جمهور جدید، بعضی از پروژه‌های دولت قبلی را دارند ادامه می‌دهند و تکمیل می‌کنند. لطفا راجع به بعضی از این پروژه‌ها توضیح بدهید.
به نظر من مشکل ما تا حالا این بوده که هر کسی می‌آمده، برای خودش یک برنامه‌ای می‌نوشته؛ درصورتی‌که باید بپذیریم ما یک سیاست کلی داریم، یک چشم‌انداز و برنامه بیست‌ساله داریم. مقام رهبری در آن سند چشم‌انداز بیست‌ساله فرموده بودند که ما در سال ۱۴۰۴ باید کجا باشیم؛ اگر ما به آن سیاست‌ها عمل می‌کردیم، اینجا بودیم که الان هستیم؟ چرا نیستیم؟ برای اینکه هر کس آمده، فکر کرده برنامه دارد؛ درصورتی‌که حاکمیت برنامه داشته، سیاستش مشخص بوده و هر کس می‌آمده باید آن برنامه و سیاست را اجرا می‌کرده. در دوره انتخابات هم بحثی که با ما می‌کردند سر همین بود که می‌گفتند تو برنامه نداری. نمی‌شود مملکت سیاست داشته باشد، برنامه داشته باشد، یکی بیاید یک برنامه دیگری بدهد. من نمی‌توانم برنامه‌ای را که آنها در چارچوب آن سیاست‌ها اجرا کردند بگذارم کنار، یک برنامه دیگری و یک راه دیگری را انتخاب کنم. به‌رغم تمام مشکلاتی که وجود دارد، ما با تمام قدرت آن راه را داریم ادامه می‌دهیم.
ما نزدیک به هفت هزار همت پروژه روی زمین داریم که این از نظر علمی و مدیریتی اصلا قابل قبول نیست. ما الان به هر استانی می‌رویم، هر مصوبه‌ای را که داریم، نعل‌به‌نعل داریم پیگیری و اجرا می‌کنیم. شما بررسی کنید، تعقیب کنید ببینید در کدام‌یک از این استان‌ها که ما رفتیم، یک مصوبه‌ای داشتیم و اجرا نکردیم. در بعضی جاها صد درصد آنچه گفته شده و نوشته شده دارد عمل می‌شود. ما نباید بیاییم وعده‌هایی بدهیم که عمل نمی‌کنیم یا نمی‌توانیم عمل کنیم. در نتیجه، الان داریم تلاش می‌کنیم آن مسیرهایی که هست و پروژه‌هایی را که وجود دارد، بر اساس اولویت، با قدرت و قاطعیت پیگیری کنیم.

 رهبر انقلاب در خصوص معضل اسراف در زمینه‌های مختلف از قبیل آب، نان، خوراک، بنزین و انرژی، بارها تذکر داده‌اند و این را یک معضل بزرگ دانسته‌اند. به طور مشخص، برنامه دولت برای کاهش اسراف در زمینه‌های مختلف چیست؟
ما داریم این کار را می‌کنیم و مقام رهبری با توصیه‌ها و پشتیبانی‌های‌شان خیلی به ما کمک می‌کنند. با توصیه‌هایی که صورت گرفته، مصرف آب ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده. می‌دانید ۱۰ درصد چند میلیون متر مکعب در سال می‌شود؟ از این طرف که مقدار مصرف آب را کاهش دادند، مصرف انرژی برق را هم کاهش دادند. من بارها گفته‌ام که ما نزدیک به ۱۸۰ میلیارد دلار، یعنی روزانه مثلا نزدیک به ۹‌میلیون بشکه نفت و گاز تولید می‌کنیم، حدود یک‌ونیم میلیون بشکه‌اش را صادر می‌کنیم، بقیه‌اش را داریم مصرف می‌کنیم؛ حالا اگر ده درصد صرفه‌جویی کنیم ــ که خیلی راحت امکان‌پذیر است ــ روزانه می‌شود حدود نهصد هزار بشکه نفت و گاز. همین ده درصد، تمام این چاله‌چوله‌هایی را که وجود دارد پر می‌کند؛ یعنی تمام این مشکلاتی که مردم الان از وجود آنها ناراضی‌اند؛ معیشت را، راه را، جاده را و توسعه‌های بعدی را. به جای اینکه ما مثلا فرض بکنید ۹ میلیون بشکه نفت و گاز را بسوزانیم، ده درصدش را صرفه‌جویی کنیم؛ این رقم خیلی بزرگی است.

