آگاه: در تاکتیک نوآورانه قوای مسلح ایران اسلامی که در دنیا بی‌نظیر است، پهپادهای پنهان‌کار و بمب‌افکن ایرانی می‌توانند از تمامی جاده‌ها و مناطق هموار کشور به پرواز درآیند و عملیات خود را بدون نیاز به فرودگاه مجهز آغاز کنند. قوای مسلح ایران اسلامی برای اولین‌بار در چند سال اخیر از یک تاکتیک ابتکاری به‌منظور پرواز پهپادهای رزمی خود رونمایی کرد و آن پرتاب از طریق وانت است.
این تاکتیک بسیار موثر بوده و به‌وسیله آن تمام صحراها و جاده‌های کشور می‌تواند برای پرواز پهپادهای رزمی مورد استفاده قرار گیرد و اصل پراکندگی، تحرک بالا و عدم‌تمرکز در یک نقطه خاص رعایت می‌شود و درنتیجه قابلیت دشمن برای رصد، شناسایی و آسیب‌زدن به پایگاه‌ها و ادوات پهپادی ایران به حداقل می‌رسد؛ زیرا همزمان از طریق صدها وانت از نقاط مختلف کشور می‌توان صدها پرنده بدون سرنشین رزمی را پرتاب کرد و دیگر نیاز به باند مخصوص یا بوستر برای این هواگردها احساس نمی‌شود. این تاکتیک در راستای راهبرد جنگ نامتقارن سپاه طراحی شده و کاهش شدید هزینه‌ها را در پی دارد؛ از سویی دیگر، با این تاکتیک آسیب‌پذیری پرنده‌ها در عملیات غافلگیرانه دشمن پایین می‌آید، زیرا پهپادهای رزمی دیگر در یک پایگاه یا چند پایگاه متمرکز نخواهند بود.
مسئله باند پروازی در پرتاب پهپادها
مسئله به پرواز درآوردن یک هواپیما، چه بی‌سرنشین و چه با سرنشین، در نمونه‌های مرسوم یک دغدغه مشترک است و به زیرساختی مهم یعنی باند پروازی نیاز دارد. بالگردها و ریزپرنده‌ها از این قاعده به کنار هستند اما باقی هواگردها چه با سرنشین و چه بدون سرنشین باید از یک باند پروازی برای بلندشدن استفاده کنند. به همین منظور هدف قراردادن باندهای پروازی به‌خصوص با مهمات مخصوص، مثل بمب‌های خوشه‌ای خاص یا توسعه مهمات ضدباند، ازجمله برنامه‌هایی بود که به‌خصوص در سال‌های جنگ سرد بین قدرت‌های جهانی رونق داشت. حتی رژیم صهیونیستی در جریان جنگ ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل به‌خوبی از این تکنیک برای ازکارانداختن نیروهای هوایی عربی استفاده کرد.
صدام نیز در ابتدای جنگ تحمیلی همین شیوه را علیه پایگاه‌های هوایی ایران به کار برد که البته با واکنش سریع یگان‌های مهندسی نهاجا، پایگاه‌ها آماده کار شده و در نهایت در ضربه متقابل نهاجا این حربه را علیه متجاوزان بعث به کار گرفت که به‌عنوان نمونه، پایگاه هوایی الرشید در مجاورت بغداد، سه ماه از شرایط عملیاتی خارج شد؛ اما برای رفع این محدودیت و مشکل، در برخی کشورهای جهان ازجمله ایران، برخی جاده‌ها برای موارد اضطراری برای استفاده نظامی توسعه پیدا کرده‌اند که نمونه این مورد را در زمان دفاع مقدس ۱ و ۲ نیز به صورت محدود تجربه کرده‌ایم.
برخی نیروهای مسلح مهم در دنیا همچون هند، این تمرین را انجام داده‌اند که در صورت لزوم، جاده‌های آنها امکان تبدیل شدن به باند پروازی را داشته و انواع پرنده‌ها را بتوان از روی آنها به پرواز درآورد. البته در شرایط یک درگیری سنگین به‌خصوص با یک دشمن قدرتمند در بحث هوایی ممکن است علاوه بر توان خود پایگاه‌های هوایی، این جاده‌های مهم که معمولا در نزدیکی این پایگاه‌ها قرار دارند نیز هدف قرار گرفته و از دور خارج شوند.
پرتابگرهای متحرک
باتوجه‌به تاکتیک‌های متنوع و منحصربه‌فرد نیروهای مسلح ایران برای پاسخگویی به هر تجاوز یا تهدید پیش‌رو، استفاده از جغرافیای وسیع کشورمان یکی از ابزارهای مهم بوده و بر این اساس، تلاش شده تا ابزار دفاعی تحرک بالایی داشته باشند. تا پیش از این، پرتابگرهای موشکی متحرک ایران یکی از مشکلات بزرگ برای دشمنان محسوب می‌شد و به‌نظر حالا این بحث به پهپادها نیز سرایت کرده است. در حوزه هواپیماهای جنگنده دارای سرنشین، مشخصا به یک باند پروازی با طولی مشخص نیاز است، گزینه بعدی نیز استفاده از هواپیماهای عمودپرواز است که البته کشور ما فاقد این نوع هواپیماها است. اما چطور می‌شود یک پهپاد را از فضایی کوچک به پرواز درآورد؟
یکی از اولین راه‌حل‌ها برای به پرواز درآوردن نمونه‌های البته کوچک‌تر، مثل اسکن ای گل، استفاده از نوعی پرتابگر است که برای پهپاد شتاب لازم برای بلندشدن و ارتفاع‌گرفتن را فراهم کرده و در همین حین موتور پهپاد نیز به وضعیت توان کافی برای ادامه پرواز می‌رسد. روش دیگر استفاده از بوسترهای شتاب‌دهنده مثل پهپاد کرار است که البته در این دو روش نیاز به برخی آمادگی‌ها و ثابت باقی‌ماندن نیروها در یک موضع برای به پرواز در آوردن پرنده‌های موردنظر وجود دارد که در مقابل یک دشمن مسلط در آسمان می‌تواند اشتباهی غیرقابل‌جبران باشد.
