آگاه: ۲۶ آذر رئیس دولت بیش از ۶۰ نفر از رجال سیاسی و دبیران کل احزاب را به میدان پاستور دعوت کرد تا با هم دور یک میز بنشینند و راهکارهای تحقق انسجام ملی و چگونگی عبور از چالشها را بررسی کنند. از آن موقع تا به امروز تحلیلها و گفتوگوهایی درباره آنچه در نشست گذشت بیان شد و روزنامه «آگاه» نیز با فعالان سیاسی (اصولگرا، اصلاحطلب و مستقل) به گفتوگو نشست و نظرات آنها را درباره دیدار حزبیها با رئیسجمهور جویا شد. احمد شریف، دبیرکل حزب همبستگی دانشآموختگان ایران گفته بود: «برای اولین بار بود که شاهد حضور دبیرکل نهضت آزادی بودیم و او در یک جلسه رسمی آمد و حتی وقتی هم در اختیارش قرار دادند و نقطه نظرات خود را درباره مسائل روز منتقل کرد.» اما نطق دبیرکل نهضت آزادی حاشیههایی را ایجاد کرد. مشخص هم بود دیدگاههای یاران سیاسی مهدی بازرگان با واکنشهایی از سوی سیاسیون یا حتی شخص رئیسجمهور روبهرو میشود. دلیل؛ مواضعی که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران درباره این جماعت مطرح کرده بودند.
نهضت آزادی (تاسیس ۱۳۴۰) از جمله تشکلهایی بود که در دوران مبارزات مردم ایران با رژیم پهلوی، در چارچوب قانون اساسی و با گرایشهای ملی و مذهبی مبارزه میکرد و نماینده بخشی از روشنفکران بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) بهپیشنهاد شورای انقلاب، مسئولیت نخستوزیری دولت موقت و تشکیل کابینه را به مهدی بازرگان دبیرکل نهضت آزادی سپرد. این تشکل در اولین فعالیت خود علیه جمهوری اسلامی در بحبوحه جنگ هشت ساله و در شرایطی که ایران در اوج اقتدار خود در جبههها قرار داشت، در نامهای خطاب به امام خمینی مینویسد: «نظر ما، تغییر کلی سیاست جنگی و برنامه، از نفی به اثبات و از تخریب و تجاوز به امنیت و دفاع است و استقبال از صلح شرافتمندانه و از سازندگی و استقلال و آزادی.» این نامه در حالی نوشته میشد که ایران بعد از فتح خرمشهر در سوم خرداد ۶۱، مصمم به ادامه عملیاتها و آزاد کردن سایر مناطق بود، اما نهضت آزادی با دادن بیانیه و نامهنگاریها خواستار پایان جنگ میشود. نامهنگاریهای نهضت آزادی علیه مقاومت ایران در برابر رژیم بعث تا جایی پیش رفت که در یکی از این بیانیهها، ایثار شهدای جنگ تحمیلی بهعنوان «عملیات فداکارانه بهسود اسرائیل و ابرقدرتها» معرفی شد.
ضرر نهضت آزادی از منافقین بیشتر است
علت غیرقانونی اعلام شدن فعالیتهای این تشکل نامهای است که امام خمینی(ره) در سال ۶۵ به علیاکبر محتشمیپور، وزیر کشور وقت نوشتند و فرمودند: «ضرر نهضت آزادی از منافقین بیشتر است.» در بخشی از این نامه آمده است «در موضوع نهضت بهاصطلاح آزادی، مسائل فراوانی است که بررسی آن محتاج به وقت زیاد است. آنچه باید اجمالا گفت آن است که پرونده این نهضت و همینطور عملکرد آن در دولت موقت اول انقلاب شهادت میدهد که - نهضت بهاصطلاح آزادی- طرفدار جدی وابستگی کشور ایران به آمریکاست و در اینباره از هیچ کوششی فروگذار نکرده است و حمل به صحت اگر داشته باشد، آن است که شاید آمریکای جهانخوار را- که هرچه بدبختی ملت مظلوم ایران و سایر ملتهای تحت سلطه او دارند از ستمکاری اوست- بهتر از شوروی ملحد میدانند و این از اشتباهات آنهاست.»
قبله سیاسی نهضت آزادی از همان ابتدا آمریکا و غرب بود به گونهای که بعد از تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام، بازرگان و نیروهای او عطای حضور در دولت موقت را به لقایش بخشیدند و کنارهگیری کردند. آنها براین باور بودند، با این کار میتوانند فشاری به نظام نوپای سیاسی ایران وارد کنند و در نهایت امام مجبور میشود از آنها بخواهد دوباره به قدرت بازگردند؛ نه تنها چراغسبزی به «آزادیها» نشان داده نشد بلکه فرآیند برای برگزاری اولین انتخابات ریاست جمهوری کلید خورد و در اصل بازرگان و تیم او با استعفا، خروج از حاکمیت را برگزیدند و در بزنگاههای مختلف مواضع تندی علیه نظام اتخاذ کردند.
