آگاه: با این حال، با نزدیک شدن به مهلت ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ (۸ عصر به وقت نیویورک و بامداد امروز به وقت تهران)، جایی که تحریمها بهطور خودکار احیا میشوند، ایران هشدار داده که تعاملات بینالمللی خود را متناسب با شرایط جدید تنظیم خواهد کرد و آماده هر سناریویی است. این اقدام E۳ که با مخالفت روسیه و چین روبهرو شده، بیشتر بهعنوان یک جنگ روانی برای فشار بر تهران تلقی میشود، درحالیکه اقتصاد ایران سالهاست زیر بار تحریمهای شدید دوام آورده است.
اروپاییها دستان خود را روی «ماشه» نهادهاند تا با اعمال «مکانیسم ماشه» تحریمها را باردیگر بر ایران تحمیل کنند. غربیها و رسانههای فارسیزبان لندننشین مدعی شدهاند که آنچه بهعنوان «مکانیسم ماشه» یا اسنپبک شناخته میشود، بخشی از متن اصلی توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است که این توافق را تایید کرد. براساس این سازوکار، اگر ایران تعهداتش را به صورت اساسی نقض کند، امکان بازگرداندن تحریمها بدون نیاز به اجماع در شورای امنیت وجود دارد. در این صورت، هر یک از اعضای برجام میتوانند به شورای امنیت اطلاع دهند که ایران به تعهداتش پایبند نیست. این همان اقدامی است که سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) در ۲۸ اوت ۲۰۲۵ انجام دادند و با ارسال نامهای به شورای امنیت، فرآیند ۳۰ روزه را آغاز کردند.
پس از این اطلاعرسانی، یک مهلت ۳۰ روزه آغاز میشود. اگر تا پایان این مدت شورای امنیت نتواند قطعنامهای برای ادامه تعلیق تحریمها تصویب کند، همه تحریمهای پیشین شورای امنیت به صورت خودکار و بدون رایگیری احیا میشود. در این روند، هیچیک از کشورهای دارای حق وتو - ازجمله روسیه و چین - نمیتوانند مانع بازگشت تحریمها شوند، زیرا مکانیسم ماشه بهگونهای طراحی شده که وتوپذیر نیست. این در حالی است که روسیه و چین همواره نشان دادهاند در زمین ایران بازی میکنند و بهعنوان شرکای راهبردی ما شناخته میشوند. برای مثال، در نامهای مشترک در ۲ سپتامبر ۲۰۲۵، چین، ایران و روسیه اساس حقوقی فعالسازی ماشه توسط E۳ را رد کردند و آن را غیرقانونی خواندند. اما اصل ماجرا فقط بازگشت تحریمها نیست، بلکه بهانهای است تا از آن طریق پوشههای جدیدی روی میز بگذارند و درنهایت ادعا کنند باید به نشانه تسلیم، دستها را بالا ببرید و کاملاً مطیع سیاست و راهبردهای غرب و ایالات متحده آمریکا شوید. این رویکرد، بخشی از استراتژی گستردهتر «فشار حداکثری» آمریکاست که از زمان خروج ترامپ از برجام در ۲۰۱۸ آغاز شد و اکنون توسط بایدن ادامه یافته، با تمرکز بر محدود کردن برنامه موشکی و منطقهای ایران.
البته رهبر انقلاب بارها به اهداف و توطئههای اصلی دشمن علیه جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده بودند. معظمله اول مهرماه در گفتوگوی تلویزیونی با مردم، در تبیین بیفایده بودن مذاکره با آمریکا گفتند: طرف آمریکایی پیشاپیش نتایج مذاکرات را از نگاه خود، معیّن و اعلام کرده؛ مذاکرهای را میخواهد که نتیجه آن «تعطیل شدن فعالیتهای هستهای و غنیسازی در داخل ایران» باشد. حضرت آیتالله خامنهای نشستن پشت میز چنین مذاکرهای را به معنای قبول دیکته، تحمیل و زورگویی طرف مقابل خواندند و افزودند: حالا او تعطیلی غنیسازی را گفته اما معاونش چند روز قبل گفت ایران حتی موشک میانبرد و کوتاهبرد هم نباید داشته باشد؛ یعنی آنچنان دست ایران بسته و خالی شود که اگر مورد تعرّض قرار گرفت، نتواند حتی به پایگاه آمریکایی در عراق یا جای دیگر پاسخی بدهد. این دیدگاه رهبری، با تحولات اخیر همخوانی دارد، جایی که آمریکا نهتنها بر هستهای تمرکز کرده، بلکه خواستار مذاکره بر سر توان موشکی ایران شده است، همانطور که در مذاکرات اخیر نیویورک مطرح شد.
