آگاه: بر اساس توافق صلحی که جمعه شب میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید به امضا رسید، به آذربایجان دسترسی مستقیم به نخجوان داده می‌شود و ارمنستان نیز بخشی از مسیر ترانزیتی و گذرگاه خود را واگذار می‌کند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا هنگام امضای این توافقنامه در حضور نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان اظهار کرد: این اعلامیه که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامیده می‌شود، یک منطقه ترانزیتی ویژه است که به آذربایجان اجازه می‌دهد به خاک خود در نخجوان دسترسی کامل داشته باشد. ارمنستان همچنین در حال ایجاد یک همکاری انحصاری با ایالات متحده برای توسعه این گذرگاه است که می‌تواند تا ۹۹ سال ادامه یابد. ایجاد کریدور ادعایی «زنگزور» یا آنگونه که در توافق آمده، «مسیر ترامپ» از مهم‌ترین بخش‌های این توافق است. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران همواره با ایجاد چنین کریدوری که تمامیت ارضی کشورهای منطقه و همچنین مسدود شدن مسیرهای ترانزیتی را به دنبال داشته باشد، مخالفت کرده است.
بیانیه و واکنش‌ها
این اتفاق واکنش‌هایی را نیز به همراه داشت. وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما از پیشرفت حاصل شده برای برقراری صلح پایدار بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعهدی که جمعه هشتم اوت در واشنگتن در این زمینه ثبت شد، استقبال می‌کنیم. در زمانی که درگیری‌ها و بحران‌های بین‌المللی در حال شدت یافتن است، این گام تحولی بسیار مهم برای ارتقای صلح و ثبات منطقه‌ای محسوب می‌شود. ما از مشارکت دولت ایالات متحده در این روند قدردانی می‌کنیم.» البته وزارت امور خارجه کشورمان هم در خصوص تحولات منطقه قفقاز، بیانیه‌ای صادر کرد که در آن قید شده: جمهوری اسلامی ایران با دقت روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را دنبال می‌کند و با هر دو کشور همسایه، جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در خصوص این تحولات در ارتباط است. همچنین در این بیانیه آمده است که بدون تردید، صلح و ثبات در منطقه قفقاز به نفع همه کشورهای منطقه است. جمهوری اسلامی ایران با استقبال از نهایی‌شدن متن توافق صلح توسط دو کشور، این تحول را گامی مهم در تحقق صلح پایدار در منطقه ارزیابی می‌کند. درعین‌حال نگرانی خود را از پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی به هر شیوه و شکلی، به‌ویژه در مجاورت مرزهای مشترک که مخل امنیت و ثبات پایدار منطقه باشد، ابراز می‌دارد.
سه رویکرد خبیثانه نظام سلطه!
اما در واکنش به تحولات قفقاز، نمایندگان مجلس هم در روزهای اخیر واکنش‌هایی در این زمینه داشته‌اند؛ ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خلع‌سلاح حزب‌الله، اشغال کامل غزه و پروژه متوهمانه کریدور زنگزور برای قطع پیوند ژئوپولیتیک ایران با ارمنستان و اروپا، سه رویکرد خبیثانه نظام سلطه برای تضعیف جبهه مقاومت است که به فضل الهی این توطئه‌ها نیز خنثی و آینده از آن اسلام و جبهه حق خواهد بود.»
نمی‌گذاریم امنیت مناطق مرزی‌مان دچار آسیب شود
علاوه بر آن، علاءالدین بروجردی، عضو دیگر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به توافق جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تحولات قفقاز جنوبی گفت: عدم تغییر مرزهای سیاسی جغرافیایی برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است. لذا ما خاک ارمنستان را در کنار مرز شمالی کشور، به رسمیت می‌شناسیم. وی افزود: بر این اساس اگر در آنجا گذرگاهی هم تعریف شده و به بهره‌برداری برسد، نباید به هیچ‌وجه ناقض اصل مهم تمامیت ارضی ارمنستان باشد. فکر می‌کنم خود کشور ارمنستان نیز بیش از هر کشور دیگری نسبت به این مسئله حساسیت دارد.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: از طرف دیگر تجربه در منطقه نشان داده که آمریکایی‌ها در هر نقطه‌ای حضور پیدا کردند، عامل ایجاد تنش و ناامنی بودند پس اگر آنها بخواهند حتی در قالب یک شرکت هم حضور داشته باشند، می‌توانند مخل امنیت منطقه به شمار آیند. طبیعتا ما هم اجازه نخواهیم داد که امنیت مناطق مرزی‌مان دچار آسیب شود. بروجردی در جمع‌بندی گفت: ما به هیچ‌وجه تغییرات جغرافیای سیاسی مرزها را نمی‌پذیریم؛ آنچه از نظر ما رسمیت دارد، خاک ارمنستان در کنار مرز ایران است و حضور کشور دیگری را به عنوان تغییر حاکمیت در کنار مرزهای خودمان قبول نداریم. وی مجددا بیان کرد: آمریکایی‌ها در هر چارچوبی، مخل امنیت منطقه هستند و این طبیعتا برای ما غیرقابل‌تحمل است؛ خط قرمز ایران، ناامنی در مرزهایش است.
