غدیرخم و آفرینش سرمایه جدید اجتماعی در عصر انقلاب اسلامی

رشد سرمایه اجتماعی و بازتولید هویت دینی - ملی

در سال‌های اخیر، برگزاری جشن‌های بزرگ مقیاس و مردمی مثل «مهمانی ۱۰‌کیلومتری غدیر» به ‌نمادی از تحولات نوین در مناسک دینی و اجتماعی ایران بدل شده‌ است؛ پدیده‌ای که در سطح شهرها و محلات، با حضور اقشار مختلف مردم، جلوه‌ای از وحدت، نشاط اجتماعی و هویت‌یابی دینی را نمایان می‌کند.

پویش کتاب‌خوانی «روح‌الله» برگزار می‌شود

پویش ملی کتاب‌خوانی «روح‌الله» با هدف ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، آشنایی نسل جدید با تاریخ انقلاب اسلامی و الگوبرداری از زندگی معمار کبیر انقلاب، تا پایان خرداد برگزار می‌شود.

راوی دردها پیام‌آور امید

زهرا بذرافکن - خبرنگار گروه فرهنگ: نهم ژوئن ۱۸۷۰، یعنی ۱۵۵ سال پیش، به عنوان تاریخ درگذشت چارلز دیکنز، از برجسته‌ترین نویسندگان ادبیات جهان، ثبت شده است. دیکنز با تالیفات خود، علاوه بر ارائه روایت‌های داستانی، به تحلیل مسائل اجتماعی، نقد ساختارهای موجود و تبیین مفاهیم آرمان‌گرایانه پرداخت. آثار این نویسنده انگلیسی، پس از گذشت سالیان متمادی، همچنان در چارچوب ادبیات جهانی مطرح بوده و منبع الهام برای نویسندگان، هنرمندان و خوانندگان معاصر محسوب می‌شود. در این متن با محوریت آثار کمتر شناخته شده این نویسنده، مروری نیز بر زندگی و آثار شاخص او داریم. 

غدیر خم و مسئله مهم دولت‌سازی اسلامی بر پایه ولایت

مهم‌ترین کار پیامبر (ص) در غدیر خم تبیین مسئله دولت‌سازی اسلامی بر پایه ولایت ائمه معصومین (ع) است که تا احکام اسلام در ساختارهای مختلف اجتماعی و حکومتی استقراریافته و بین مردم نهادینه شود.

به بهانه هفدهمین سالروز درگذشت نادر ابراهیمی

روایتی از یک زندگی بی‌قرار

زندگی نادر ابراهیمی، بیش از آنکه شبیه به یک خط ممتد و آرام باشد، به رودخانه‌ای خروشان می‌ماند که از هر پیچ و خم آن، داستانی نو و مسیری تازه آغاز می‌شود. او نه فقط یک نویسنده، که یک هنرمند جامع‌الاطراف بود؛ مردی که قلمش را به مثابه ابزاری برای کشف و شهود به کار گرفت و زندگی‌اش را وقف تجربه‌های گوناگون کرد. از کوچه‌های غبارگرفته‌ تهران تا قله‌های سر به فلک کشیده‌ کوه‌های ایران، از کلاس‌های درس تا استودیوهای فیلم‌سازی و از مبارزات سیاسی تا خلوت عاشقانه‌ خانه‌اش، همه و همه، فصل‌هایی از کتاب پرماجرای زندگی او بودند.

در شبکه‌های نمایش خانگی چه می‌گذرد؟

از عادی‌سازی خشونت تا پشت‌پا زدن به اصول فرهنگی

در هیاهوی زندگی مدرن و در پیچ‌وخم تحولات پرشتاب رسانه‌ای، پدیده‌ای نوظهور اما فراگیر، جای خود را در کانون توجه خانواده‌های کشورمان بازکرده است؛ شبکه نمایش خانگی و سکوهای عرضه محتوای ویدئویی درخواستی (VOD).

