آگاه: ماندگارترین آثار چه در حوزه نوشتاری، چه دیداری معمولا آثاری هستند که برآمده از واقعیت هستند به‌خصوص اگر آن واقعیت، واقعیت تاریخی یک ملت باشد؛ برای همین در بیشتر مواقع خاطرات، مستندها و آثار تولید شده از دل جنگ‌ها پرطرفدار هستند. جنگ ۱۲روزه هم یکی از همین اتفاقات است که از دل آن هزاران ایده تولید شده و به مرور زمان این ایده‌ها به ثمر می‌نشیند تا دیده یا خوانده شوند. در گزارشی که چندی‌پیش در روزنامه «آگاه» منتشر کردیم به فیلم و سریال‌هایی که با موضوع جنگ ۱۲روزه قرار است ساخته شود، پرداختیم. در گزارش پیش رو نیز به کتاب‌هایی که قرار است با موضوع جنگ ۱۲ روزه منتشر شود، خواهیم پرداخت.
جنگ ۱۲ روزه وارد کتب درسی می‌شود
پیش از معرفی آثار غیردرسی باید بگوییم از آنجا که جنگ ۱۲روزه یکی از نقاط عطف این سرزمین است قرار است درباره این موضوع در کتاب‌های درسی سال آینده (مهرماه ۱۴۰۵) هم حرف زده شود و امیدواریم اتفاقات این ایام در کتاب‌های درسی به شکل درست و خواندنی روایت شود. علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش پس از اعلام آتش‌بس ضمن تشریح اقدامات این وزارتخانه گفت: با توجه به زمان‌بندی تولید و چاپ کتاب‌های درسی، امکان گنجاندن روایت این جنگ در کتاب‌های امسال وجود نداشت، اما سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در حال تهیه ویژه‌نامه‌ای برای تمام مقاطع تحصیلی است که ابعاد مختلف جنگ را تحلیل و روایت دقیق آن را به دانش‌آموزان منتقل خواهد کرد. این ویژه‌نامه از مهرماه در اختیار مدارس قرار خواهد گرفت و از سال آینده، مطالب مرتبط با جنگ ۱۲روزه وارد محتوای کتاب‌های درسی خواهد شد.
وی با بیان اینکه کتب درسی امسال تغییری نداشته و این تغییرات از سال آینده اعمال خواهد شد، توضیح داد: روایت جنگ ۱۲روزه به صورت جداگانه در مدارس ارائه می‌شود. به این صورت که سه ویژه‌نامه آموزشی برای مقاطع مختلف تحصیلی آماده شده است تا روایت دقیق جنگ ۱۲روزه، دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران و معرفی شهدا را به دانش‌آموزان ارائه کند. این ویژه‌نامه‌ها برای دوره اول و دوم ابتدایی و متوسطه اول و دوم طراحی شده و هدف آن آشنایی دانش‌آموزان با تاریخ دفاع مقدس و تقویت روحیه وطن‌دوستی و شناخت دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی است.
روایت ایستادگی مردم گیلان و زنجان کتاب شد
کتاب «وقتی که قاب کامل شد» بازتابی از روزهای پرالتهاب جنگ ۱۲روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران است که صدای مردم زنجان را از این واقعه در دل تاریخ به تصویر می‌کشد. این کتاب حاصل تلاش جمعی از نویسندگان جوان حوزه هنری زنجان است که با گردآوری و هدایت معصومه دین‌محمدی، روایت‌هایی زنده و انسانی از دل یادداشت‌ها، خاطرات و مشاهدات شهروندان را خواندنی کرده است. «وقتی که قاب کامل شد» تنها یک مجموعه ادبی نیست؛ بلکه سندی فرهنگی و تاریخی است که تجربه‌های زیسته مردم را در قالبی هنری و ماندگار به نسل‌های آینده منتقل می‌کند. این کتاب با حمایت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری زنجان و با همکاری حوزه هنری استان زنجان منتشر شده است. «مأمن» هم نام کتاب دیگری است از جنس «وقتی که قاب کامل شد.» با این تفاوت که در آن درباره ایستادگی گیلانیان در جنگ ۱۲روزه نوشته شده است. کتاب «مأمن» مجموعه‌ای از خرده‌روایت‌هایی از نقش‌آفرینی مردم گیلان در میدان دفاع مقدس ۱۲روزه و شامل ۸۰ روایت از راویان گیلانی پیرامون نقش‌آفرینی مردم استان در روزهای جنگ ۱۲روزه حمله رژیم متجاوز صهیونیستی به کشورمان است که به اهتمام «علی دارا» در دفتر مطالعات رسانه‌ای عصر روایت‌ها وابسته به جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی استان گیلان تدوین و منتشر شده است.در کتاب «مأمن» روایت‌هایی از ام‌سلمه فرد، فاطمه احمدی، کوثر اشرافی، هما اکبری، نوشین کریمی، طاهره مشایخ، صفورا عطابخش، زهرا رگان، مریم نجفی، رعنا مرادی نسب، فاطمه فتحی‌فر، زهرا نجاتی، فاطمه عزیزی، سیدامین حسینی، سعید شفیعی، سیدحسین احمدپور، علی یعقوبی و مازیار شاهین‌زیرک در راستای امیدآفرینی، بازگویی حقیقت و نمایش وحدت و یک‌دلی مردم در روزهای سخت جنگ نگاشته شده و کوشیده تا روایت‌های ناگفته‌ای از مقاومت مردمی را ثبت کند. در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، استان گیلان نیز مورد تجاوز رژیم صهیونیستی قرار گرفت و بامداد سوم تیرماه، این رژیم متجاوز با هدف ترور شهید سید محمدرضا صدیقی‌صابر، چهار ساختمان را در شهرستان آستانه اشرفیه ویران کرد که بر اثر این حمله اعضای خانواده این دانشمند برجسته کشورمان، بستگان و همسایگان به شهادت رسیدند. در این حادثه ۱۵نفر شهید و ۳۰نفر مجروح شدند و بیش از ۴۰۰ واحد مسکونی و تجاری آسیب دید.
