آگاه: این اجلاس که قرار است از سه تا ۶ نوامبر ۲۰۲۵ (۱۲ تا ۱۵ آبان ۱۴۰۴) در پایتخت آذربایجان، باکو برگزار شود، بیش از ۵۰۰ خاخام ارتدوکس از سراسر اروپا و جهان را گرد هم می‌آورد. این رویداد که توسط کنفرانس خاخام‌های اروپایی (CER) سازماندهی شده، نخستین بار است که در یک کشور با اکثریت مسلمان برگزار می‌شود و نگرانی‌های جدی در میان جوامع اسلامی، به ویژه در ایران، ایجاد کرده است. این گردهمایی که به مناسبت هفتادمین سالگرد تاسیس این سازمان مذهبی یهودی برگزار می‌شود، موضوعاتی مانند گسترش «توافق‌نامه‌های ابراهیم» - که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ منجر به عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با برخی کشورهای عربی شد - آزادی مذهبی در اروپا و مقابله با آنچه یهودستیزی نامیده می‌شود را در دستور کار دارد. گزارش‌ها حاکی از آن است که نمایندگان رسمی رژیم صهیونیستی نیز ممکن است در این اجلاس حضور یابند که این امر می‌تواند به‌عنوان گامی در برای تقویت روابط باکو و تل‌آویو تلقی شود. سازمان‌دهندگان این رویداد که از سال ۱۹۵۶ فعالیت می‌کند و بیش از ۷۰۰ رهبر مذهبی یهودی را پوشش می‌دهد، باکو را به‌عنوان نمادی از تسامح دینی انتخاب کرده‌اند، اما منتقدان این انتخاب را بخشی از استراتژی نفوذ نرم رژیم صهیونیستی در منطقه قفقاز جنوبی می‌دانند.

واکنش‌های تند مقامات ایرانی: اقدامی ضداسلامی و تاسف‌بار
این خبر بلافاصله با واکنش‌های شدید در ایران مواجه شد. علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب اسلامی، در پیامی در فضای مجازی، برگزاری این اجلاس در یک کشور مسلمان را بسیار مایه تعجب و تاسف خواند و آن را ضداسلامی توصیف کرد. وی تاکید کرد: این نخستین بار است که چنین خط‌شکنی توسط حکومت آذربایجان انجام می‌شود. به‌نظر می‌رسد هدف اصلی، گسترش توافق ابراهیم و کشاندن جمهوری آذربایجان و دیگر کشورهای مسلمان آسیای مرکزی به آن باشد. ولایتی همچنین ابراز امیدواری کرد که این خبر صحت نداشته باشد، اما با تایید برنامه‌ریزی‌ها، نگرانی‌ها افزایش یافته است.
علاوه بر ولایتی، رسانه‌های ایرانی نیز این اقدام را خیانت به جهان اسلام و فرش قرمز زیر پای تندروهای صهیونیست نامیده‌اند. کارشناسان امور بین‌الملل در تهران معتقدند که این رویداد، نه‌تنها هویت شیعی و اسلامی آذربایجان را زیر سوال می‌برد، بلکه می‌تواند به تشدید تنش‌ها در روابط ایران و آذربایجان منجر شود. پیش از این، روابط نزدیک باکو با رژیم صهیونیستی، ازجمله فروش تسلیحات پیشرفته اسرائیلی به آذربایجان در جریان درگیری‌های قره‌باغ، انتقادهای زیادی را برانگیخته بود.