تقابل با نظام در دهه ۷۰ و ۸۰
مخالفتهای نهضت آزادی با نظام جمهوری اسلامی در دهه ۷۰ و ۸۰ از حد گفتار و نوشتار فراتر رفت و به اقدامات عملی و توطئه برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی کشیده شد؛ به گونهای که در سال ۱۳۷۸ شماری از اعضای نهضت آزادی به اتهام اقدام علیه امنیت کشور از طریق شرکت در کنفرانسهای گروههای ضدنظام در خارج از کشور، ارتباط با بیگانگان و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی بازداشت شدند. دادگاه در رأی نهایی خود، ضمن انحلال نهضت آزادی، ۲۱ تن از اعضای ملیـ مذهبیها را به جرم توطئه براندازی نظام، ارتباط با بیگانگان، تبلیغ علیه نظام، نگهداری ادوات جنگی و... به زندان و جزای نقدی محکوم کرد. در سال ۱۳۸۸ نیز گروهی از اعضای نهضت به اتهام صدور بیانیههای ساختارشکنانه و تشویش اذهان عمومی از طرق مختلف که منجر به ایجاد اغتشاش پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری شد، بازداشت و محاکمه شدند.
حال نماینده همین تشکل غیرقانونی و حاشیهساز وقتی در نشست فعالان سیاسی با رئیس قوه مجریه حضور یافت به مطالبی اشاره کرد که برگرفته از همان مکتب نهضت آزادی یعنی غربگرایی و ستایش از آمریکا بود. اسدالله بادامچیان، رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه که در آن دیدار حضور داشت، روز گذشته در گفتوگویی با «مهر»، به حضور نماینده نهضت آزادی در جلسه با رئیسجمهور با وجود نداشتن فعالیت قانونی پرداخت و گفت: وقتی آقای رئیسجمهور شروع به صحبت کرد، یکی از حاضران که عملا نماینده یک گروه تقریبا غیرقانونی بود با وجود این، به جلسه دعوت شده بود صراحتا پرسید چرا مذاکره نمیکنید؟ آقای پزشکیان در پاسخ گفت: «من در نیویورک بودم، با مکرون مذاکره کردم، نشستیم و حتی به توافق هم رسیدیم، اما بعد آمریکاییها به او گفتند نباید کاری انجام بدهد و موضوع متوقف شد.» سپس تاکید کرد آنچه آنها از مذاکره میخواهند، اصل مذاکره نیست، بلکه مطالبات دیگری است؛ اینکه ایران توان موشکی خود را کنار بگذارد، از برنامه هستهای صرفنظر کند و حتی اجازه دهد درباره تمامیت کشور تصمیمگیری شود. گفت: «من نمیتوانم چنین کاری بکنم و اصلا به خودم اجازه نمیدهم چنین چیزی را بپذیرم.» او گفت: دوباره همان فرد مطرح کرد که تحریمها باید از طریق مذاکره برداشته شود. اینجا بود که آقای پزشکیان با عصبانیت پاسخ داد: «یعنی چه؟ یعنی من بروم کشور را سر این مسائل معامله کنم؟» و ادامه داد: «از آن طرف، آنها دارند اسرائیل را تقویت میکنند، همهچیز در اختیارش میگذارند تا فردا به ایران حمله کند و کشور را شبیه غزه کند. من هرگز حاضر نیستم برای اینکه در یک مقام بمانم، چنین کاری انجام بدهم.» پزشکیان تاکید کرد که ایران و این ملت را قدرتمند میخواهد. این موضعگیری صریح و قاطع واقعا جالب بود و باعث شد طیف ما با تشویق و کف زدن از صحبتهایش حمایت کنیم.
روی هم رفته، انتقاداتی که به مواضع آنها (نهضت آزادی) وارد میشود، نشان میدهد که اعضای نهضت آزادی، ایران غربزده را میپسندند، نه ایرانی که متکی به استقلال سیاسی باشد. حال سوال اینجاست که چرا این افراد در برخی انتخابات بهخصوص ریاست جمهوری شرکت میکنند، اما در مقابل با اظهاراتی که میکنند، پاس گل به غرب و آمریکا میدهند؟ این اقدام نشان میدهد، آنان بیشتر به دنبال منافع شخصی و گروهی خود هستند و اینکه در برخی موارد به مشروعیت نظام خدشه وارد میکنند، صرفا به خاطر ژست سیاسی و تبلیغاتی است. گروهی که فقط همه چیز را در غرب و آمریکا میبیند و تسلیم را بر مقاومت و ایستادگی ترجیح میدهد، نمیتواند خیرخواه دولت و رئیسجمهور باشد.
نظر شما