روایت عاشورایی از جنگ ۱۲ روزه ایران با رژیم صهیونیستی
«مقیاس» نام اثر دیگری است که روح‌الله محمدی چندی‌پیش خبر انتشار آن را در رسانه‌ها اعلام کرد.
محمدی درخصوص این اثر توضیح داد: کتاب «مقیاس» حاصل جمع‌بندی منبرهایی است که در دهه اول محرم امسال در استان قزوین برگزار شد. این اثر تلاش دارد تا با نگاهی عاشورایی، جنگ اخیر را در بستر مقاومت اسلامی تحلیل کند و پیروزی مردم ایران را در برابر جریان مدرنیسم سکولار و رژیم صهیونیستی به تصویر بکشد. وی افزود: کتاب در ۱۰فصل تنظیم شده و هر فصل به یکی از شخصیت‌های محوری منبرها اختصاص دارد؛ همانند دهه نخست محرم که هر شب به یک چهره یا موضوع خاص پرداخته می‌شود.نویسنده کتاب مقیاس با اشاره به محتوای تحلیلی اثر گفت: در این کتاب، ضمن تطبیق جنگ ۱۲روزه با واقعه عاشورا، به جریان‌شناسی تاریخی یهود و نقش آن در تحولات منطقه‌ای نیز پرداخته شده است. همچنین تقابل جریان اسلام‌گرای انقلابی با مدرنیست‌های سکولار در ۱۲۰ سال گذشته، به‌ویژه در تاریخ معاصر ایران، مورد بررسی قرار گرفته است.
رویکرد قرآنی جنگ ۱۲ روزه در کتاب «وعده صادق۳»
کتاب «وعده صادق۳» شامل ۲۵ نوشتار تحلیلی از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی با رویکرد قرآنی به قلم مجتبی‌انصاری‌مقدم توسط انتشارات ارشک منتشر شده است. نویسنده در مقدمه اثر نوشته است: کتاب حاضر مجموعه‌ای است مشتمل بر ۲۵ نوشتار تحلیلی با رویکردی قرآنی که به تحلیل ابعاد گوناگون جنگ ۱۲ روزه تحمیلی اخیر می‌پردازد. هر نوشتار برمبنای مفاهیم راهبردی مستخرج از آیات قرآن کریم نگاشته شده و تلاش دارد لایه‌های پنهان و پیدای این نبرد را از منظر الهیات سیاسی و حکمت مقاومت بررسی کند.
وی همچنین درخصوص ساختار این کتاب بیان کرده است: در ساختار محتوای این اثر عنوان‌بندی و چینش بخش‌های آن ناظر به تبیین تدریجی و تکمیلی ابعاد مختلف این جنگ طراحی شده است. بخشی از این نوشتارها در جریان روزهای درگیری و به صورت همزمان با تحولات میدانی در رسانه‌های رسمی کشور منتشر شده‌اند. از این رو ممکن است در برخی نوشتارها مشابهت‌هایی در مضامین یا مفاهیم وجود داشته باشد که ناظر به اقتضائات رسانه‌ای و تحولات سریع میدانی آن ایام است. این اثر تلاشی است در مسیر ترسیم منظومه‌ای از تفسیر سیاسی قرآن در بستر یک نبرد واقعی منظومه‌ای که در آن، آیات مقاومت به متن عینی جهاد بدل شده و حکمت الهی در صحنه تحقق می‌یابد.
با نگاهی به اسامی این آثار دو موضوع را می‌توان دریافت؛ یکی اینکه نویسندگان شهرستانی نسبت به پایتخت‌نشینان در نوشتن زودتر جنبیدند. دوم اینکه هنوز اثری از نویسندگان قدیمی و معروف به خصوص نویسندگان حوزه دفاع مقدس با موضوع جنگ ۱۲ روزه منتشر نشده که باید امیدوار بود این اتفاق به خاطر بازه زمانی کوتاهی است که از جنگ گذشته و در آینده کتاب‌هایی توسط نویسندگان خوب و ناشران معروف وارد بازار می‌شود. امیدواری دیگرمان هم این است که اهالی قلم راحت از کنار چنین اتفاق تاریخی نگذرند و به جنگ ۱۲ روزه به چشم یک سوژه جدی نگاه کنند.