آگاه: الف) یکی از ویژگیهای رهبران مقتدر در هر جامعهای خلق گفتمانهای مسلط اجتماعی و فرهنگی است. گفتمان مسلط فرهنگی هر جامعه نیز تعیینکننده فضای کلی تعاملهای فرهنگی و اجتماعی است که باید از سوی رهبران تعیین شود یا به عبارت دیگر هر کس بتواند آفریننده و جهتدهنده به این گفتمان باشد، رهبر فرهنگی جامعه است. خلق یک گفتمان علاوه بر وجوه فکری و فرهنگی که الزاما بر پایههای یک جهانبینی روشن و مشخص بنا شده، در عرصه اجتماعی بیشتر معطوف به فرآهمآوری فضایی است که علاوه بر ویژگیهای فکری دربردارنده «تفوق فرهنگی» است. بنابراین گفتمان مسلط همانی است که در عرصه فرهنگ عمومی به مرجعیت فرهنگی رسیده و اغلب روابط و مناسبات فرهنگی بر اساس مؤلفههای آن شکل میگیرد.
ب) فرهنگ بهعنوان مجموعهای از هنجارها و ارزشها، آداب و رسوم، اخلاقیات و اعتقادات، علایق و دلبستگیها به وسیله جامعهپذیری درون یک جامعه از نسلی به نسل دیگر و به وسیله خضوع فرهنگی در روابط میان جوامع از سطح برتر به سطح پایینتر منتقل میشود. درون یک جامعه این میراث باید به نسلهای جدید منتقل شود و حتی برای انتقال میانجامعهای، باید جامعه مسلط، توان و غنای فرهنگی خود را حفظ کرده باشد تا بتواند آن را صادر کند. در گذشته چون جوامع بسته بود، مشکل چندانی در این مسیر وجود نداشت و سازوکارهای سنتی به شکل طبیعی متکفل این انتقال بودند، اما اکنون این جابهجایی ارزشها و هنجارهای فرهنگی باید از طریق مدیریت صحیح و سیاستگذاری فرهنگی و به تعبیر رهبر انقلاب «مهندسی فرهنگی» در داخل جامعه و نیز به وسیله «دیپلماسی فرهنگی» در روابط میان جامعهای صورت گیرد.
ج) حل مشکلات یا اهتمام به دغدغهها یا معضلات فرهنگی از نوع «حجاب» و «مد» یا «موسیقی» و «کتابخوانی» اگر خاستگاه و منشأ فرهنگی نداشته باشند، به نتیجه نمیرسند. این موضوعات فرمایشی و دستورپذیر و بخشنامهای نیست که بتوان با برخوردها و معالجات دیگر برایشان چارهاندیشی کرد. این معالجه فرهنگی تنها زمانی قابل تصور است که فرهنگ مقتدری داشته باشیم و با الگوسازی و ساختن تصویر مناسب و جامع حضور خود را به شکل طبیعی و با پذیرش حقیقی مخاطب گسترش دهیم.
د) در روزگار ما که دوران «سختستیز» گذشته و عصر «نرمستیز» آغاز شده است، باید جنگ و نبرد آشکار فرهنگی را باور کرد و آن را جدی گرفت و دریغ که دشمن آن را از ما بسیار جدیتر تلقی میکند. چنانکه امیرمومنان فرمود: «شگفتا از جدیت و اهتمام آنان که میدانند از باطل حمایت میکنند و سستی شما که میبینید حق با شماست!»
ه) کتاب و کتابخوانی یکی از مهمترین شاخصههای توسعه فرهنگ در هر کشوری محسوب میشود. در شرایط حاکمیت شبکههای اجتماعی طبعا این مقوله اهمیت بیشتری پیدا کرده است. سنت پسندیده تقریظ که چندسالی است توسط رهبر انقلاب مورد تاکید قرار گرفته است همان خاستگاه فرهنگی و ابزار راهبری برای یک معضل فرهنگی یعنی پایین بودن سرانه مطالعه است. این حرکت رهبر انقلاب یک اقدام کاملا هدفمند در راستای نشان دادن اهمیت مطالعه و توجه به کتابهای خوب است. از کنار این رویداد نباید به سادگی گذشت و باید برای نهادینه کردن آن در لایههای مختلف جامعه و رسوخ دادن آن در سبک زندگی ایرانیان تدبیر ویژهای اتخاذ کرد.
۲۸ آبان ۱۴۰۴ - ۲۲:۴۱
کد خبر: ۱۸٬۰۹۸
نظر شما