اجاره ۹۹ ساله زنگزور به آمریکا؛ پروژه‌ای برای محدودکردن
محور مقاومت
از سوی دیگر مجید دوستعلی، عضو کمیسیون اصل نود مجلس با اشاره به امضای توافق‌نامه‌ای در کاخ سفید میان ارمنستان و آذربایجان گفت: پروژه نفوذ آمریکا در قفقاز و توافق سه‌جانبه میان آمریکا، ارمنستان و آذربایجان در کاخ سفید برای امنیت منطقه جای سوال دارد. چرا که ایالات متحده هیچ زمان به دنبال صلح و سازش در منطقه نبوده و تنها تامین منافع خود را در منطقه خاورمیانه دنبال می‌کند. این نماینده مجلس با اشاره به رهنمود حضرت امام (ره) در سال ۶۷ مبتنی بر اینکه رابطه ایران و آمریکا، رابطه گرگ‌ومیش است و هرگز بین این دو آشتی نیست، ادامه داد: روح استکباری و ظالمانه آمریکا که به دنبال قدرت طلبی و استعمار کل دنیا است، به طور حتم با آرمان‌های انقلاب اسلامی در راستای مبارزه با ظلم، ستم، تجاوز و سیاهی سازگاری ندارد. همچنین مقام رهبری نیز در این راستا فرمودند که جمهوری اسلامی ایران مسیر زنگزور را به ضرر ارمنستان می‌داند و همچنان بر این موضع خود ایستادگی دارد. وی بر ضرورت حل اختلاف‌نظرها بین آذربایجان و ارمنستان بر سر کریدور زنگزور توسط دو کشور و بدون دخالت آمریکا تاکید کرد و افزود: اگر این توافقنامه در راستای ایجاد ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی منطقه و حفظ منافع متقابل و حاکمیت ملی کشورهای منطقه باشد، مورد رضایت و استقبال ما نیز قرار خواهد داشت؛ اما چنانچه این امر موجب نزدیک‌شدن آمریکا به مرزهای کشورمان و تهدید امنیتی برای ما باشد و همچنین امنیت مرزی کشورمان را با ارمنستان به مخاطره بیندازد، قابل پذیرش نخواهد بود. نماینده مردم کرمان و راور بر ضرورت هوشیاری دستگاه دیپلماسی تاکید کرد و گفت: وزارت خارجه کشورمان همان‌گونه که تا به امروز مدافع حق و حقوق و ثبات و امنیت کشورمان بوده، از این پس نیز باید با حساسیت‌های بیشتر در راستای انجام اقدامات لازم قدم بردارد تا از این طریق هرگونه تهدیدی را از مرزهای شمال غرب کشور دفع کند.
دوستعلی بیان کرد: به‌نظر می‌رسد طرح‌هایی از جمله خلع‌سلاح حزب‌الله، اشغال غزه توسط رژیم صهیونیستی و همچنین اجاره ۹۹ ساله کریدور زنگزور به ایالات متحده از جمله پروژه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی برای محدودکردن حوزه مقاومت است. چرا که آنها به شدت از این حوزه آسیب دیده‌اند؛ از این رو ضروری است تا تمامی مسئولین در نظام جمهوری اسلامی از مسئولین سیاسی، امنیتی، نظامی، مجلس و دولت با هوشیاری لازم این مسائل را پیگیری کنند تا دشمن با حیله و نیرنگ نتواند به کشورمان آسیب وارد کند.
شواف بی‌ارزش ترامپ
برخی نمایندگان از جمله ابراهیم رضایی، نماینده دشتستان و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس هم این اقدام ترامپ را شوافی بی‌ارزش خواند. رضایی حوالی ساعت ۱۳روز شنبه در ایکس نوشت: «شوآف دیشب ترامپ ارزش چندانی ندارد، ارمنستان و آذربایجان شمالی هم بدانند که حضور و دخالت بیگانگان در قفقاز فقط مسائل را پیچیده‌تر و سخت‌تر می‌کند. جمهوری اسلامی ایران اجازه تغییر ژئوپلیتیک در مرزهای خود را نمی‌دهد، به هر قیمتی.»
زنگ خطر امنیت ملی
در ادامه اما فرشاد ابراهیم‌پور، با اشاره به امضای توافق‌نامه‌ای در کاخ سفید میان ارمنستان و آذربایجان گفت: توافق اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان با میانجی‌گری ایالات متحده و ایجاد مسیر موسوم به «دالان زنگزور»، زنگ خطری جدی برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و ثبات منطقه قفقاز جنوبی است. نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس ادامه داد: این مسیر که با هدف اتصال مستقیم سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان به نخجوان و با حمایت و سرمایه‌گذاری انحصاری آمریکا طراحی شده، نه یک پروژه صرفا اقتصادی، بلکه بخشی از راهبرد کلان نفوذ و محاصره ژئوپلیتیکی ایران است. تجربه نشان داده است که هر طرحی که با حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای و رژیم صهیونیستی شکل بگیرد، دیر یا زود به بستر ناامنی و بی‌ثباتی تبدیل می‌شود. وی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخ، نقش محوری در امنیت، تجارت و فرهنگ منطقه قفقاز داشته و اجازه نخواهد داد طرح‌های تحمیلی، جایگاه و دسترسی راهبردی کشورمان را محدود یا تضعیف کند. ما قویا به دستگاه دیپلماسی هشدار می‌دهیم که در برابر این روند، با استفاده از تمام ظرفیت‌های حقوقی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور اقدام فوری انجام دهد. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بیان کرد: صلح پایدار تنها زمانی ممکن است که کشورهای منطقه، بدون مداخله بیگانگان، با گفت‌وگو و توافق‌های دوجانبه و چندجانبه بر پایه احترام متقابل و منافع مشترک، آینده خود را بسازند. ایران همواره آماده حمایت از چنین روندی بوده و خواهد بود، اما در برابر هرگونه طرحی که امنیت ملی ما را تهدید یا راه را بر نفوذ رژیم صهیونیستی هموار کند، قاطعانه خواهد ایستاد.
نظر شما