آگاه: طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، این تحریم‌ها قرار بود به تدریج تا روز خاتمه در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ برداشته شوند. اما خروج یک‌جانبه ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، که با اعمال سیاست «فشار حداکثری» همراه بود، همه چیز را تغییر داد. ایران در پاسخ، از سال ۲۰۱۹ تعهدات خود را کاهش و غنی‌سازی را تا سطح ۶۰ درصد افزایش داد، که تنها یک گام فنی تا سطح تسلیحاتی (۹۰ درصد) فاصله دارد.
تجربه برجام به همگان آموخت نمی‌توان به غربی‌ها و وعده‌های آنان پایبند بود. در همین رابطه رهبر انقلاب اول مهرماه در گفت‌وگویی تلویزیونی با مردم، وعده امتیازدهی طرف مقابل در صورت پذیرش درخواست‌هایش را دروغ خواندند و با اشاره به تجربه برجام خاطرنشان کردند: ۱۰ سال قبل قراردادی با آمریکایی‌ها بستیم که بر اساس آن یک مرکز تولید هسته‌ای مسدود و مواد غنی‌شده از کشور خارج یا رقیق شود تا در ازای آن، تحریم‌ها رفع شود و پرونده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت عادی درآید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: البته من همان زمان به مسئولان گفتم ۱۰ سال، طولانی و به اندازه یک عمر است؛ چرا آن را قبول می‌کنید. قرار شد قبول نکنند اما قبول کردند ولی به هر حال امروز که آن ۱۰ سال تمام شده نه تنها پرونده هسته‌ای ما عادی نشد بلکه مشکلات آن در شورای امنیت و آژانس بیشتر شد.
با پایان رسمی توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ میان ایران و گروه ۱+۵ که به موجب آن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌ها مشمول محدودیت‌هایی شده بود، در رسانه‌ها و محافل سیاسی اروپا بازتاب یافت و بیشتر تحلیل‌ها بر تاکید ایران بر حق مسلم خود و ضرورت بازسازی مسیر دیپلماسی متمرکز بود.
روزنامه گاردین در گزارشی با عنوان «ایران پایان رسمی توافق هسته‌ای ۱۰ساله را اعلام کرد» نوشت که توافق بین‌المللی طراحی‌شده برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای، با اعلام رسمی تهران مبنی بر خاتمه آن، به طور رسمی به پایان رسیده است. این روزنامه نوشت: «ایران روز شنبه اعلام کرد دیگر خود را مقید به توافق ۲۰۱۵ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نمی‌داند و از این پس همه مفاد و محدودیت‌های آن را خاتمه‌یافته تلقی می‌کند.» روزنامه دیلی‌تلگراف نیز با تیتر «برنامه هسته‌ای ایران دیگر به توافق ۲۰۱۵ متعهد نیست»، نوشت: «توافق ۱۰‌ساله قدرت‌های جهانی با ایران برای مهار برنامه هسته‌ای این کشور به طور رسمی به پایان رسید. ایران اعلام کرد که دیگر به محدودیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای خود پایبند نیست، هرچند بر تعهد خود به دیپلماسی تاکید کرد.» این روزنامه یادآور شد: بر اساس توافق سال ۲۰۱۵، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در برابر محدودیت‌های هسته‌ای برداشته شد، اما این توافق پس از خروج یک‌جانبه آمریکا در سال ۲۰۱۸ به طور عملی از کار افتاد و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد از سوی سه کشور اروپایی، آن را به‌طور رسمی «بی‌اثر» کرد.
این روزنامه ضمن بازتاب موضع ایران یادآور شد که سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای خطاب به سازمان ملل متحد اعلام کرد که با انقضای توافق سال ۹۴، تحریم‌ها «باطل و بی‌اثر» می‌شوند.
روزنامه فرانسوی لو فیگارو نیز در گزارشی با عنوان «توافق وین درباره برنامه هسته‌ای ایران به طور رسمی به پایان رسید»، نوشت: «تهران امروز اعلام کرد دیگر به هیچ محدودیتی در چارچوب برجام پایبند نیست». به نوشته این روزنامه، توافق سال ۹۴ که با امضای ایران، فرانسه، انگلیس، آلمان، آمریکا، روسیه و چین و تایید شورای امنیت سازمان ملل رسمیت یافته بود، پس از خروج آمریکا در سال ۹۷ و حملات نظامی تابستان امسال علیه تاسیسات ایران، تضعیف شده بود.
لو فیگارو به نقل از علی واعظ مدیر بخش ایرانی اندیشکده بین‌المللی «گروه بحران» نوشت: پایان برجام شاید فرصتی باشد تا دو طرف به جای تکرار مذاکرات گذشته، چارچوب‌های جدیدی برای توافق بیابند. در همین حال، اندیشکده انگلیسی چتم‌هاوس در تحلیلی هشدار داد که فقدان دیپلماسی فعال میان ایران و قدرت‌های اروپایی می‌تواند به تشدید تنش منجر شود. این موسسه مستقر در لندن تاکید کرد که با توجه به شرایط کنونی، ایران و تروئیکای اروپا گزینه‌ای بهتر از بازگشت به گفت‌وگوهای هدفمند و واقع‌بینانه ندارند. شورای اروپایی روابط خارجی نیز در یادداشتی پیشنهاد کرده است که کشورهای اروپایی برای کاهش تنش‌ها، مسیر دیپلماسی گام‌به‌گام را از طریق پیشنهاد توافق‌های محدود و عملی به ایران و آمریکا دنبال کنند تا فضای لازم برای احیای گفت‌وگوها فراهم شود. تحلیل‌گران اروپایی اذعان دارند که برجام از سال ۹۷ که ایالات متحده به طور یک‌جانبه از آن خارج شد، به طور عملی در حالت اغما قرار داشت، اما پایان رسمی آن در ۲۶ مهر ۱۴۰۴، فصل تازه‌ای در روابط ایران و غرب رقم می‌زند. در حالی که رسانه‌های اروپایی از «پایان یک توافق تاریخی» سخن می‌گویند، بخش قابل توجهی از تحلیل‌ها بر این نکته تاکید دارد که ایران در موضعی مبتنی بر مشروعیت بین‌المللی، همچنان مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته است؛ مسیری که به باور کارشناسان، تنها راه جلوگیری از تشدید بحران در خاورمیانه خواهد بود. اکنون که برجام غیر از خلف وعده طرف مقابل «هیچ» نداشت باید از عبرت‌های آن پند گرفت؛ آمریکا و غربی‌ها هیچ‌گاه خیرخواه ملت ما نبوده‌اند و از این‌رو باید با استفاده از ظرفیت‌های داخل کشور و باور به شعار «ما می‌توانیم» آینده را با عبور از سایه غرب بسازیم و بدانیم اتهامات آمریکا و متحدانش در قبال ایران ادامه خواهد داشت؛ پس چاره راه حرکت و توجه به سه اصل «عزت، حکمت و مصلحت» در سیاست خارجی است.