 آقای رئیس‌جمهور چقدر شرایط اقتصادی مردم را لمس می‌کنند؟
ما مشکلات اقتصادی مردم را با تمام وجود درک می‌کنیم. ما نفت را حدود ۷۵ دلار می‌فروختیم، حالا می‌فروشیم ۵۰ دلار؛ یعنی ۲۵ دلار کمتر داریم می‌فروشیم. از یک طرف فشار آوردند و درآمد ما کمتر شده، از یک طرف جنگ بوده و یک مقدار خدمات و تولید ما کاهش پیدا کرده. به‌رغم همه اینها، قرار شده که تا عید نزدیک به دوونیم میلیارد دلار پول را تبدیل کنند و کالابرگ‌های مورد نیاز را تا آنجایی که امکان دارد بتوانیم به جمعیت هدف پرداخت بکنیم. همین پول بنزین، حالا پنج هزار تومان عددی نمی‌شود، ولی قرار شده دولت هرچه از این پول به دست می‌آورد، همه را در کالابرگ یا معیشت مردم هزینه کند. ما برای سال آینده با مجلس صحبت کردیم که به هر شکلی شده معیشت مردم را تامین کنیم. باید با مجلس و با نماینده‌ها و حتی با مجموعه حاکمیت به یک زبان و نگاه مشترک برسیم؛ آنجاهایی که نباید پول بدهیم ندهیم، آنجاهایی که نباید یارانه بدهیم ندهیم، آنجایی را که باید بدهیم، تفاهم کنیم که بدهیم.
در همین بحث بنزین، فکر می‌کنید به هر باک بنزین چقدر یارانه می‌دهیم؟ براساس همین سهمیه‌ای که می‌دهیم، در ماه نزدیک به هشت میلیون تومان است، تازه اگر در سقف آن شصت لیتر و صد لیتر مصرف کند؛ اگر بیشتر مصرف کند، دیگر می‌رسد به حدود بیست میلیون تومان در هر باک؛ حالا اگر دو تا باک داشته باشیم، آن‌وقت ببینید چقدر می‌شود. چرا ما داریم این‌جوری پول خرج می‌کنیم؟ چرا این یارانه را به همه نمی‌دهیم؟ وقتی هم مداخله می‌کنیم، داد یک عده بالا می‌رود که چرا دارید گران می‌کنید. ما گران نمی‌کنیم؛ ما می‌خواهیم آنچه به دست می‌آوریم را به همه بدهیم. اگر قرار است من به یک باک ماشین هفت میلیون، ده میلیون یا بیست میلیون یارانه بدهم، خب این را به همه مردم می‌دهم؛ به همه به اندازه سهمی که دارند پرداخت می‌کنم. رسانه ما باید دفاع کند و فرهنگش را ایجاد کند. ما هیچ پولی را برای چاله‌چوله‌های دولت خودمان برنخواهیم داشت، هیچ چیزی از یارانه کم نخواهیم کرد، ولی می‌خواهیم این یارانه را به همه بدهیم. من که چند تا ماشین در خانه دارم، بسته به میزان مصرفم، برای هر باک دارم هشت میلیون، ۹ میلیون یا ۱۰ میلیون یارانه می‌گیرم؛ در همین حال، یک عده نان شب ندارند بخورند! چرا؟

گفتند بودجه سال آینده را بسیار انقباضی بسته‌اید.
هنوز خیلی جا دارد؛ هنوز خیلی جا دارد که ما بتوانیم خیلی از این هزینه‌هایمان را کم کنیم. چرا ما داریم اضافه هزینه می‌کنیم؟ بهره‌وری نیروی انسانی و نوع خدمات ما می‌تواند خیلی بهتر از این بشود و این کاری است که نیاز به همکاری و همدلی و هم‌زبانی دارد. ما خیلی کارها را می‌توانیم انجام ندهیم. معیشت مردم برای ما اولویت است. من می‌توانم به موبایل پول ندهم، ولی به معیشت مردم باید بدهم. ما تا حالا یک‌ونیم میلیارد داده‌ایم موبایل وارد کرده‌اند، ولی الان در معیشت مردم و نهاده‌ها و کالاهای اساسی گرفتاریم. البته ارز ترجیحی به آن ندادیم، ولی بالاخره ارز دادیم. خب من ارز را اول باید به معیشت مردم بدهم و بعد اگر اضافه آوردم، به بقیه مسائل می‌دهم؛ اگر اضافه نیاوردم، خب حالا صادرات کند و بر اساس صادرات خودش، خدمات خودش را هم از آن صادرات بگیرد.
