انتخابات الکترونیکی (E-voting) سیستم انتخاباتی است که به رای دهنده این امکان را می‌دهد تا با بالاترین ضریب امنیتی و حفاظتی، رای خود را به صورت الکترونیکی ارائه کند. در سال ۲۰۰۴ و در جریان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، برآورد شد که حدود ۳۰ درصد از جمعیت رای دهنده این کشور از فرم‌های ویژه فناوری انتخابات الکترونیکی استفاده کردند که شامل ثبت مستقیم از طریق تماس دست با صفحه نمایشگر یا اسکنرهای اپتیکی بوده است. رای‌های الکترونیکی به صورت دیجیتالی  روی نوار، دیسکت یا کارت‌های هوشمند ذخیره شده و سپس به مرکز ویژه‌ای ارسال می‌شود که در آنجا فرآیند شمارش دقیق آنها آغاز می‌شود.

پای انتخابات الکترونیک به هفتمین دوره شوراها باز شد

آگاه: سیستم‌های برگزاری انتخابات الکترونیکی از دهه ۶۰ میلادی در جهان معرفی شد. در آن سال‌ها سیستم کارت‌های سوراخ‌دار برای نخستین‌بار ارائه شد. سیستم رای‌گیری اسکن نوری که به دنبال کارت‌های سوراخ‌دار ارائه شد این امکان را به رایانه می‌دهد تا علامت‌گذاری صورت گرفته روی برگه رای را بخواند. ثبت الکترونیکی مستقیم آرا نسخه مدرن‌تری از فناوری برگزاری انتخابات الکترونیکی است که به جمع‌بندی و جدول‌بندی آرا در یک ماشین واحد می‌پردازد. هم اکنون از این نوع سیستم الکترونیکی در تمامی انتخابات برزیل و درصد قابل‌توجهی از انتخابات هند، هلند، ونزوئلا و آمریکا استفاده می‌شود. به دنبال این سیستم مدرن‌تر، سیستم‌های رای‌گیری اینترنتی نیز محبوبیت خاصی پیدا کرده و به‌عنوان‌مثال در کشورهایی نظیر انگلیس، استونی و سوئیس در سطح انتخابات دولت و در کانادا در سطح انتخابات شهرداری‌ها و نیز در آمریکا و فرانسه برای انتخابات حزبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به این موضوع ازآن‌جهت پرداخته‌ایم که قرار است سال آینده دو انتخابات در کشور برگزار شوند. با موافقت مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، هفتمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۵ برگزار خواهد شد. همزمان با این انتخابات سراسری دو انتخابات میان‌دوره‌ای نیز انجام می‌شود؛ نخست انتخابات میان‌دوره‌ای دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در پنج حوزه انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسکو- بستان‌آباد - بندر انزلی - بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی‌آباد و خمیر - نقده و اشنویه و دیگری دومین انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری است که در دو حوزه انتخابیه آذربایجان شرقی و خراسان جنوبی برگزار می‌شود. پیش از این شهید آل‌هاشم و شهید سیدابراهیم رئیسی بر کرسی خبرگان رهبری در این دو حوزه تکیه زده بودند که در پرواز اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ به درجه رفیع شهادت نائل شدند.
اما یک خبر روز گذشته از سوی معاون سیاسی وزیر کشور اعلام شد: «علی زینی وند» در نشست رابطین انتخاباتی استانداری‌های البرز، سمنان، قم و قزوین با اشاره به برگزاری انتخابات شوراها در سال آینده، گفت: بر همین اساس آموزش‌ها و نشست‌های مرتبط را آغاز کرده‌ایم و نشست ما به عنوان اولین نشست از این سلسله‌نشست‌ها برگزار می‌شود که ترکیبی از برخی گروه‌های استانی است. هر دوره چهار استان دعوت می‌شود و این گروه‌ها متشکل از مدیران کل سیاسی و انتخابات، مدیران کل فناوری اطلاعات استانداری‌ها، روسای گروه‌های انتخابات و فرماندار مرکز استان به نمایندگی از سایر فرمانداران هستند. خبر مهم رییس ستاد انتخابات کشور مربوط به برگزاری انتخابات شوراها به صورت تمام الکترونیک بود. او در این باره گفت: باتوجه‌به اینکه هدف‌گذاری کلی از سوی وزیر کشور، برگزاری انتخابات تمام الکترونیک در شوراهای اسلامی شهر و روستا در انتخابات پیش‌رو است، هماهنگی‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری موردنیاز است.
