تولد حوزه قم در اوج فشار استعمار

طلوع در ظلمت

سمانه فتح‌اله پور افشاری: در میانه‌سال‌هایی که جهان در آتش جنگ جهانی اول می‌سوخت و نظم کهن در حال فروپاشی بود، نهادهای دینی نیز از این لرزش تاریخی بی‌نصیب نماندند. خلافت عثمانی، به‌عنوان آخرین نماد وحدت سیاسی مسلمانان، در هم شکست، مرزهای سرزمین‌های اسلامی در قالب قراردادهای استعماری بازترسیم شد و جهان اسلام با وضعیتی مواجه شد که شاید بتوان آن را یکی از عمیق‌ترین بحران‌های هویتی و ساختاری تاریخ معاصر دانست؛ اما درست در دل همین طوفان، نهادهایی چون حوزه‌های علمیه در قالبی نو و مقاوم، خود را بازتعریف کردند و به بازیابی و بازسازی فکر دینی پرداختند.