این نیاز به یک تغییر فکر دارد، نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. برق هم این‌جوری است، گاز هم این‌جوری است. من مثلا چهار تا خانه دارم، چهار تا ساختمان دارم، در همه آنها یارانه گاز می‌گیرم، یارانه برق می‌گیرم؛ آن یکی خانه ندارد، مجبور است کلی پول بدهد تا فقط بتواند خانه‌اش را کرایه کند. خب وقتی در این مسئله مداخله می‌کنید، داد همه درمی‌آید که گران کردند! ما گران نمی‌کنیم؛ ما می‌خواهیم آن چیزی که وجود دارد به همه برسد. اگر این تفکر پذیرفته بشود و مردم با ما همکاری بکنند، فوقش به یک خانه من گاز یارانه‌ای بدهند و یک سهمی بدهند بگویند اصلا این‌قدر گاز را به تو رایگان می‌دهیم؛ ولی برای بقیه خانه‌هایی که من دارم چرا باید گازی به قیمت مثلا فرض کنید سیصد تومان بدهند؟ و این چیزی است که باید صداوسیمای ما، نمایندگان عزیز ما، روحانیت عزیز ما و احزاب سیاسی ما کمک کنند که عدالت را و انصاف را در این مملکت پیاده کنیم. آن‌وقت، هیچ کس مشکل گرسنگی و معیشت پیدا نمی‌کند. ما پول داریم، منتها بد مصرف می‌کنیم؛ این را باید درست مدیریت کنیم.

 در آخرین جلساتی که با رهبر انقلاب داشتید، چه تذکراتی در زمینه معیشت مردم و مسائل اقتصادی بیان کردند؟
ما هر هفته بالاخره فرصتی پیدا می‌کنیم خدمت مقام رهبری می‌رسیم و درباره گزارشات و جهت‌گیری‌هایی که وجود دارد با ایشان مشورت می‌کنیم. ایشان به ما و به سایر قوا و به بقیه جاهایی که لازم است، توصیه‌هایی می‌کنند و مسائل یک مقدار کنترل می‌شود. ببینید! دغدغه مقام رهبری، در اولویت اول، معیشت مردم است؛ یعنی مهم‌ترین دغدغه ایشان هم معیشت مردم است. کارهایی که ما داریم می‌کنیم و برنامه‌هایی که می‌ریزیم، نیاز به این دارد که همه مشترک بشویم و با هم جلو برویم؛ این اگر اتفاق بیفتد و رسانه ما، مجلس ما و بقیه ارگان‌ها هماهنگ بشوند، حداقل برای سال آینده ما می‌توانیم کاری بکنیم که مردم از نظر معیشت دچار مشکل نشوند و قیمت‌ها برای نیازهای غذایی‌شان دیگر افزایش پیدا نکند؛ ما می‌توانیم این کار را بکنیم. ما این مسئله را خدمت ایشان ارائه دادیم، نظرشان مثبت بود. ما یک برنامه‌ای شامل حدود بیست بند ارائه دادیم و گروه‌های مختلف اقتصادی در دولت و مجلس و بعضی نهادها با هم هماهنگ شده‌اند که این بیست‌بند را عملیاتی کنند. چون ایشان (رهبری) نگران بودند از وضعیت ارزی و کالاهای اساسی و نهاده‌ها و تورم و مانند این‌ها، هفده- هجده بند بود که ما باید بتوانیم درباره اینها گزارش بدهیم.
ما در این زمینه مشکل داریم و این نیاز به مداخله دارد، این مداخله هم دردآور است. مردم باید بدانند نیت ما این است که بتوانیم آن زخم‌ها را درست کنیم و بخیه زدن این زخم‌ها هزینه‌بر است. اینکه بگویی من این را می‌دهم، این را می‌دهم، این را می‌دهم، خب همه خوش‌شان می‌آید؛ وقتی که می‌گویی این را نمی‌دهم، این را نمی‌دهم، خب همه ناراحت می‌شوند که چرا نمی‌دهی. ما باید مصرفمان را کنترل کنیم. نمی‌گویم مصرف نکنیم؛ می‌گویم مصرفمان را باید کنترل کنیم. ده درصد کاهش مصرف اصلا کار سختی نیست. همه می‌توانند یک قدم بیایند کمک کنند به ما، کمک کنند به مملکت ما، به ایران ما و به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم. در این صورت، ما از همه این مشکلات راحت بیرون می‌آییم.
من که می‌گویم بیایید کمک کنید، معنی‌اش این نیست که ما کار خودمان را نمی‌کنیم؛ ما با قدرت داریم کارهای‌مان را انجام می‌دهیم، یک‌سری کارها هم انجام می‌دهیم که الان نمی‌گویم، برای اینکه شیطنت می‌کنند می‌روند جلویش را می‌گیرند؛ ولی کارهای‌مان را داریم با قدرت انجام می‌دهیم. اما اگر در این رابطه هر کس هر جا می‌تواند یک کمکی بکند، اوضاع اصلا از این رو به آن رو می‌شود. ما نمی‌خواهیم خودمان را از کمک هیچ کس محروم بکنیم؛ هر کس می‌تواند، بیاید کمک کند.