آگاه: محکومیت حملات نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در اجلاس بریکس هم بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. براساس بند ۲۱ بیانیه سران بریکس، حملات نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران از ۱۳ ژوئن به‌عنوان نقض حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد توصیف و محکوم شده است. در این بیانیه حملات عامدانه صورت‌گرفته علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران به‌عنوان نقض حقوق بین‌الملل و قطعنامه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توصیف و نسبت به آن شدیدا ابراز نگرانی شده است. در بیانیه صادره توسط سران بریکس همچنین طیف گسترده‌ای از موضوعات مرتبط با صلح و امنیت بین‌المللی، توسعه، نابرابری‌های اقتصادی، محیط‌زیست، یکجانبه‌گرایی، تحریم‌های اقتصادی، نسل‌کشی و جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی موردتوجه قرار گرفته است.
قدردانی رئیس دستگاه دیپلماسی از مواضع بریکس
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران که به نمایندگی از مسعود پزشکیان در اجلاس بریکس حضور یافت، با انتشار متنی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس از مواضع بریکس در محکومیت تجاوزات نظامی اخیر رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران قدردانی کرد و نوشت: ایران از محکومیت قاطع و صریح تجاوزات نظامی اخیر رژیم اسرائیل و ایالات متحده توسط بریکس قدردانی می‌کند. این گروه اثرگذار از کشورها، به صراحت تاکید کرده‌اند که حملات عمدی به زیرساخت‌های غیرنظامی و تاسیسات هسته‌ای ایران که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارند، نقض حقوق بین‌الملل و هنجارهای بین‌المللی است.
۱۰ عضو جدید برای بریکس
بریکس در حالی تشکیل جلسه داد که به تازگی کشورهای دیگر هم به عضویت آن در آمدند. براساس اعلامیه ریودوژانیرو از سوی گروه بریکس ۱۰ کشور از مناطق مختلف جهان به‌عنوان اعضای شریک رسمی به این گروه پیوسته‌اند. فهرست کامل اعضای جدید بریکس به‌عنوان کشورهای شریک را بلاروس، بولیوی (دولت چندملیتی)، قزاقستان، کوبا، اندونزی، نیجریه، مالزی، تایلند، ویتنام، اوگاندا، ازبکستانان تشکیل می‌دهند و این توسعه جدید، گامی مهم در راستای گسترش همکاری‌های جنوب جهانی و تقویت چندجانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل تلقی می‌شود.
بریکس و نگرانی‌های آمریکا
«نوذر شفیعی»، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره واکنش بریکس به اقدامات تجاوزکارانه آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران گفت: اصولا قدرت ملی یک کشور در شکل‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد، یکی مجموعه توانمندی‌های آن کشور است که به آن توان ملی می‌گوییم و گاهی نیز یک کشور با کشورهای دیگر روابط قوی برقرار می‌کند و این رابطه خود به خود قدرتی را به توان ملی می‌افزاید که به این نوع قدرت رابطه‌ای می‌گوییم. وی افزود: در مواقعی نیز یک کشور قدرتی را در ارتباط با سایر کشورها به دست می‌آورد، یعنی با عضویت در نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی قدرت جدیدی را کسب می‌کند و این همان مسئله‌ای است که دیدیم توسط اعضای بریکس اقدامات آمریکا و رژیم صهیونیستی محکوم شد و این نشانگر قدرت نهادی ایران است.
کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه تنزدیکا هیچ نهاد بین‌المللی نیست که به اندازه بریکس برای آمریکا نگران‌کننده باشد، اظهار کرد: دلیل آن هم این است که اعضای بریکس از قدرت‌های نوظهور هستند و از سوی دیگر درب این نهاد به روی اعضای جدید باز است، در عین حال اهداف و رویکردهای نهاد بریکس به سمت ایجاد یک ساختار نوین جهانی می‌رود.
