آگاه: اما فایده تزریق واکسن آنفلوانزا چیست؟! مهم‌ترین پاسخ برای این مسئله این است که واکسن از ابتلا به نوع شدید آنفلوانزا و مرگ‌ومیر پیشگیری می‌کند. اگر وسعتان در این روزهای سخت اقتصادی می‌رسد، نفری حدود یک میلیون تومان کنار بگذارید و واکسن بخرید، چون توصیه پزشکان تزریق این واکسن است. پزشکان بهترین زمان تزریق آن را نیمه شهریورماه تا نیمه آبان‌ماه می‌دانند. البته تا پایان فصل این بیماری یعنی نیمه بهمن‌ماه هم قابل تزریق است. این گزارش شامل همه آنچه است که باید درباره واکسن آنفلوانزا بدانید.
نزدیک به ۱۰ درصد مردم دنیا هر سال به آنفلوانزا مبتلا می‌شوند که این آمارها در کودکان بیشتر است؛ حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد. حدود پنج درصد مبتلایان هم بستری می‌شوند که البته بیشتر افراد بیماری‌های زمینه‌ای دارند. در ایران هم همین الگو و همین درصدهای ابتلا وجود دارد. قباد مرادی، مدیر گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره چالش این بیماری برای نظام سلامت به «آگاه» می‌گوید: «اگر ۱۰ درصد از افراد جامعه مبتلا به آنفلوانزا شوند، این عدد برای یک کشور ۸۰ میلیون نفری بزرگ است. حتی اگر ۲۰ درصد آنها هم به پزشک مراجعه کنند آمار بالایی خواهد بود. اگر یک درصد هم نیاز به بستری داشته باشند، تعدادشان در حدود ۸۰ تا ۱۶۰ هزار نفر خواهد بود. این مسئله چالش زیادی برای بیمارستان‌ها، هزینه برای بیمار و خانواده او ایجاد خواهد کرد.»
مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت توضیح می‌دهد که واکسن ۴۰ تا ۶۰ درصد می‌تواند از آنفلوانزا پیشگیری کند. آنفلوانزا و واکسن آن مانند واکسن و برخی بیماری‌های دیگر نیست که یک‌بار در طول عمر تزریق و به شکل سالانه باید تکرار شود. این واکسن، گران است و معمولا برای گروه‌های پرخطر و گروه‌هایی که در صورت ابتلا، زندگی‌شان به خطر می‌افتد، تامین و رایگان تزریق می‌شود. او می‌گوید که سالانه حدود دو تا سه میلیون دوز واکسن در داروخانه‌ها، توزیع و به صورت آزاد فروخته می‌شود.

واکسن در داروخانه‌ها هست
داریوش محبی، مدیر نظارت و ارزیابی مواد و فرآورده‌های دارویی معاونت غذا و دارو می‌گوید: «واکسن آنفلوانزا با قیمت مصوب ۹۱۷ هزار تومان در داروخانه‌های سراسر کشور عرضه می‌شود. نوع چهارظرفیتی این واکسن به میزان کافی در دسترس است و حدود ۵۰۰ هزار دوز وارداتی و ۳۰۰ هزار دوز تولید داخل برای مصرف‌کنندگان تأمین شده است.»
سهمیه رایگان ۲۰ درصدی به سالمندان بالای ۶۵ سال، کودکان، بیماران خاص و زنان باردار اختصاص یافته و این سهمیه از طریق خانه‌های بهداشت در اختیار سالمندان، زنان باردار و بیماران خاص قرار می‌گیرد. سایر شهروندان نیز می‌توانند برای تهیه واکسن به داروخانه‌ها مراجعه کنند.

واکسن رایگان
سید بهزاد فاطمی، رئیس اداره پایش اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو می‌گوید که مادران باردار، کودکان ۶ ماهه تا پنج ساله، سالمندان بالای ۶۵ سال، بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، افراد دارای نقص ایمنی، بیماران سرطانی و کادر بهداشت و درمان از طریق معاونت بهداشت واکسن رایگان آنفلوانزا دریافت می‌کنند و سایر گروه‌های جامعه می‌توانند واکسن را از داروخانه‌ها تهیه کنند.

واکسن‌های موجود در بازار
واکسن‌های آنفلوانزای موجود در داروخانه‌ها واکسن آنفلوانزا هلندی اینفلووک واکسن فرانسوی واکسی‌گریپ و ایرانی فلوگارد است. البته طبق گفته محمد هاشمی مشاور و رئیس روابط‌عمومی سازمان غذا و دارو گفته است: «تمرکز بر واردات واکسن بوده و درباره اینکه آیا واکسن تولید داخل امسال عرضه خواهد شد یا خیر را اجازه بدهید پاسخ ندهم.»
واکسن ایرانی فلوگارد مجوز تزریق زیر ۱۸ سال ندارد. قباد مرادی، مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت و مدیر گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره تزریق واکسن به کودکان می‌گوید: «واکسن‌های هلندی و فرانسوی را می‌توانیم به کودکان ۶ ماه به بالا تزریق کنیم. واکسن داخلی هم داریم که نمونه آن در آمریکا موجود است و در افراد بالای ۶۰ ساله به بالا اثر می‌کند. هنوز در آمریکا کارآزمایی‌های بالینی در مورد افراد ۱۸ سال برای این واکسن انجام نداده‌اند؛ بنابراین تزریق واکسن ایرانی برای این گروه در کشور هم توصیه نمی‌شود. این کودکان و گروه‌های سنی زیر ۱۸ سال می‌توانند واکسن‌های خارجی را تزریق کنند.»

