رئیس‌جمهور چهارشنبه هفته گذشته پیش از عزیمت به قزاقستان در گفت‌وگویی تلویزیونی به تقویت روابط همکاری‌های کشورهای اسلامی اشاره کرد و با بیان اینکه ارتباطات ما باید براساس باورها و اعتقادات‌مان، صمیمی‌تر و بیشتر و با عمق بیشتری باشد، گفت: باید تلاش کنیم که به هم کمک کنیم و تجربیات خود را در اختیار یکدیگر قرار دهیم. براین اساس سفر رسمی مسعود پزشکیان به قزاقستان با تاکید بر گسترش همکاری‌های راهبردی، امضای چندین سند مهم و ترسیم چشم‌اندازی تازه در روابط دو کشور همراه بود؛ سفری که تهران و آستانه را وارد مرحله‌ای جدید از تعاملات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کرد و زمینه‌ساز جهشی تازه در همکاری‌های منطقه‌ای شد.

حرکت دولت در ریل دیپلماسی منطقه‌ای و اوراسیا

آگاه: این سفر که در روزهای ۱۹ و ۲۰ آذر انجام شد، در ادامه روند تعاملات دیپلماتیک ایران و قزاقستان صورت گرفت. روابط ایران و قزاقستان که از زمان برقراری روابط رسمی دو کشور در سال ۱۹۹۲ تاکنون با امضای ده‌ها توافق‌نامه اقتصادی، فرهنگی و سیاسی تقویت شده، طی سال‌های اخیر با سفرهای مقامات عالی‌رتبه، از جمله این هیات اقتصادی و فرهنگی، وارد مرحله‌ای راهبردی‌تر شده است. سفر رئیس دستگاه اجرا به آستانه با استقبال گرم مقامات قزاقستان روبه‌رو شد و در همان ساعات نخست، پالس مثبت دو طرف برای توسعه همه‌جانبه روابط را نشان داد. مذاکرات رسمی میان هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور با محوریت مسائل سیاسی، اقتصادی، ترانزیتی و فرهنگی انجام و در فضایی صمیمی  برگزار شد.
نتیجه این گفت‌وگوها، امضای مجموعه‌ای از اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله تفاهم‌نامه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت، اسناد فرهنگی، رسانه‌ای، بهداشتی و حقوقی بود. این توافق‌ها، چارچوب جدیدی برای روابط دوجانبه ترسیم می‌کند و حاکی از آن است که تهران و آستانه تمایل دارند با عبور از همکاری‌های خود از سطح تبادلات سنتی  وارد مرحله‌ای هدفمند و پایدار شوند. در همین راستا، بیانیه مشترک دو رئیس‌جمهور این سفر را نقطه آغازی برای فصل تازه‌ای از همکاری‌های بلندمدت می‌داند؛ فصلی که قرار است در آن ظرفیت‌های اقتصادی و ترانزیتی دو کشور مکمل یکدیگر باشد و پیوندهای سیاسی و فرهنگی ژرف‌تر شود.
مهم‌ترین بخش این سفر به حوزه اقتصادی مربوط شد؛ جایی که دو طرف بر ضرورت توسعه تجارت دوجانبه و رسیدن به هدف سه میلیارد دلاری تاکید کردند. طبق اعلام رسمی، حجم مبادلات ایران و قزاقستان در سال گذشته حدود ۴۰ درصد رشد یافت که این روند رو به افزایش، پشتوانه‌ای مناسب برای برنامه‌های گسترده‌تر محسوب می‌شود. پزشکیان در دیدار با قاسم ژومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، توسعه همکاری‌های اقتصادی را یکی از اولویت‌های اصلی دولت ایران عنوان کرد و بر اهمیت رفع موانع بانکی و تسهیل مسیرهای حمل‌ونقل تاکید کرد. همچنین قاسم‌ژومارت توکایف نیز ضمن اعلام آمادگی آستانه برای تامین کالا به ارزش حداقل ۲۰۰ میلیون دلار برای ایران، بر توسعه همکاری‌های مشترک در بخش‌های کشاورزی، معدن، فناوری و سلامت تاکید کرد.
بررسی پروژه‌های مشترک ترانزیتی، از جمله مسیرهای شرقی، غربی و شمال–جنوب، نیز از محورهای اصلی گفت‌وگوها بود. ظرفیت‌های ایران در دسترسی به آب‌های آزاد و موقعیت راهبردی قزاقستان در قلب آسیای مرکزی، نقشه راهی مکمل برای ارتقای همکاری‌های لجستیکی ترسیم می‌کند؛ موضوعی که در توافق‌های امضاشده نیز به‌صورت عملیاتی مورد توجه قرار گرفت.
در دیدارهای رسمی، روسای جمهور دو کشور هم با اشاره به شرایط پیچیده منطقه‌ای و جهانی، بر ضرورت همکاری نزدیک در چارچوب نهادهای چندجانبه مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای تاکید کردند.
آنچه مسلم است، در فضای امروز سیاسی جهان، پیوندهای منطقه‌ای برای مقابله با فشارهای اقتصادی و سیاسی بیش از گذشته حائز اهمیت است؛ موضوعی که در سخنان هر دو رئیس‌جمهور به آن اشاره شد. دو طرف اعلام آمادگی کردند: در جهت تقویت ثبات، امنیت و همکاری‌های اقتصادی در آسیای مرکزی و اوراسیا نقش‌آفرینی فعال‌تری داشته باشند و با تکمیل پروژه‌های مشترک، سهم خود را در زنجیره‌های تامین و مسیرهای تجاری منطقه افزایش دهند.
