آگاه: برخی این مواضع متناقض و این تلون‌مزاج آمریکایی‌ها را یک حربه و شگرد مذاکراتی می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که اساسا خودِ مقامات و تصمیم‌گیران آمریکایی نمی‌دانند چه می‌خواهند و درگیر استیصال و درماندگی شدید هستند. استنادِ گروه دوم، آن است که ترامپ به هیچ‌کدام از وعده‌های انتخاباتی‌اش با گذشت ۱۰۰ روز از دولتش جامه عمل نپوشانده است؛ نه جنگ روسیه و اوکراین متوقف شده و نه اوضاع صهیونیست‌های اشغالگر در غزه سامان‌یافته است؛ از همین رو ترامپ و دولتمردانش در نهایت استیصال و عجز هستند و مجبورند در باب ایران، یاوه و مهمل ببافند.
مذاکرات ایران و آمریکا وارد دور چهارم شده و قرار است امروز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت در مسقط عمان برگزار شود. در خصوص جزئیات دور چهارم، شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان به نقل از یک منبع آگاه مدعی شده که در دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، تیم‌های فنی شرکت نخواهند کرد. این منبع به سی‌ان‌ان گفته است که دور بعدی مذاکرات در سطح بالا برگزار می‌شود. همچنین یک منبع دیگر مدعی شد که انتظار می‌رود این دور از مذاکرات هم مستقیم و هم غیر مستقیم دنبال شود!
دو دور از سه دور گفت‌وگوهای قبلی در عمان و یک دور نیز در رم ایتالیا برگزار شده بود. در دوره سوم مذاکرات، مسائل فنی مورد بحث کارشناسان قرار گرفته بود. نشریه آمریکایی آکسیوس مدعی شده که پیش‌بینی می‌شود دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا به صورت ترکیبی و مستقیم و غیرمستقیم برگزار شود.
مواضع متغیر آمریکایی‌ها
مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای در حالی وارد دور چهارم خود می‌شود که طرف آمریکایی مدام مواضع خود را در رسانه‌ها تغییر می‌دهد. استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رییس‌جمهور آمریکا در امور غرب آسیا روز جمعه در مصاحبه با پایگاه خبری «بریتبارت»، گفت: تاسیسات غنی‌سازی ایران باید برچیده شود و تهران نمی‌تواند سانتریفیوژ داشته باشد. ایرانی‌ها باید میزان غنی‌سازی اورانیوم در سانتریفیوژها را کاهش داده و آن را به مکانی دوردست بفرستند. ایران باید برنامه هسته‌ای خود را به یک برنامه غیرنظامی تبدیل کند. هیچ برنامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران هرگز نمی‌تواند دوباره ادامه یابد. سه تاسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز، فردو و اصفهان باید برچیده شود.
ویتکاف در ادامه ادعاهایش افزود: ایران نسبت به ۱۰سال پیش که توافق اوباما حاصل شد، شکننده‌تر است. من معتقدم ایران چاره‌ای جز پذیرش شرایط ما برای توافقی که برنامه هسته‌ای نظامی‌اش را برچیند، ندارد. عاقلانه نیست که ایرانی‌ها رییس‌جمهور ترامپ را محک بزنند. ما توافق بد با ایران را نمی‌پذیریم و اگر توافق پیشنهادی قوی نباشد، از آن خارج خواهیم شد.
ویتکاف در ادامه لفاظی‌هایش گفت: ایران برای اجرای برنامه هسته‌ای غیرنظامی نیازی به توانایی غنی‌سازی اورانیوم ندارد. اگر مذاکرات یکشنبه آینده با ایران سازنده نباشد، ادامه نخواهد یافت و ما باید مسیر متفاوتی را در پیش بگیریم. مذاکرات با ایران ممکن است بعدا گسترش یابد و جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی را نیز شامل شود. ما قصد داریم بعدا به ایران فشار بیاوریم تا تامین مالی و مسلح‌کردن گروه‌هایی مانند حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها را متوقف کند. مذاکرات ما با ایران در حال حاضر به مسئله هسته‌ای محدود شده است. ما نمی‌خواهیم مذاکرات هسته‌ای را با مسائل دیگر مختل کنیم، زیرا این یک مسئله حیاتی برای ماست که باید به‌سرعت حل شود.
