آگاه: این تصمیم که به تلافی محدودیت‌های صادراتی جدید چین بر محصولات استراتژیک اعلام شد، نه‌تنها بازار سهام آمریکا را با کاهش ۹۰۰ میلیارد دلاری ارزش مواجه کرد، بلکه بازار رمزارزها را نیز به ورطه سقوط کشاند و نگرانی‌های گسترده‌ای درباره اختلال در زنجیره تامین جهانی ایجاد کرد.
شوک تعرفه‌ها و واکنش بازارها
ترامپ شامگاه جمعه در پستی در حساب رسمی خود اعلام کرد: «چین با اعمال کنترل‌های صادراتی بی‌سابقه بر محصولات خود، تجارت آزاد جهانی را تهدید کرده است. آمریکا در پاسخ، از اول نوامبر ۲۰۲۵ تعرفه صددرصدی بر تمام کالاهای چینی و محدودیت‌های سخت‌گیرانه بر صادرات فناوری‌های حساس اعمال خواهد کرد.» این پیام جرقه‌ای برای فروپاشی یک‌باره بازارها بود.
بازار رمزارزها به‌سرعت واکنش نشان داد. بیت‌کوین با سقوط ۱۲.۳ درصدی به پایین‌ترین سطح چندماهه خود رسید، اتریوم ۱۹ درصد ارزش خود را از دست داد و بسیاری از آلت‌کوین‌ها کاهش ۳۰ تا ۶۰ درصدی را تجربه کردند. داده‌های پلتفرم‌های تحلیلی نشان می‌دهد بیش از ۱۰ میلیارد دلار موقعیت معاملاتی در بازار رمزارزها لیکویید شده است. کارشناسان، وابستگی بالای صنعت ماینینگ و فناوری بلاک‌چین به زنجیره تامین چین را عامل اصلی این فروپاشی می‌دانند، زیرا محدودیت‌های صادراتی چین می‌تواند دسترسی به تجهیزات کلیدی را مختل کند.
در بازار سهام آمریکا نیز، شاخص‌های اصلی ضربه سنگینی خوردند: S&P۵۰۰ با افت ۱.۵ درصدی، نزدک با کاهش ۱.۹ درصدی و داوجونز با ۰.۹ درصد کاهش مواجه شدند. ارزش کل بازار سهام آمریکا حدود ۹۰۰ میلیارد دلار کاهش یافت که هرچند تنها یک درصد از کل ارزش بازار است، اما نشان‌دهنده عمق نگرانی سرمایه‌گذاران است. شرکت‌های بزرگ فناوری بیشترین آسیب را دیدند؛ تسلا ۵ درصد، آمازون ۴.۵ درصد، متا ۳.۲ درصد، اپل ۱.۸ درصد و انویدیا ۲ درصد از ارزش خود را از دست دادند. این افت‌ها عمدتا به نگرانی از محدودیت‌های احتمالی چین بر صادرات عناصر کمیاب خاکی و تراشه‌های نیمه‌هادی نسبت داده می‌شود که برای صنایع فناوری حیاتی هستند.
ریشه‌های تنش و پیامدهای آن
تصمیم چین برای اعمال کنترل‌های صادراتی گسترده، که به گفته تحلیل‌گران مشابه بحران‌های تجاری سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ است، می‌تواند زنجیره تامین جهانی را با چالش‌های جدی مواجه کند. بلومبرگ گزارش داده که مواد معدنی حیاتی و قطعات الکترونیکی مورد استفاده در صنایع از تلفن‌های هوشمند تا تجهیزات نظامی ممکن است تحت تاثیر این محدودیت‌ها قرار گیرند. جفری گوندلاخ، مدیر صندوق DoubleLine Capital، هشدار داد: «بازارها در حال قیمت‌گذاری احتمال یک جنگ تجاری تمام‌عیار بین واشنگتن و پکن هستند. دوران ثبات در بازارهای جهانی به پایان رسیده است.» این تنش‌ها ریشه در جنگ تجاری آمریکا و چین دارد که از سال ۲۰۱۸ با اعمال تعرفه‌های سنگین بر ۳۷۰ میلیارد دلار کالای چینی توسط دولت وقت ترامپ آغاز شد. چین نیز با تعرفه‌های تلافی‌جویانه بر محصولات آمریکایی پاسخ داد که به کاهش رشد اقتصادی جهانی، افت صادرات و تضعیف سرمایه‌گذاری منجر شد. دولت بایدن هرچند لحن ملایم‌تری در پیش گرفت، اما محدودیت‌های فناوری علیه چین، به‌ویژه در حوزه تراشه‌ها و تجهیزات ۵G، را تشدید کرد. اکنون، با بازگشت احتمالی سیاست‌های تهاجمی‌تر در سال ۲۰۲۵، بازارها نسبت به تشدید این تقابل واکنش نشان داده‌اند.
پیامدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی
تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که تداوم این سیاست‌های تهاجمی می‌تواند موج جدیدی از رکود اقتصادی و نوسانات شدید در بازارهای جهانی را به دنبال داشته باشد. محدودیت‌های چین بر صادرات عناصر نادر خاکی و مواد خام کلیدی می‌تواند هزینه‌های تولید را افزایش داده و فشارهای تورمی را در اقتصاد جهانی تشدید کند. از سوی دیگر، ابتکار «کمربند و جاده» چین و گسترش نفوذ اقتصادی این کشور در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، پیامدهای ژئوپلیتیکی این تنش‌ها را پیچیده‌تر کرده است.
چشم‌انداز آینده
بازارهای مالی در هفته‌های آینده به‌دقت تحولات روابط واشنگتن و پکن را رصد خواهند کرد. در صورت پافشاری دو طرف بر مواضع خود، احتمال اختلال گسترده در زنجیره تامین، افزایش قیمت کالاهای مصرفی و تشدید نوسانات بازار وجود دارد. کارشناسان توصیه می‌کنند سرمایه‌گذاران با احتیاط عمل کرده و استراتژی‌های مدیریت ریسک را تقویت کنند.
این تحولات نشان‌دهنده شکنندگی اقتصاد جهانی در برابر تنش‌های تجاری و ژئوپلیتیکی است. در حالی که جهان همچنان از پیامدهای همه‌گیری و بحران‌های انرژی پیشین رنج می‌برد، بازگشت جنگ تجاری می‌تواند چالشی جدید برای ثبات اقتصادی جهانی باشد.
نظر شما