شفیعی گفت: بنابراین نگرانی آمریکا از اقدامات بریکس و تهدید علیه اعضای بریکس قابل‌تامل است، زیرا به‌طور طبیعی وقتی قدرت مسلطی به نام آمریکا توسط قدرت‌های نوظهور به چالش کشیده می‌شود. او تلاش کرده از تمام ابزارها برای سرکوب قدرت‌های نوظهور استفاده کند تا جلوی رشد آنها را بگیرد.
ایران و اهمیت بریکس
جمهوری اسلامی ایران می‌دانست برای پیگیری منافع‌اش و ارتباط هرچه بیشتر خود با سایرکشورها، باید در حلقه اصلی بریکس قرار می‌گرفت. ازاین‌رو پس از مذاکرات و رایزنی‌های انجام شده؛ سرانجام در دولت شهید جمهور (دولت سیزدهم) عضو بریکس شد. ماجرا از آن قرار بود که «سیریل رامافوسا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی پنج‌شنبه دو شهریور ۱۴۰۲ در آغاز نشست «بریکس پلاس» در کنفرانس خبری مشترک سران «بریکس» موافقت پنج عضو اصلی این گروه با عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و آرژانتین را اعلام کرد.
رئیس‌جمهور برزیل، نخست‌وزیر هند، رئیس‌جمهور چین و رئیس‌جمهور روسیه که به شکل ویدیوکنفرانس در این نشست حضور داشتند، در سخنانی با تاکید بر این موضوع، ورود اعضای جدید به بریکس را باعث رونق بیشتر این گروه و توان اثرگذاری بیشتر آن در نظم جهانی دانستند.
فقط یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت حضور در گروه بریکس این است که این گروه به‌واسطه دارابودن نیمی از جمعیت جهان و بین ۲۵ تا ۲۸ درصد از ظرفیت اقتصاد جهانی پتانسیل بالایی برای تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی دارد و از رشد پرشتاب اقتصادی و نفوذ در امور جهانی هم برخوردار است و از سوی دیگر یکی از رویکردهای اصلی اعضای بریکس هم این بوده که آنها همیشه حامی کشورهای درحال توسعه و کشورهای جنوب و برقرارکننده تعادل و عدالت اقتصادی در مقابله با نظام پولی و بانکی غربی بوده‌اند.
البته بریکس یک ائتلاف فراقاره‌ای هم محسوب می‌شود که شاکله جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی تعریف کرده و اهمیت مضاعف آن در این نکته است این ائتلاف قدرتمند جهانی، بدون مشارکت اروپا و آمریکا تشکیل شده و این ظرفیت را دارد تا صدایی بلند در مباحث مهم اقتصادی و سیاسی بین‌المللی باشد و نظم فعلی را به چالش بکشد. کمااین‌که در حال حاضر دو کشور عضو بریکس، عضویت دائم شورای امنیت و سه کشور دیگر داعیه عضویت دائم در این شورا و اصلاح ساختارهای سیاسی و مالی جهانی را دارند.
نگرانی آمریکا و تهدید بریکس
کشورهای بریکس که همگی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهانی هستند و تاثیرگذاری بسیار بالایی بر گردش نقدینگی و روابط بین‌المللی دارند، بعد از تحریم‌های گسترده غرب و همپیمانانش علیه روسیه، به سمت ایجاد زیرساخت مالی و مستقل رفتند تا از این راه امنیت تراکنش‌های گسترده مالیشان به واسطه تحریم‌های یکجانبه غرب به خطر نیفتد. در سال ۲۰۱۲، پنج کشور عضو این سازمان در تصمیمی مهم و اثرگذار، خواستار ایجاد مکانیسم مالی مستقل خود شدند و دو سال بعد بریکس با ایجاد بانکی با نام «بانک توسعه جدید» که هدف آن تزریق نقدینگی و تامین منابع مالی برای زیرساخت‌ها و پروژه‌های اقتصادهای نوظهور بود، به این تصمیم جامه عمل‌پوشاند. به همین دلیل یکی از مخالفان اصلی اجلاس بریکس، آمریکاست که در این چند سال با همراهی متحدان غربی خود تلاش کرده روند جهانی‌شدن سایر کشورهای درحال توسعه را به چالش بکشد. از این رو رئیس‌جمهور آمریکا اخیرا شمشیر را برای بریکس از رو کشید و اعلام کرد ۱۰ درصد تعرفه اضافی بر کشورهایی اعمال خواهد کرد که با آنچه وی «سیاست‌های ضدآمریکایی» گروه بریکس می‌نامد، همسو شوند. ترامپ این خبر را در شبکه «تروث سوشال» در حالی اعلام کرد که هند، اندونزی و دیگر کشورهای عضو بریکس در حال مذاکره در مورد توافقات تجاری دقیقه نودی با دولت آمریکا بودند.