استیصال ترامپ
در این راستا، چند روز پیش (بعد از دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا) دونالد ترامپ در پاسخ به پرسش کریستن ولکر، مجری برنامه «ملاقات با مطبوعات» ان‌بی‌سی‌نیوز مبنی بر این که آیا هدف مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران محدودسازی برنامه هسته‌ای تهران است یا برچیدن کامل آن، نیز گفته بود: «برچیدن کامل، من فقط همین را می‌پذیرم.» ترامپ گفت: نظریه جدیدی مطرح می‌شود مبنی بر این که ایران بتواند برنامه غیرنظامی برای تولید برق و نظایر آن داشته باشد. اما من می‌گویم آنها این همه نفت دارند، برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز به چه کارشان می‌آید؟ البته می‌دانم کشورهای دیگری که نفت بسیار دارند هم دنبال چنین چیزی بوده‌اند. ترامپ در ادامه به ان‌بی‌سی‌نیوز گفت: من حرف متناقضی نزدم. گفتم که چنین موضوعاتی مطرح شده و مسئله‌ای تقریبا جدید است؛ اما تمایل من این است که بگویم که شما این‌قدر نفت دارید، اصلا چرا به چنین چیزی نیاز دارید؟
ترامپ در پاسخ به سوال مجری مبنی بر این که آیا خط‌قرمزش «برچیدن کامل» برنامه هسته‌ای ایران است، گفت: در نهایت فکر می‌کنم حاضرم حرف‌هایشان را درباره انرژی صلح‌آمیز بشنوم. اما می‌دانید، انرژی صلح‌آمیز معمولا به جنگ نظامی ختم می‌شود و ما نمی‌خواهیم آنها سلاح هسته‌ای داشته باشند.
از سوی دیگر «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی مدعی است که «استیو ویتکاف» پیشنهادی به ایران ارائه داده مبنی بر اینکه اگر ایران با برچیدن برنامه هسته‌ای خود موافقت کند و اورانیوم غنی‌شده را از آمریکا خریداری کند، ایالات متحده تحریم‌ها را لغو خواهد کرد و گزینه اقدام نظامی را کنار خواهد گذاشت. با این حال، ایران تاکنون تلاش کرده سانتریفیوژهای خود را حفظ کند و هیچ نشانه‌ای از برچیدن فعالیت‌های هسته‌ای خود نشان نداده است. همچنین موضع مشخصی از سوی آمریکا درخصوص اینکه «برچیدن» دقیقا به چه معناست، وجود ندارد.
پیام‌های ضدونقیض از واشنگتن
این در حالی است که عراقچی، وزیر خارجه ایران ضمن رد مواضع متغیر طرف آمریکایی روز پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت، گفت: مواضع ما در مذاکرات یک مواضع اصولی است و مبنای خود را دارد، بنابراین تغییرناپذیر است و ما در مسیر اصولی که طراحی شده حرکت می‌کنیم، اما حق با شماست، از طرف مقابل ما پیام‌های ضدونقیض دریافت می‌کنیم، افراد مختلف صحبت‌های مختلف بیان می‌کنند. حتی بعضا حرف‌هایی که یک نفر زده همان روز یا فردای آن، حرف خود را نقض می‌کند. این از مشکلات کار هست. برخی معتقدند که به خاطر شروع به کار دولت جدید در آمریکا است و اینکه هنوز مستقر نشدند یا هنوز مواضع خود را درست طراحی نکرده‌اند. بعضی‌ها به حساب حیله‌های مذاکراتی می‌گذارند.