حنای آمریکا و اروپا دیگر برای ایرانیان رنگی ندارد. وقتی حاضر میشوند با مردم ما سخن بگویند، سنگ آنها را به سینه میزنند، مگر باراک اوباما این چنین ظاهر نمیشد؟ او از یک سو خواهان تعامل با ایرانیها بود و به مناسبت فرارسیدن عید نوروز برایشان پیام تبریک ارسال میکرد و از سوی دیگر نمیتوانست از تحریمهای ایران بگذرد؛ رژیم صهیونیستی هم خط قرمز او بود. امروز دونالد ترامپ که در حزب رقیب اوباما قرار دارد، همان مسیر رئیسجمهور پیشین آمریکا را میرود، با این تفاوت که ترامپ علناً از «فشار حداکثری» سخن میگوید و حتی در مصاحبههای اخیر، به ترکیه در مورد انتخابات تقلبآمیز اشاره کرده که نشاندهنده رویکرد دوگانه غرب است. اما ایران برای آنکه در ماجرای «اسنپبک» بهانهای به غربیها و آمریکاییها ندهد، اقداماتی را انجام داد تا بگوید آمریکا شیطان بزرگ است و هیچگاه نباید به او اعتماد کرد. این اقدامات شامل پذیرش پیشنهادهای دیپلماتیک برای جلوگیری از فعالسازی ماشه بود.
تشریح آنچه از سوی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت، پنجشنبه شب توسط علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در گفتوگو با خبر ۲۰:۳۰ بیان شد. او با اشاره به توافق ایران و آژانس در قاهره گفت: در این راستا توافقی صورت گرفت که اجمالاً قابل قبول بود، با این حال همانها که گفته بودند اگر با آژانس توافق شود ما اسنپبک را پس میگیریم، این کار را نکردند! لاریجانی به طرحهای دیگری که در این خصوص ارائه شد اشاره کرد و افزود: روسها طرحی مبنی بر تعویق ۶ ماهه فعالسازی اسنپبک دادند تا مجال برای مذاکرات فراهم شود، ما آن را هم قبول کردیم. اروپاییها پیشنهاد دیگری دادند که شروطی داشت که خیلی منطقی نبود. یکی از آنها این بود که با آژانس توافق شود. وی در مورد شروط دیگر اروپاییها گفت: شرط دیگر این بود که با آمریکا مذاکره شود که این هم در نوع خودش جالب است که شرط اروپاییها مذاکره ما با آمریکاست که این بیانگر وزن کشورهاست! دبیر شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: پاسخ ما به این پیشنهاد هم این بود که اگر مذاکرهای در قالب ۵+۱ باشد اشکالی ندارد آمریکاییها هم باشند؛ یعنی مذاکره با آمریکا را هم در این قالب پذیرفتیم. برای اینکه ملت ایران بدانند ما همه راهها را رفتیم. ما با اینکه میدانستیم خودشان هم تن به این نمیدهند، اما میخواستیم بهانه را از آنها بگیریم. ما میدانستیم مذاکرات انجام نخواهد شد، اما برای اینکه در رسانهها اعلام نکنند ما تقاضای مذاکره کردیم، ایران قبول نکرد. به این خاطر ما گفتیم همان جمع ۵+۱ که قبلاً مذاکرات را انجام دادند باشند که همان را هم نپذیرفتند و گفتند ما این کار را در شورای امنیت انجام میدهیم.