بالاخره از زمانی که کشورها با مازاد تولید مواجه شدند، تجارت نقش ممتازی در روابط کشورها ایجاد کرد و اساسا براساس تئوری نسبی ریکاردو بعضا کشوری در تولید کالایی به چنان مهارتی رسیده که کشورهای دیگر درصورتی که بخواهند آن کالا را تولید کنند، باید هزینه چندبرابر پرداخت کنند و بالعکس ممکن است کالای دیگر در کشوری مشابه چنین نقشی را بازی کند. اینجاست که تجارت و استفاده از مزیت نسبی کشورها امری پسندیده و مقرون به صرفه است. از سوی دیگر به‌دلیل تنوع تولید کالاها و خدمات و توسعه‌یافتگی کشورها، امکان ایجاد ظرفیت خالی در کشورهای توسعه‌یافته بسیار کم بود، درنتیجه برخی کشورهای مذکور به‌دنبال بازارهای جدید هستند. کشورهای در حال توسعه ظرفیت خالی برای تولید و مصرف فراوان دارند، ولی به‌دلیل کمبود امکانات زیرساختی، نه فرصت سرمایه‌گذاری برای آنها ایجاد می‌شود و نه تولید انبوه و مصرف انبوه. در این بین کشورهای جدیدی تحت عنوان کشورهای نوظهور با به‌کارگیری همه ظرفیت‌های سیاسی، مدیریتی و اقتصادی توانسته‌اند از سایر کشورها فاصله بگیرند و با تجربه‌کردن نرخ‌های رشد اقتصادی دورقمی، همه نگاه‌ها را به سوی خود جلب کنند.
چین ازجمله این کشورهاست که توانسته طی چند سال گذشته ابتدا کشور آلمان و سپس در سال گذشته کشور ژاپن را پشت سر بگذارد و امروز جایگاه خوبی در اقتصاد جهان را کسب کند. پس از چین، هند، روسیه و برزیل و در نهایت آفریقای‌جنوبی نیز چنین وضعیتی دارند. یعنی با رشد شتابان در حال نزدیک‌شدن به کشورهای ثروتمند جهان هستند. این کشورها اتحادی به نام گروه بریکس تشکیل داده‌اند. نکته قابل‌توجه کشورهای بریکس پرجمعیت‌بودن آنها از یک طرف و از طرف دیگر داشتن منابع طبیعی و وسعت قابل‌توجه است و همچنین آنها دارای بالاترین رشد اقتصادی بین سایر کشورهای جهان هستند. با توجه به مطالب ارائه شده پیرامون اهمیت و جایگاه بریکس باید پی برد که چرا این همواره به دنبال عضویت در آن بود. ضمن آنکه اجلاس اخیر هم بازخورد قابل‌توجه‌ای را در رسانه‌ها و مجامع بین‌الملل به همراه داشت. آنجا که عراقچی در سخنانش بر نقض منشور ملل متحد و دفاع از حاکمیت ایران تاکید و ایران را به‌عنوان مدافع عدالت معرفی کرد. این اجلاس نشان داد که ایران با حمایت بریکس، نه‌تنها در برابر تجاوزات مقاومت کرده بلکه جایگاه خود را به‌عنوان قدرتی منطقه‌ای و مدافع حقوق ملت‌ها تقویت کرده است.
نظر شما