رهبر معظم انقلاب استقلال ملی در شیوه و سلوک امام(ره) را تبیین کردند

جلوه عقلانیت امام(ره)

پس از انتشار گزارش‌های اولیه درباره انتقال نخستین پیشنهاد آمریکا به ایران از طریق عمان، گزارش‌های بیشتری درباره جزئیات این پیشنهاد در رسانه‌های آمریکایی منتشر شد. در همین راستا، نشریه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» در گزارشی نوشت: «پیشنهاد آمریکا به ایران، به تهران اجازه می‌دهد به غنی‌سازی اورانیوم در سطوح پایین ادامه دهد. در همین حین، آمریکا و سایر کشورها در حال تدوین طرحی دقیق‌تر با هدف مسدود کردن مسیر ایران به سمت سلاح هسته‌ای از طریق برچیدن برنامه غنی‌سازی ایران هستند، اما به این کشور امکان دسترسی به سوخت برای نیروگاه‌های هسته‌ای جدید را خواهند داد.»

سرنوشت سینماهای «فردوسی» و «پیام» تهران چه می‌‎شود؟

 سینمای «فردوسی» و «پیام» که در همسایگی یکدیگر در سال‌های نه چندان دور محلی برای عاشقان سینما و تئاتر بودند، چندین سال است که دیگر مشتری ندارد؛ چون این سینماها تعطیل هستند و به نظر می‌رسد دیگر هم چراغ آنها روشن نخواهد شد.

هادی حکیمیان از شروع نوشتن «روح‌الله» می‌گوید

مغفول مانده‌های زندگی امام خمینی (ره)

هادی حکیمیان نویسنده‌ای اهل یزد است که تاریخ خوانده و جرقه اولیه نوشتن این کتاب را به‌نوعی در تحقیقات تاریخی خود روایت می‌کند. مواجهه با امام خمینی در فعالیت سیاسی، پیش از آنچه در تاریخ می‌شناسیم. این نقطه شروع علاقه وی به نگارش کتابی درباره امام و فعالیت‌های کمتر شناخته شده ایشان است.

انتشار هفت مجموعه شعر جدید در سوره مهر

از «باغ رباعی» تا «ابد»

انتشارات سوره مهر در اردیبهشت ۱۴۰۴، هفت کتاب شعر جدید با عناوین «باغ رباعی» از علیرضا قزوه، «ابد» از طیبه عباسی، «سی سال بعد» از عاطفه جوشقانیان، «ماه‌رود» از ماهرخ درستی، «نام دیگرش باران» از میثم یوسفی، «آینه‌بندان» از ساجده تقی‌زاده و «چای عصر ظهور» از زهرا سپه‌کار را منتشر کرده است.

گزارش «سیمای بهره‌وری ایران ۱۴۰۳» منتشر شد

سازمان ملی بهره‌وری ایران گزارش «سیمای بهره‌وری ایران ۱۴۰۳؛ در مسیر ایران بهره‌ور» را منتشر کرد.

راهکاری برای برون رفت از چالش‌ها

اولویت‌های راهبردی ارتقای بهره‌وری در کشور

درحالی‌که کشور از بحران‌های مختلف رنج می‌برد، ریشه بسیاری از آنها را می‌توان در مفهوم بهره‌وری جست‌وجو کرد. چالش‌هایی مانند رشد اقتصادی پایین، تورم بالا، نابرابری در توزیع درآمد و ثروت، نرخ بیکاری بالا، کاهش ارزش پول ملی، ناترازی بین عرضه و تقاضای آب و انرژی، نرخ پایین تشکیل سرمایه و مستهلک شدن سرمایه‌ها، فرار مغزها و کاهش سرمایه انسانی و اجتماعی به نحوی با بهره‌وری مرتبط‌اند.

نگاهی به دستاوردهای تبادل فرهنگ‌ها

تعامل فرهنگی؛ مفید یا مضر

اگرچه اغلب درباره تعامل و تبادل فرهنگی، نگاهی خوش‌بینانه وجود دارد اما نکاتی در تاریخچه تعاملات فرهنگی در زیست انسان نهفته است که تا امروز ادامه دارد. این نکات نشان‌دهنده مسائلی است که به‌رغم خوش‌بینی به پیشرفت و فضای مثبت تعامل فرهنگی، در میان نوع بشر به وجود آمده است. در این مطلب نگاهی به مسائل پیش آمده در تعامل فرهنگی خواهیم داشت.