حرف اصلی آمریکاییها این بود، اگر بخواهیم مذاکره کنیم حتماً باید راجع به توان موشکی ایران صحبت کنیم! اما قبول نکردیم و گفتیم این چه ربطی به هستهای دارد؟! این نکته را باید در نظر گرفت که خواست ایالات متحده از ایران جدید نبود، آنها پیش از این خواستار مذاکره برای کاهش قدرت دفاعی ما شده بودند، اما در هر مقطع با پاسخ محکم و قاطع مسئولان ذیربط مواجه میشدند. مشخص است؛ میخواهند ایران تضعیف شود تا بتوانند با خیال راحت دوباره به این آب و خاک حمله کنند. ایران زیر بار نرفت و نخواهد رفت، ضمن آنکه اگر مکانیسم ماشه فعال شود، تعامل ایران در عرصه بینالملل متناسب با وضعیت جدید رقم خواهد خورد. این مطلب را مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، ظهر پنجشنبه ۳ مهر ۱۴۰۴ (معادل ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵) در نیویورک و در دیدار با رئیسجمهور بولیوی مطرح کرد و گفت: امیدواریم چنین روندی رقم نخورد؛ با این حال، جمهوری اسلامی ایران برای مواجهه با هر سناریو و شرایطی آمادگی کامل دارد و بدیهی است که نوع تعامل و سیاستهای ما نیز متناسب با وضعیت جدید تنظیم خواهد شد. پزشکیان همچنین در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، E۳را به عمل در «بد نیت» متهم کرد و هشدار داد که اگر تحریمها بازگردند گفتوگو بیمعنی خواهد شد.
بنابراین باید تاکید کرد، بازگشت تحریمهای جدید در قالب اسنپبک موضوعی تازه نیست. ما سالهاست با سختترین شرایط تحریمی مواجه بودهایم و دشمن با دامن زدن به «مکانیسم ماشه» بیشتر به دنبال ایجاد جنگ روانی است تا لطمه بر پیکره اقتصاد ایران. طبق گزارشهای اخیر، تاثیر اقتصادی این تحریمها بیشتر سیاسی است، زیرا ۹۵درصد تحریمها قبلاً اعمال شدهاند، اما میتواند دسترسی ایران به بازارهای بینالمللی را محدودتر کند. مردم باید بدانند که دولت و نهادهای تصمیمگیر کشور از مدتها قبل همه سناریوها را بررسی کرده و برای هر شرایطی برنامهای اتخاذ کردهاند. نوسانات بازار ارز و طلا بخشی از عملیات روانی دشمن است و نباید اعتماد عمومی را متزلزل کرد؛ تنها راه مقابله با این فشارها حفظ انسجام داخلی و تقویت توان داخلی است و آن طور که رهبر انقلاب فرموده بودند: «اتحاد ملی ایران، همان اتحاد ملی ۲۳ خرداد است.» با حفظ همبستگی ملی، میتوان از دسیسههایی که پیچیدهتر از مکانیسم ماشه است عبور کرد. دشمن با طرح فعال شدن مکانیسم ماشه به دنبال آن است تا با ضربه بر اتحاد ملی، راهبرد اصلی خود را در ایران پیاده کند. نباید فریب خورد. درنهایت، همانطور که وزیر خارجه ایران عباس عراقچی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد، تصمیم E۳ برای اسنپبک به اعتبار بینالمللی اروپا آسیب میزند و عواقب آن برعهده طراحانش خواهد بود.
۴ مهر ۱۴۰۴ - ۲۲:۴۷
کد خبر: ۱۶٬۴۶۴
درحالیکه کشورهای اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان (E۳) در ۲۸ اوت ۲۰۲۵ مکانیسم ماشه (Snapback) را فعال کردهاند تا تحریمهای پیشین سازمان ملل علیه ایران را بازگردانند، مقامات ایرانی با پذیرش پیشنهادهای دیپلماتیک روسیه و حتی مذاکره در چارچوب ۵+۱، تلاش کردهاند تا بهانه را از دست غربیها بگیرند.

نظر شما