آگاه: قدرت خرید مردم، استقلال اقتصادی کشور و اعتبار بینالمللی ایران، همگی با ارزش پول ملی در ارتباط مستقیم قرار دارند. رهبر انقلاب در تبیین اهمیت تقویت ارزش پول ملی، دستکم بر سه جنبه مهم تاکید میکنند: «بهبود معیشت مردم»، «حفظ آبرو و اعتبار کشور» و «افزایش قدرت خرید». از منظر ایشان، «تقویت پول ملی در امر معیشت مردم یک تاثیر فوقالعادهای دارد دیگر؛ تاثیر مستقیم در امر معیشت مردم دارد.» این تاثیر مستقیم از این جهت است که کاهش ارزش پول ملی باعث کاهش قدرت خرید مردم، بهویژه اقشار ضعیف جامعه میشود. دومین جنبه اهمیت تقویت ارزش پول ملی، مسئله تاثیر ارزش پول ملی بر آبروی کشور است. به تعبیر رهبر انقلاب «حفظ ارزش پول ملی... هم در واقعیت زندگی مردم و هم در آبروی کشور اثر دارد.» این بیان، نشان میدهد که قدرت پول ملی، نماد قدرت و اقتدار ملی محسوب میشود. همچنین آیتالله خامنهای معتقدند که «اگر میخواهید قدرت خرید برای مردم بالا برود، به پول ملی باید اهتمام ورزیده شود.» این بیان نیز نشان میدهد که تقویت پول ملی، پیشنیاز اصلی بهبود وضعیت اقتصادی مردم است.
ریشههای کاهش ارزش پول ملی
ریشههای کاهش ارزش پول ملی در اقتصاد ایران از منظر رهبر انقلاب، دو دسته عامل دارد: عوامل درونی و عوامل بیرونی. ذیل عوامل درونی، «مسائل مدیریتی»، «بیتدبیری در توزیع ارز» و «ضعف تولید داخلی» مطرح است. رهبر انقلاب در تحلیل علل کاهش ارزش پول ملی، عمدتا بر عوامل درونی تاکید کردهاند. ایشان با صراحت بیان میکنند که «کارشناسان اقتصادی کشور و بسیاری از مسئولان، متفقاند بر اینکه عامل این حوادث، تحریمهای خارجی نیست، عامل این حوادث، درونی است، مشکلات داخلی است. یکی از اصلیترین دلایل و عوامل درونی کاهش ارزش پول ملی مسائل مدیریتی است.» ایشان تصریح میکنند که «بیشتر مشکل، ناشی از مسائل درونی و داخلی خود ماست» و «این مشکل، مربوط به نحوه مدیریت و سیاستگذاری اجرایی است.» دومین عامل درونی، «بیتدبیری در توزیع ارز» است. ایشان در این زمینه میفرمایند: «در همین قضیه ارز و سکه و این حرفهایی که این دو، سه ماهه پیش آمد، خب، مبالغ زیادی... بر اثر بعضی از بیتدبیریها و بیتوجهیها، آمد دست افرادی که از آن سوءاستفاده کردند.» این بیان نشان میدهد که نحوه توزیع و مدیریت ارز، نقش بسزایی در کاهش ارزش پول ملی دارد.
آیتالله خامنهای همچنین سومین عامل درونی را ضعف تولید داخلی میدانند. ایشان تاکید میکنند که «اگر ما بتوانیم تولید را تقویت کنیم، پول ملی به طور طبیعی تقویت خواهد شد.» این رابطه مستقیم نیز نشان میدهد که قدرت تولیدی کشور، پایه اصلی ارزش پول ملی است. پس از عوامل درونی، ایشان به دلایل بیرونی توجه میکنند و با اشاره به وجود دخالتهای بدخواهانه در بازار ارز میفرمایند: «مشخص شده است که دخالتهای بدخواهانهای در کار ارز میشود که اینها در کاهش قیمت پول ملی و ارزش پول ملی تاثیر میگذارد.» این موضوع نشاندهنده وجود عوامل خارجی و داخلی است که عمدا سعی در تضعیف پول ملی دارند. بدیهی است که تحریمها نیز با هدف جلوگیری از دسترسی ایران به ارزهای خارجی -بهویژه دلار- اقدامی در راستای تضعیف ارزش پول ملی هستند. با این توضیح، پرسشی که مطرح میشود این است که راهکار چیست؟ همیشه راهکار را باید در آسیبشناسی جست. از همانجایی که کشور آسیب دیده، باید شروع و مسائل اقتصادی را حل کرد. بنابراین راهکارهایی که در ادبیات رهبر انقلاب میتوان بهعنوان راهکارهای افزایش ارزش پول ملی یافت، آن روی سکه عوامل موثر بر کاهش ارزش پول ملی هستند.
راهکارهای افزایش قدرت پول
آیتالله خامنهای تولید ملی را کلیدیترین راهکار برای تقویت ارزش پول ملی میدانند. ایشان تاکید میکنند که «خب تولید، همان طور که ما هم اشاره کردیم، دوستان هم اشاره کردید، کلید اصلی است برای اشتغال، برای معیشت، برای کاهش تورم، برای ایجاد ارزش پول ملی.» ایشان همچنین بارها بر اهمیت رونق تولید داخلی تاکید کردهاند. به طور مثال در یکی از بیاناتشان فرمودند: «بنابراین مسئله تولید ملی، مسئله مهمی است. اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئله تورم حل خواهد شد؛ مسئله اشتغال حل خواهد شد.» آیتالله خامنهای همچنین سال ۱۳۹۰ را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری و تاکید کردند که «در عرصه اقتصادی با حرکت جهادگونه کار کنند، مجاهدت کنند. حرکت طبیعی کافی نیست؛ باید در این میدان، حرکت جهشی و مجاهدانه داشته باشیم.»