در وبینار سینمای ایران امروز مطرح شد

سینمای دغدغه‌مند میان کنترل داخلی و جو منفی خارجی، گیر افتاده است

وبینار تخصصی «سینمای ایران امروز: روایت‌ها، آمار و آینده» در روزهای پایانی جشنواره فیلم کن با حضور محمدمهدی عسگرپور، کارگردان، رییس هیئت‌رییسه خانه سینما و نایب‌رییس آسیایی فیاپف، مهدی جعفری، کارگردان، فیلمبردار و عضو هیئت‌مدیره کانون کارگردانان سینمای ایران و منیر قیدی، کارگردان و نویسنده با هدف ایجاد بستری برای گفت‌وگو درباره وضعیت کنونی سینمای ایران، ظرفیت‌های جهانی آن و چالش‌های موجود ویژه مخاطبین فرانسوی برگزار شد.

به بهانه درگذشت حسن کامشاد، مترجم کشورمان

جای خالی ترجمه‌های ماندگار

حسن کامشاد، مترجم و پژوهشگر ادبیات فارسی چند روز پیش در آستانه صد سالگی دارفانی را وداع گفت؛ کامشاد با اینکه تالیفات متعددی دارد که مهم‌ترینشان «حدیث نفس» است، بیشتر به واسطه ترجمه‌هایش شناخته شده است و دلیل این زبانزدبودن هم ترجمه روان و نثر خواندنی اوست به‌طوری که گاهی فراموش می‌کنی در حال خواندن متن ترجمه هستی؛ حسی که با خواندن بسیاری از ترجمه‌های فعلی تجربه نمی‌شود.

به بهانه سالروز درگذشت نویسنده بزرگ فرانسوی

آنچه از ویکتور هوگو کمتر خوانده شده

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: ویکتور هوگو (زاده ۲۶ فوریه ۱۸۰۲، بزانسون، فرانسه- درگذشته ۲۲ مه ۱۸۸۵، پاریس) شاعر، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویسی بود که مهم‌ترین نویسنده رمانتیک فرانسوی محسوب می‌شد. اگرچه در فرانسه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران آن کشور شناخته می‌شود، اما در خارج از این کشور بیشتر به خاطر رمان‌هایی مانند گوژپشت نتردام (۱۸۳۱) و بینوایان (۱۸۶۲) شناخته می‌شود. در این متن علاوه بر نگاهی بر زندگی ویکتور هوگو، برخی آثار کمتر شناخته شده او را معرفی کرده‌ایم. 

تحلیلی بر سیاست‌های جمعیتی از منظر رهبر انقلاب

فردا دیر است

 اگر قرار باشد روزی کشوری به زانو درآید، شاید نه با حمله نظامی که با خاموشی تدریجی گهواره‌ها این اتفاق بیفتد. زادوولد که کم شود، جمعیت که پیر شود، روح و پویایی یک ملت هم فرسوده می‌شود.

با دستورالعمل اداری اتفاقی نخواهد افتاد

گمشده در گردوغبار بروکراسی

گاهی فاصله‌ای عمیق میان «آنچه باید باشد» و «آنچه هست» شکل می‌گیرد؛ شکافی که اگر در حوزه‌ای چون جمعیت رخ دهد، نه‌تنها آینده یک ملت، بلکه تداوم یک تمدن را به خطر می‌اندازد. مسئله جمعیت از منظر رهبر انقلاب، نه یک دغدغه آماری یا اقتصادی، بلکه مسئله‌ای راهبردی و تمدنی است؛ از همین رو، سال‌هاست که در بیانات ایشان به‌عنوان یکی از محورهای اصلی قدرت و پیشرفت کشور مطرح می‌شود. با این حال، واقعیت میدانی و خروجی سیاست‌گذاری‌ها نشان می‌دهد که این گفتمان راهبردی، در فرآیند اجرا به گردوغبار بروکراسی و نگاه‌های سطحی تقلیل یافته است.

تحلیلی بر مسئله جمعیت از منظر رهبر انقلاب اسلامی

انتخاب شخصی یا تکلیف تمدنی

مریم جهانگیر، اگاه مسائل سیاسی :  هیچ تمدنی با دستان لرزان و چشم‌های خاموش به فردا نمی‌رسد. اگر بخواهیم آینده‌ای باشکوه و مقتدر بسازیم، باید امروز را از نگاه فردا ببینیم. جمعیت، اگرچه در ظاهر یک عدد است، اما در واقع عنصری حیاتی در معادلات قدرت، پایداری فرهنگی و قوام تمدنی است. رهبر انقلاب، با نگاهی ژرف و آینده‌نگر، بارها نسبت به خطر کاهش جمعیت هشدار داده‌اند. اما آنچه در کلام ایشان برجسته است، تبدیل مسئله فرزندآوری از یک انتخاب شخصی و سبک زندگی فردی، به یک تکلیف تمدنی است؛ ضرورتی که بر شانه‌های همه ما سنگینی می‌کند.