در کنار این مباحث، همکاری‌های فرهنگی و علمی نیز مورد اهمیت قرار گرفت. بحث درباره تبادل میراث مکتوب، گسترش همکاری‌های دانشگاهی و اجرای برنامه‌های فرهنگی مشترک، زمینه‌ای تازه برای ارتباطات مردمی و فرهنگی میان دو کشور ایجاد کرد. اعطای دکترای افتخاری دانشگاه نظربایف به پزشکیان جلوه‌ای نمادین از نگاه مثبت جامعه علمی قزاقستان به توسعه مناسبات با ایران محسوب می‌شود. به هرحال سفر مسعود پزشکیان به قزاقستان نقطه عطفی در روابط دو کشور به‌حساب می‌آید؛ سفری که نشان می‌دهد دولت چهاردهم همچنان بر دیپلماسی منطقه‌ای و اوراسیامحور تاکید دارد. ضمن آنکه با توجه به روابط نزدیک قزاقستان با روسیه و چین، بهبود همکاری با آستانه برای ایران فرصتی است تا از طریق قزاقستان به فضای ژئوپلیتیک اوراسیا نزدیک‌تر شود. بنابراین، این سفر می‌تواند نقطه عطفی در پیوند اوراسیا–خلیج فارس از مسیر ایران باشد.
اما سفر رئیس قوه مجریه فقط محدود به قزاقستان نشد، بلکه او پس از قزاقستان راهی عشق‌آباد شد و روز گذشته (جمعه) در اجلاس بین‌المللی صلح و اعتماد با بیان اینکه هر ملتی برای صلح تلاش کند شایسته ستایش است، گفت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک عضو جامعه بین‌الملل اعتقاد راسخ دارد صلح از طریق پرهیز از یکجانبه‌گرایی قابل دستیابی است.
وی در حاشیه این اجلاس دیداری با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه داشت. پیش از این کاظم جلالی، سفیر کشورمان در مسکو از دیدار روسای جمهور دو کشور در ترکمنستان خبر داده بود و ضمن تاکید بر گسترش روابط بین تهران ـ مسکو، امضای توافق جامع راهبردی میان ایران و فدراسیون روسیه در آغاز سال ۲۰۲۵ میلادی را در راستای توسعه روابط دوجانبه عنوان و تداوم دیدارها میان رهبران و مدیران سطح بالا در کشور را نشانه جاری بودن روابط خوب میان دو کشور دانست.
رئیس دولت چهاردهم در دیدار با همتای روسی‌اش با تاکید بر عزم تهران برای اجرای توافق جامع همکاری‌های راهبردی میان دو کشور، تصریح کرد: مصمم هستیم توافقی را که به امضا رسانده‌ایم، اجرایی و عملیاتی کنیم. همکاری‌های مشترک به‌ویژه در حوزه نیروگاهی، حمل‌ونقل و راهگذرها در حال پیگیری است. در زمینه کریدوری نیز تا پایان سال زمینه‌های کامل اجرای این پروژه از سوی ایران فراهم خواهد شد. انتظار داریم طرف روسی نیز روند اجرای این توافقات را تسریع و نهایی کند.
پوتین هم خواستار ابلاغ سلام گرم او به رهبر انقلاب شد و با اشاره به روند بسیار مثبت و رو به گسترش روابط دو کشور گفت: روابط تجاری ایران و روسیه در سال گذشته ۱۳ درصد و در ۹ ماهه امسال هشت درصد افزایش داشته است. همکاری‌های مشترک در حوزه نیروگاهی و توسعه زیرساخت‌های کریدوری ادامه خواهد داشت و در حال بررسی همکاری در زمینه انتقال گاز و برق به ایران هستیم.
دیدار دو رئیس‌جمهور بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت؛ عبدالعلی رحیمی‌مظفری، کارشناس مسائل سیاسی با تحلیل روندهای جهانی و منطقه‌ای، به تبیین الزامات و چالش‌های «نگاه به شرق» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پرداخت و با اشاره به دو دلیل اصلی برای این چرخش راهبردی، می‌گوید: نخست، تجربه تاریخی بدعهدی‌ها و فشارهای غرب است که نمونه‌های آن از پیش از انقلاب تا برجام قابل‌مشاهده است. دوم، تحول ساختاری در نظام بین‌الملل و انتقال قدرت از غرب به سمت شرق و حوزه اقیانوس هند است که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک به طور کامل محقق شود؛ بنابراین، نگاه به شرق نه یک انتخاب که یک ضرورت ناشی از واقعیت‌های جهانی است.
وی درباره ظرفیت‌های همکاری با قدرت‌های شرقی مانند روسیه، گفت: ایران کشوری انرژی‌محور است و نیاز به بازارهای فروش نفت، انتقال فناوری و توسعه مبادلات تجاری دارد. عضویت در پیمان‌هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای، می‌تواند این اهداف را محقق کند. در حوزه امنیتی و دیپلماتیک نیز این کشورها بارها با وتوی قطعنامه‌های ضدایرانی در شورای امنیت، حمایت نسبی خود را نشان داده‌اند.
روی هم رفته رایزنی‌های فشرده رئیس‌جمهور پزشکیان در ترکمنستان و دیدار با همتایان‌شان، چشم‌انداز همکاری‌های بلندمدت تهران با شرکایش را روشن‌تر از همیشه ترسیم کرد و این پیام را برای همگان مخابره کرد که ما همواره تلاش می‌کنیم، صلح و اعتماد را نه تنها در گفتار بلکه در عمل در کشور خود، منطقه و جهان به پایداری برسانیم.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.