بنابراین در مورد تقویت ارزش پول ملی نیز راهکار حاضر و آمادهای ارائه نمیکنند و همه را به جهاد برای حل مسئله فرا میخوانند. یکی از مهمترین راهکارهای مطرحشده از سوی آیتالله خامنهای، پیادهسازی اقتصاد مقاومتی است. ایشان در ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی تاکید کردند که «پیروی از الگوی علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی، عامل شکست و عقبنشینی دشمن در جنگ تحمیلی اقتصادی علیه ملت ایران خواهد شد.»
کنترل و هدایت نقدینگی
آیتالله خامنهای هدایت نقدینگی به سمت تولید را از عوامل مهم تقویت ارزش پول ملی میدانند. ایشان تاکید میکنند که «این نقدینگی موجود باید مدیریت و هدایت بشود به سمت تولید که این کار آسانی نیست، کار مشکلی است، روشهای ویژهای لازم دارد.» ایشان همچنین بر اهمیت کنترل نقدینگی تاکید دارند، زیرا رشد بیش از حد نقدینگی، یکی از عوامل اصلی تورم و کاهش ارزش پول محسوب میشود. از منظر آیتالله خامنهای، سرمایهگذاری مولد نقدینگی باید به سمت «سرمایهگذاری مولد» هدایت شود تا علاوه بر تولید ثروت، ارزش پول ملی نیز تقویت شود. مقام رهبری بر اهمیت تشویق سرمایهگذاری تاکید کرده و میفرمایند: «سرمایهگذاری را تشویق کنید؛ چون سرمایهگذاری عمدتا باید به وسیله بخش خصوصی انجام بگیرد.» برای تشویق سرمایهگذاری، باید مشکلات مالیاتی را حل کرد، مشکلات مجوزها را حل کرد و مشکلات تسهیلات بانکی را
مرتفع ساخت.
اصلاح نظام ارزی
آیتالله خامنهای اصلاح نظام ارزی کشور را یکی از موضوعات مهم مربوط به اقتصاد میدانند و تاکید میکنند که «یکی از موضوعات مهم مربوط به اقتصاد، اصلاح نظام ارزی کشور است، در درجه اول، تقویت پول ملی است.» ایشان ذیل موضوع ارز، بر اهمیت «بازگشت ارزهای حاصل از صادرات» تاکید کردهاند. این سیاست برای تقویت ذخایر ارزی کشور و در نتیجه تقویت پول ملی اهمیت بسیار دارد. معظمله همچنین به اهمیت مدیریت صحیح درآمدهای ارزی شرکتهای دولتی اشاره کرده و تاکید میکنند که «این قابل قبول نیست که درآمد ارزی شرکتهای دولتی در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار نگیرد.»
سه عامل مهم دیگر
مبارزه با قاچاق، تامین امنیت سرمایهگذاری و تقویت صادرات غیرنفتی نیز سه عامل مهم دیگری هستند که از منظر رهبر انقلاب، بر ارزش پول ملی موثر هستند. بنابراین ضروری است برای تقویت ارزش پول ملی، به این سه عامل نیز توجه شود. ایشان «مبارزه جدی با قاچاق» را از دیگر راهکارهای تقویت اقتصاد و در نتیجه تقویت ارزش پول ملی میدانند. قاچاق دوسویه کالا و ارز، یکی از عوامل مخرب اقتصادی است که باید با آن مقابله جدی شود.
رهبر انقلاب همچنین بر اهمیت «تامین امنیت سرمایهگذاری» تاکید کردهاند. این امنیت شامل حمایت قانونی، ثبات سیاستها و حذف قوانین دستوپاگیر میشود. طبعا سرمایهگذاری بیشتر، به تقویت تولید و در نتیجه تقویت ارزش پول ملی منجر خواهد شد. سومین عامل موثر بر تقویت ارزش پول ملی، «گسترش صادرات و طرفهای صادراتی» است. ار نظر رهبر انقلاب «صادرات ما محدود به چندکشور است که این، برخلاف سیاستهای اقتصاد مقاومتی است.» بنابراین تنوع بازارهای صادراتی، برای تقویت درآمدهای ارزی و در نتیجه تقویت پول ملی ضروری است.
دیدگاه جامعنگر
نتیجه آنکه بر خلاف دیدگاههای محدود و یکجانبهنگر، آیتالله خامنهای به مسئله ارزش پول ملی بهصورت جامعنگر پرداختهاند. از منظر ایشان هم مهار رشد نقدینگی و هدایت اعتبار مهم است و هم سیاست صحیح ارزی. با این حال، عوامل بخش واقعی اقتصاد -نظیر رشد تولید و صادرات- از اهمیت بیشتری برخوردارند و برای تقویت ارزش پول ملی، باید به مجموعه عوامل موثر بر ارزش پول ملی بهنحو جامع نگریست.
نظر شما