آگاه: در طول دهه‌های گذشته، دیدگاه‌های متفاوتی در این زمینه مطرح شده است؛ از تعاریف حداکثری و آرمان‌گرایانه که بر پایبندی کامل به اصول و ارزش‌های انقلاب تاکید دارند، تا تفسیرهای حداقلی و واقع‌گرایانه که بر انطباق با شرایط زمان و مکان تاکید می‌ورزند.
ضرورت اتساع دایره نیروهای انقلاب
رهبر انقلاب اسلامی (مدظله) همواره به عنوان دیده‌بان امین انقلاب، بر ضرورت «اتساع دایره نیروهای انقلاب» تاکید داشته‌اند. ایشان معتقدند که انقلاب اسلامی برای تداوم و پیشرفت، نیازمند جذب حداکثری و دفع حداقلی است. این دیدگاه ریشه در فهم عمیق ایشان از ماهیت انقلاب و ضرورت مشارکت گسترده مردم در تحقق آرمان‌های آن دارد. ایشان در بیانات متعدد به این نکته اشاره کرده‌اند که انقلابی‌گری، صرفا به معنای پایبندی به شعارهای اولیه انقلاب نیست، بلکه به معنای «حرکت دائمی و جهاد مستمر در جهت تحقق آرمان‌های انقلاب» است. این حرکت نیازمند نوآوری، ابتکار و انطباق با شرایط متغیر زمان است. به‌عبارت‌دیگر، انقلابی‌گری یک مفهوم پویا و زنده است و نمی‌توان آن را در قالب‌های تنگ و ایستا محصور کرد.
تفسیر مفهوم «نیروهای انقلاب»
رهبر انقلاب، «نیروهای انقلاب» را به عنوان کسانی تعریف می‌کنند که به مبانی و ارزش‌های انقلاب اسلامی اعتقاد دارند و در جهت تحقق آن تلاش می‌کنند. این نیروها، لزوما نباید در تمام جزئیات با یکدیگر هم‌نظر باشند، بلکه باید در اصول کلی و اهداف اساسی با یکدیگر اشتراک داشته باشند. به عنوان مثال، ایشان بارها تاکید کرده‌اند که «حتی کسانی که در برخی مسائل، با ما اختلاف‌نظر دارند، اما به استقلال کشور و پیشرفت آن علاقه‌مند هستند، می‌توانند جزو نیروهای انقلاب محسوب شوند.»
ایشان بارها تاکید کرده‌اند که «دایره انقلاب، بسیار وسیع است و همه کسانی که به ایران، اسلام و استقلال کشور علاقه‌مند هستند، می‌توانند در این دایره قرار گیرند». این دیدگاه نشان‌دهنده رویکرد فراگیر و وحدت‌گرایانه رهبری در قبال نیروهای انقلاب است و تاکیدی است بر این نکته که انقلاب متعلق به همه مردم ایران است و نه فقط یک گروه یا جناح خاص.
معیارهای اتساع دایره نیروهای انقلاب
باتوجه‌به بیانات و رهنمودهای رهبر انقلاب، می‌توان معیارهایی را برای اتساع دایره نیروهای انقلاب ارائه کرد:
۱. اعتقاد به مبانی انقلاب: اعتقاد راسخ به اسلام ناب محمدی (ص)، ولایت‌فقیه و استقلال و تمامیت ارضی کشور. این اعتقاد باید به صورت قلبی و عملی باشد و نه فقط به صورت زبانی و ظاهری.
۲. پایبندی به آرمان‌های انقلاب: تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی، پیشرفت علمی و فناوری و عزت و اقتدار ملی. این تلاش باید به صورت مستمر و پیگیر باشد و نه فقط به صورت مقطعی و موسمی.
۳. التزام عملی به ارزش‌های انقلاب: رعایت اخلاق اسلامی، مبارزه با فساد و تبعیض و خدمت به مردم و محرومان. این التزام، باید در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی نمود داشته باشد.
۴. انعطاف‌پذیری و نوآوری: توانایی انطباق با شرایط متغیر زمان و ارائه راهکارهای جدید برای حل مسائل و چالش‌ها. این انعطاف‌پذیری نباید به معنای عدول از اصول و ارزش‌ها باشد، بلکه باید به معنای استفاده از روش‌های نوین و کارآمد برای تحقق اهداف انقلاب باشد.
۵. وحدت و همدلی: تلاش برای ایجاد وحدت و همدلی بین نیروهای انقلاب و پرهیز از تفرقه و اختلاف. این وحدت، باید بر اساس اصول مشترک و اهداف اساسی باشد و نه بر اساس منافع شخصی و گروهی.
بررسی مفهوم تشکیکی یا متواطی بودن انقلابی‌گری
همان‌طور که اشاره شد، به نظر می‌رسد انقلابی‌گری، یک مفهوم «تشکیکی» است، نه «متواطی». به این معنا که افراد می‌توانند درجات مختلفی از انقلابی‌گری را داشته باشند. رهبر انقلاب نیز در بیانات خود، به این نکته اشاره کرده‌اند که «همه افراد، در یک سطح از انقلابی‌گری قرار ندارند و برخی افراد، ممکن است در این زمینه، پیشروتر و فعال‌تر باشند.» ایشان درعین‌حال تاکید کرده‌اند که «نباید به بهانه وجود برخی کاستی‌ها، افراد را از دایره انقلاب خارج کرد و باید به همه فرصت داد تا در حد توان خود، در جهت تحقق آرمان‌های انقلاب تلاش کنند.»
جمع‌بندی نهایی
تاکید رهبر انقلاب بر ضرورت «اتساع دایره نیروهای انقلاب»، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع برای تداوم و پیشرفت انقلاب اسلامی است. با بازتعریف مفهوم انقلابی‌گری و تعیین معیارهای مشخص برای اتساع دایره نیروها، می‌توان زمینه را برای مشارکت گسترده‌تر مردم در تحقق آرمان‌های انقلاب فراهم کرد. این امر نیازمند رویکردی فراگیر، وحدت‌گرا و مبتنی بر اعتماد به نیروهای داخلی است. همچنین نیازمند توجه به این نکته است که انقلابی‌گری، یک مفهوم پویا و زنده است و باید با شرایط متغیر زمان، انطباق داشته باشد.
نظر شما