وزیر امور خارجه افزود: از نظر ما هرچه که باشد مهم نیست و ما مسیر خود را می‌رویم و مواضع ما کاملا روشن است. ما بر مواضع خودمان ایستادگی داریم، هرجا که منافع مردم ایران تامین شود ما روبه‌جلو می‌رویم و هرجا که منافع تامین نشود ایستادگی می‌کنیم. خیلی درگیر و بند این حرف‌های متناقض و ضد و نقیض نیستیم و ما مسیر خود را به پیش می‌رویم. وی درعین‌حال تاکید کرده است: به‌هرحال مذاکرات مسیر خود را به سمت جلو می‌رود و طبیعی است که هرچه جلوتر برویم به مشورت‌های بیشتر نیاز داریم به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد و هیات‌ها به زمان بیشتری برای بررسی مطالب مطرح شده احتیاج دارند. اما مهم این است که ما در مسیری روبه‌جلو در حرکت هستیم تا به‌تدریج وارد جزئیات شویم.
اما ایران پیشتر هم با موضوع برچیدن تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم خود مخالفت کرده و آن را خط‌قرمز خود دانسته و اعلام کرده است که اصل غنی‌سازی اورانیوم قابل‌مذاکره نیست.
اصل موضوع غنی‌سازی، قابل‌مذاکره نیست
حتی پس از برگزاری دور اول گفت‌وگو با آمریکا، تهران مذاکره بر سر «اصل غنی‌سازی» را رد کرده بود. عراقچی، وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه ۲۷ فروردین، در واکنش به اظهارنظرهای مقام‌های آمریکایی درباره اصل غنی‌سازی، گفته بود که حق غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران قابل‌مذاکره نیست. او اظهار کرده بود: غنی‌سازی ایران یک امر واقعی و پذیرفته شده است. ما برای اعتمادسازی در خصوص نگرانی‌های احتمالی آمادگی داریم، اما اصل موضوع غنی‌سازی قابل‌مذاکره نیست. از سوی دیگر، کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران نیز در این زمینه گفته بود: غنی‌سازی فعالیتی نیست که وجه‌المصالحه سر میز مذاکره قرار بگیرد؛ اگر طرف مقابل با ادعاهای واهی به دنبال تعطیلی صنعت هسته‌ای ما است، نخواهیم پذیرفت.
یکی از مباحث مطرح، موضوع مذاکرات است. مباحث غیرهسته‌ای مانند مسائل منطقه‌ای و موضوع موشکی ایران از جمله موضوعاتی است که در رسانه‌ها مطرح می‌شود. برای نمونه اندیشکده آمریکایی موسسه کشورهای عربی خلیج‌فارس در واشنگتن در این زمینه نوشته بود: آمریکا می‌خواهد مذاکرات را به سمت برنامه موشکی ایران هم سوق دهد.
با این وجود بعد از برگزاری دور سوم مذاکرات، مجید تخت‌روانچی عضو تیم مذاکره‌کننده ایران و معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در گزارشی به کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، گفته بود غنی‌سازی صفر و بحث موشکی در مذاکرات مطرح نشده است؛ غنی‌سازی صفر، یا توانایی‌های دفاعی و قدرت منطقه‌ای جزو خطوط قرمز ماست و ما بر سر آن مذاکره نمی‌کنیم و تا حالا در مذاکرات مطرح نشده و تمرکز صرفا روی بحث هسته‌ای است و اگر جایی بخواهند چیزی را تحمیل کنند، نمی‌پذیریم و ما بر اساس اصول خود و با درنظرگرفتن دستورالعمل‌ها مذاکره می‌کنیم. در همین راستا نیز عراقچی در پایان دور سوم مذاکرات گفته بود: با صراحت می‌گویم موضوع مذاکرات، هسته‌ای است و به‌هیچ‌وجه نمی‌پذیریم در مورد موضوع دیگری مذاکره کنیم.
نظر شما