اهداف پنهان و چندلایه رژیم صهیونیستی
برگزاری این اجلاس در باکو را نمی‌توان صرفا یک رویداد مذهبی دانست؛ بلکه بخشی از پروژه گسترده‌تر رژیم صهیونیستی برای نفوذ فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در جهان اسلام است. کارشناسان ژئوپلیتیک بر این باورند که تل‌آویو با بهره‌گیری از پوشش مذهبی، به دنبال اهداف زیر است:
عادی‌سازی روابط و گسترش توافق ابراهیم: این اجلاس می‌تواند مقدمه‌ای برای پیوستن آذربایجان به توافق‌نامه‌های ابراهیم باشد که تاکنون کشورهای عربی مانند امارات، بحرین، سودان و مراکش را شامل شده است. باکو، با موقعیت استراتژیک خود در همسایگی ایران، می‌تواند پلی برای ورود رژیم صهیونیستی به آسیای مرکزی باشد و حلقه محاصره علیه محور مقاومت را تکمیل کند.
نفوذ فرهنگی و نرم: رژیم صهیونیستی با برگزاری چنین رویدادهایی در کشورهای مسلمان، تلاش می‌کند حضور خود را عادی جلوه دهد. این اقدام که در سایه افزایش اسلام‌ستیزی در غرب انجام می‌شود، می‌تواند به تغییر ذهنیت جوامع مسلمان نسبت به رژیم اشغالگر صهیونیستی کمک و ارزش‌های اسلامی را تضعیف کند.
بهره‌برداری ژئوپلیتیک: آذربایجان، به دلیل نزدیکی به ایران، روسیه و ترکیه، برای رژیم صهیونیستی اهمیت راهبردی دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که تل‌آویو از سال‌ها پیش روابط اطلاعاتی و امنیتی با باکو برقرار کرده و از خاک آذربایجان برای نظارت بر ایران استفاده می‌کند. این اجلاس لایه فرهنگی به این همکاری‌ها اضافه می‌کند.
پیام به کشورهای آسیای مرکزی: انتخاب باکو پیامی به قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان است که راه عادی‌سازی باز است. این می‌تواند دامنه نفوذ صهیونیستی را از خلیج‌فارس تا قلب آسیا گسترش دهد.
نمایش قدرت در برابر بحران‌های داخلی: رژیم صهیونیستی که با بحران‌های داخلی مانند اعتراضات علیه نتانیاهو و فشارهای بین‌المللی بر سر غزه روبه‌رو است، از چنین رویدادهایی برای نمایش مشروعیت بین‌المللی استفاده می‌کند.

پیامدهای احتمالی: تهدیدی برای انسجام جهان اسلام
این اجلاس می‌تواند پیامدهای مخربی برای منطقه داشته باشد. در داخل آذربایجان که بیش از ۹۰‌درصد جمعیت آن مسلمان و عمدتا شیعه هستند، این اقدام می‌تواند شکاف بین دولت و مردم را عمیق‌تر کند. مردم آذربایجان که سابقه طولانی در پاسداشت فرهنگ اسلامی و عشق به اهل‌بیت (ع) دارند، ممکن است این سیاست‌ها را مغایر با هویت ملی خود ببینند و منجر به ناآرامی‌های اجتماعی شود.
در سطح منطقه‌ای، این رویداد توازن ژئوپلیتیک قفقاز را بر هم می‌زند و جهان اسلام را در معرض تهدید قرار می‌دهد. اگر بدون واکنش جدی برگزار شود، می‌تواند الگویی برای سایر کشورها شود و آرمان فلسطین را بیش از پیش تضعیف کند. همچنین می‌تواند به تفرقه میان دولت‌های اسلامی و ملت‌های‌شان منجر شود که این امر سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن رژیم صهیونیستی را تسهیل می‌کند.
از سوی دیگر، این اجلاس در حالی برنامه‌ریزی شده که رژیم صهیونیستی با انتقادهای جهانی بر سر اقداماتش در غزه روبه‌رو است. برگزاری آن در یک کشور مسلمان می‌تواند به‌عنوان پشت کردن به فلسطین تفسیر شود و حامیان مقاومت را در انزوا قراردهد.

سخن پایانی: لزوم بیداری و وحدت اسلامی
اجلاس خاخام‌های اروپایی در باکو، اگر بدون چالش برگزار شود، نقطه عطفی در نفوذ رژیم صهیونیستی در جهان اسلام خواهد بود. سران آذربایجان باید بدانند که این رویداد، نه‌تنها یک نشست مذهبی، بلکه بخشی از پروژه‌ای ضداسلامی است که هویت مسلمانان را هدف گرفته. اکنون زمان آن است که دولت‌ها و ملت‌های اسلامی، ازجمله ایران، صدای اعتراض خود را بلند کنند و با وحدت، در برابر این نفوذ ایستادگی کنند. آینده عزت اسلام در گرو واکنش امروز ماست.