البته قبل از این بحث‌های زیادی پیرامون انتخابات الکترونیک در عرصه سیاسی کشور مطرح می‌شد، موافقان و مخالفان هریک دیدگاه‌ها و نقطه‌نظرات خود را بیان می‌کردند. حامیان انتخابات الکترونیکی به این نکته اشاره می‌کردند که چنین انتخاباتی می‌تواند هزینه‌های برگزاری انتخابات را کاهش داده و درعین‌حال مشارکت عمومی را افزایش دهد. با این حال این سیستم منتقدانی نیز داشت. به باور آنها بدون استفاده از کاغذ، باز شمارش آرای اخذ شده فرآیندی مشکل بوده و درعین‌حال دستکاری و تقلب در شمارش می‌تواند نتایج واقعی را به هم بریزد. سرانجام با هماهنگی‌های صورت گرفته پای انتخابات الکترونیکی در برخی از حوزه‌ها در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باز شد.
دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در هشت حوزه انتخابیه تبریز، تهران، آبادان، شیراز، کرمانشاه، خرم‌آباد، قائم‌شهر و ملایر به صورت تمام الکترونیکی برگزار شد. در دور اول این انتخابات هم در حوزه‌های آبادان، ملایر، قم و رشت انتخاباتی تمام الکترونیکی بود. احمد وحیدی وزیر کشور دولت سیزدهم که در آن مقطع مسئولیت برگزاری انتخابات را برعهده داشت، درباره دور دوم انتخابات گفته بود که «برای اولین‌بار این انتخابات در این گستردگی به صورت الکترونیکی اجرا می‌شود و این تحول مهمی در حوزه اخذ رای است.»
در سیاست‌های کلی ابلاغی انتخابات از سوی رهبر انقلاب در مهر سال ۹۵ نیز بر استفاده از فناوری‌های نوین در برگزاری انتخابات تاکید شده بود. در بند ۱۲ این سیاست‌ها آمده است که «بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در جهت حداکثرسازی شفافیت، سرعت و سلامت در اخذ و شمارش آرا و اعلام نتایج.» در ماده ۱۱۰ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی هم آمده بود که وزارت کشور موظف است در صورت موافقت شورای نگهبان در اولین انتخابات پس از تصویب این قانون با درنظرگرفتن سهولت رای دادن، تسریع در شمارش آرا و حضور و مشارکت رای‌دهندگان، فرآیند رای دادن و شمارش آرا را در حداقل یک‌هشتم حوزه‌های دارای تعدد کرسی مجلس، به‌صورت کاملا الکترونیکی برگزار کند. توسعه فرآیند الکترونیکی در دوره‌های انتخاباتی بعدی مجلس منوط به درنظرگرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی و موافقت شورای نگهبان است. وزارت کشور موظف است به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که حداکثر یک هفته قبل از روز اخذ رای، تمام فرآیندها و امکانات الکترونیکی برای برگزاری انتخابات ثبت شود و به تایید شورای نگهبان برسد. بالاخره در انتخابات سال ۱۴۰۲ وزارت کشور حوزه انتخابیه تهران را برای انتخابات الکترونیک معین کرد. تهران بزرگ‌ترین حوزه انتخابیه کشور محسوب می‌شود و میزان رای‌دهندگان بالایی دارد که همه آنها موجب می‌شد که وزارت کشور زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های مستحکمی را برای این کار در نظر بگیرد و تایید این نوع برگزاری از سوی شورای نگهبان، بر این آماده‌بودن ظرفیت‌ها صحه گذاشت. براین‌اساس در انتخابات‌های مجلس شورای اسلامی که پیش از این به‌صورت غیرالکترونیک برگزار می‌شد، شمارش و تجمیع آرا کار دشواری زمان‌بری بود، اما در این مرحله شاهد بودیم که نتایج نهایی حوزه انتخابیه تهران فقط چند ساعت بعد از اتمام رای‌گیری رسما اعلام شد و خبری از طولانی‌شدن شمارش آرا نبود.
به همین جهت برگزاری الکترونیکی دور دوم انتخابات در هشت حوزه و به‌خصوص تهران یک تجربه موفقیت‌آمیز بود که به‌سرعت بالای اعلام نتایج کمک کرد. 
قرار بود با تجربه موفقیت‌آمیزی که انتخابات الکترونیک در دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی از خود به جا گذاشت، موضوع برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۴ هم بررسی شود اما به دلیل شهادت رئیسی عزیز انتخابات زودهنگام کلید خورد. قرار است انتخابات ۱۴۰۵ به صورت تمام الکترونیک برگزار شود. حال باید دید آیا این شیوه در سایر انتخابات هم اعمال خواهد شد؟

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.