مقدار تزریق واکسن
 واکسن آنفلوانزا برای کودکانی که کمتر از ۹ ساله هستند، در سال اول تزریق
دو واکسن به فاصله چهار تا ۶ هفته باید تزریق شود و هر بار یک واکسن کامل (نیم سی‌سی). سال‌های بعد فقط یک واکسن تزریق می‌شود و درصورتی که دو دوز تزریق نشود ایمنی کامل حاصل نمی‌شود. برای کودکان بالای ۹ سال هم سالی یک واکسن تزریق می‌شود. (حتی اگر نخستین بار تزریق باشد.)
 طبق منابع علمی و طب نوین کودکان، واکسن آنفلوانزا برای کودکان زیر پنج سال ضروری است و البته ربطی به اینکه بچه در مکان‌های عمومی مثل مهدکودک رفت‌وآمد دارد یا خیر، ندارد.
 بهترین حالت تزریق واکسن این است که هر دو دوز واکسن تزریقی سال نخست از یک شرکت سازنده باشد. البته اگر به هر دلیل امکانش نبود اشکالی ندارد.
 اگر افرادی واکسن آنفلوانزا سال قبل را دارند حتی اگر در شرایط مناسب نگهداری شده است، باید واکسن امسال را استفاده کنند. چون واکسن سال قبل مربوط به بیماری‌های سال قبل بوده و هر سال باید واکسن همان سال را استفاده کرد. حتی وقتی واکسن را از داروخانه تهیه می‌کنید، حتما به تاریخ آن توجه کنید.

عوارض واکسن
عوارض شایع بعد از واکسن آنفلوآنزا در کودکان ۶ ماهه تا ۱۷ساله طی مدت یک تا سه روز اول تزریق واکسن:
 سردرد و خواب‌آلودگی، کاهش اشتها، تحریک‌پذیری، بدن‌درد و خستگی، تهوع واستفراغ، درد شکم و اسهال، درد و تورم و قرمزی محل تزریق واکسن.
  البته همه این علامت‌ها کوتاه‌مدت و گذرا هستند و بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشند.
  درمان این عوارض علامتی است؛ یعنی اگر تب یا بدن‌درد داشتید از استامینوفن استفاده کنید.
  اگر محل تزریق واکسن قرمز یا متورم شد، طی ۲۴ ساعت نخست می توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
  برای کنترل علائم اسهال و استفراغ از محلول ors که امروزه انواع محلول‌های خوشمزه و قابل‌تحمل در داروخانه‌ها موجود است، به کودک بدهید.
  نیاز نیست حتما از تزریق واکسن آنفلوآنزا سال گذشته یک سال گذشته باشد. چون ممکن است به هر دلیلی سال قبل دیرتر واکسن را تزریق کرده باشید.

نکاتی برای بعد از تزریق واکسن

 احتمال دارد که بعد از تزریق واکسن، علایم مشابه آنفلوآنزا، البته در حد خفیف در شما بروز کند که با استراحت و مصرف مایعات و استامینوفن برطرف می‌شود. البته نگران سرایت به دیگران نباشید. چون این احتمال وجود ندارد.
 در صورت ابتلا به آنفلوآنزا اصلا آنتی‌بیوتیک جایگاهی در درمان ندارد. اما اگر بیماری بیشتر از سه روز به‌خصوص در کودکان طول کشید باید توسط پزشک، مجدد معاینه شود.
 در صورت سرماخوردگی، تزریق واکسن را به بعد از بهبود موکول کنید. اما به محض خوب شدن یا اتمام داروها حتما واکسن را تزریق کنید.
 ربطی بین تزریق واکسن پنوموکوک (پرونار) با واکسن آنفلوآنزا وجود ندارد. واکسن پنوموکوک از ابتلا به عفونت‌های شدید گوش و مغز و خون و ذات‌الریه پیشگیری می‌کند و واکسن آنفلوآنزا از ابتلا به آنفلوآنزای کشنده. برای کودکان زیر پنج سال از واکسن ۱۳ ظرفیتی پرونار و برای بالای پنج سال از واکسن‌های ۱۳ یا ۲۳ ظرفیتی پرونار استفاده می‌شود.

دستورالعمل تزریق
 قبلا دستورالعمل تزریق واکسن آنفلوآنزا این‌طور بود که برای بچه‌های زیر سه سال نصف دوز استفاده می‌شد، اما طی چند سال اخیر این دستورالعمل لغو شده و برای همه افراد از ۶ ماهه به بالا دوز کامل تزریق می‌شود. تزریق واکسن به شیرخواران زیر ۶ سال مجاز نیست و برای ایمنی این نوزادان در مقابل آنفلوآنزا باید والدین و فرزندان دیگر واکسن بزنند؛ به این شکل نوزادان هم ایمن می‌شوند.
کودکان و خانم‌های باردار (ترجیحا از سه ماهه دوم به بعد) باید حتما زیر نظر پزشک، واکسن آنفلوآنزا اینفلووک هلندی یا واکسی گریپ فرانسوی تزریق کنند. این دو واکسن هیچ برتری نسبت به هم ندارند. هر کدام را یافتید بخرید.
 واکسن آنفلوآنزا برای کودکان بالای سه سال در عضله بازو تزریق می‌شود، اما برای کودکان کمتر از سه سال که حجم عضله بازویی کوچک است در عضله جلوی ران تزریق می‌شود؛ مانند واکسن ۱۸ ماهگی.
 واکسن آنفلوآنزا با واکسن‌های دیگر تداخل ندارد. تنها دلیل منع تزریق شامل افرادی است که حساسیت شدید به تخم‌مرغ دارند یا سابقه ابتلا به بیماری گیلن باره دارند.