راه‌حل متفاوت سپاه
اما در این میان، سپاه یک راه‌حل متفاوت را برای پهپادهای مشتق‌شده از ار کیو ۱۷۰ در نظر گرفته است. اولین‌بار چند سال پیش تصاویری از این نوع پرواز در جریان نمایشگاه دستاوردهای ۴۰ساله انقلاب اسلامی در مصلای تهران منتشر شد و در سال ۱۳۹۸ نیز در رزمایش الی بیت‌المقدس‌یک به صورت واضح‌تر به نمایش درآمد. در این روش پهپاد روی یک وانت نصب شده و با رسیدن این خودرو به یک سرعت مشخص، شتاب لازم برای به پرواز درآمدن این پهپاد به وجود می‌آید. این روش در برخی کشورهای غربی برای استفاده‌های تجاری و شخصی در مورد پهپادهای سبک مورد استفاده قرار گرفته اما مشخصا در حوزه نظامی و آن هم در مورد یک پهپاد با ابعادی بزرگ و مسلح به حداقل دو بمب هدایت‌شونده، امری است که برای اولین‌بار در جهان توسط ایران رخ می‌داد. یک هواپیمای بدون سرنشین با خاصیت‌های پنهان‌کاری و توان شناسایی و رزمی یک عنصر موثر در میدان نبرد محسوب می‌شود که می‌تواند نتیجه نبرد را تغییر دهد. حالا تصور کنیم این پهپاد نه از یک پایگاه هوایی یا حتی از یک جاده، بلکه ممکن است از هر منطقه‌ای که یک وانت بتواند به سرعتی حدودا ۷۰ کیلومتر در آن برسد به پرواز دربیاید. لحظه‌ای، جغرافیای سرزمین ایران را در نظر بگیرید؛ زمین‌ها و جاده‌های صاف فراوانی که یک وانت یا بسیاری از خودروهای نظامی یا حتی آفرود می‌توانند به‌راحتی در آنها سرعت بالایی را کسب کنند. یعنی هر زمین صافی که یک خودرو بتواند در آن به‌سرعت کمتر از ۱۰۰کیلومتر در ساعت برسد را می‌توان به‌عنوان یک محل پرواز برای پهپادها در نظر گرفت.
پهپادهای سری و پرتاب از هزاران نقطه
پهپادهایی مثل سری شاهد ۱۶۱ و ۱۹۱ از مدل‌هایی هستند که می‌توان این گونه آنها را به پرواز درآورد. در این پهپادها خبری از چرخ و ارابه فرود نیست و پهپادها بعد از اتمام ماموریت و بازگشت با شکم روی زمین فرود می‌آیند. در این شرایط وزن این پرنده‌های بدون سرنشین بسیار کمتر شده و درعین‌حال نیازی به درنظرگرفتن فضایی خاص برای آنها درون بدنه نیست. کاهش وزن و بدنه آیرودینامیک‌تر، حمل‌ونقل و به پرواز در آوردن را برای این پهپادها راحت‌تر کرده و سطح پنهان‌کاری آنها را نیز در هوا افزایش داده است. حالا تصور کنید که چه کار سختی برای دشمن به وجود می‌آید؛ کنترل این حجم از یک منطقه، فشار بسیار گسترده‌ای را به سیستم‌های شناسایی وارد کرده و مشخصا امکان ارسال بدون کشف‌شدن برای بسیاری از پهپادها در این شرایط موجود خواهد بود. طرف مقابل باید این طور تصور کند که شاید از نزدیک به بیش از ۷۰درصد سرزمین ایران امکان به پرواز درآمدن یک یا چند پهپاد مسلح با خواص پنهان‌کاری وجود دارد. چندین هزار کیلومتر خط ساحلی و کویر بزرگ ایران که هر گوشه‌ای از آن می‌تواند یک پایگاه پهپادی مخفی باشد. در حقیقت طراحان نیروی هوافضای سپاه با الگوگرفتن از طرح موفق و آزمایش شده پرتابگرهای متحرک در بخش موشکی، بازوی قدرتمند دیگر خود یعنی پرنده‌های بدون سرنشین را نیز به توان به پرواز درآمدن از روی یک سکوی متحرک مجهز کرده و سطح بقاپذیری آنها را شدیدا افزایش دادند. باتوجه‌به برد و مداومت بالای پروازی این پهپادهای پنهان‌کار و بمب‌افکن، عملا هرکدام از آنها می‌توانند منطقه وسیعی از کشورهای همسایه و دورتر از آن را پوشش داده و فقط به یک جاده کوچک برای آغاز عملیات خود احتیاج دارند، به‌گونه‌ای که با این تاکتیک جدید، همه مناطق و استان‌های ایران یک فرودگاه و باند پروازی ویژه برای عملیات این پرنده‌های بدون سرنشین محسوب می‌شوند.
نظر شما