بازنگری در سیاست‌های جمعیتی

این مسیر به کدام مقصد است؟

دکتر مهدی داوودی- استادیار علوم سیاسی دانشگاه تهران :  مسئله جمعیت، تحولات و پیامدهای مربوط به آن، یک مسئله استراتژیک است؛ امری که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت را می‌طلبد. از سوی دیگر، جمعیت پیامدهایی چون کاهش نیروی کار (معمولا در سنین ۱۵ تا ۶۴ سال) یا سالخوردگی جمعیت در آینده را به همراه دارد. همین رویکرد، منجر به ابلاغ یک راهبرد سیاست جمعیتی توسط رهبری کشور شد که بر ضرورت افزایش جمعیت، ابعاد مختلف جمعیتی، فرزندآوری و تسهیل تشکیل خانواده تاکید دارد. این بحث از جمله مباحث اساسی است.

نسل‌ها در کشاکش زمان

چرا نمی‌توانیم فرزندانمان را درک کنیم؟ هر نسلی در چارچوب تجربه‌ها، آرمان‌ها و چالش‌های دوران خود شکل می‌گیرد. پدران و مادران امروز، روزگاری جوانانی بودند که دنیا را از دریچه‌ای متفاوت می‌دیدند و فرزندانشان اکنون در جهانی کاملا جدید بالیده‌اند که سرعت تحولاتش حتی تصورش را هم برای نسل قبل دشوار می‌کند. این شکاف نسلی، همیشه وجود داشته، اما در عصر فناوری و جهانی‌شدن، عمیق‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.  

حوزه علمیه قم در آینه پیام رهبری

گذار از نهاد آموزشی به نهاد تمدن‌ساز

حوزه علمیه قم در سال ۱۳۰۱ شمسی توسط آیت‌الله حائری یزدی، احیا شد تا پس از افول حوزه اصفهان، کانون جدیدی برای تولید علم دینی و تربیت مجتهدان شیعه باشد؛ اما نقش این حوزه، تنها به آموزش فقه و اصول محدود نماند؛ بلکه به خاستگاه انقلاب اسلامی تبدیل شد. در آستانه صدمین سالگرد بازتاسیس حوزه علمیه قم، رهبر انقلاب پیامی به این مجمع صادر کردند که نه فقط یک پیام تشریفاتی، بلکه سندی راهبردی برای آینده حوزه‌های علمیه است.

سالروز درگذشت حسین منزوی غزل‌سرای عاشق

اگرچه هیچ گل مرده، دوباره زنده نشد امّا...

منتقدان همیشگی

فضای انتقاد در جامعه ایران طی سال‌های اخیر دچار دگرگونی‌های عمیقی شده که ریشه در تحولات سیاسی، اجتماعی و تکنولوژیک دارد. در دهه‌های اول پس از انقلاب، انتقادها عمدتا در چارچوب گفتمان رسمی نظام و حول محور «نقد درون‌سیستمی» می‌گشت، اما امروز شاهد رادیکال‌تر  و فراگیر شدن این انتقادها هستیم. این تغییرات دلایل متعددی دارد که مهم‌ترین آن شکاف عمیق بین مجریان وظایف و مردم است. ناکارآمدی در حل مشکلات معیشتی، نمود بیشتر فساد و احساس بی‌عدالتی و شکاف اجتماعی، باعث شده انتقادها جنبه شخصی و تندتری پیدا کنند.

از ادعای تقلب در سال ۸۴ تا تکرار مواضع لیبرالی در دوره «پسا حصر»

کروبی دیگر شیخ اصلاحات نیست

سال ۸۴ و پس از شکست او در انتخابات ریاست‌جمهوری ادعای تقلب را مطرح کرد. اولین ادعای تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری توسط اصلاح‌طلبان در جریان نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کلید خورد. برخی سیاسیون در حالی بر طبل تقلب می‌کوبیدند که برگزارکننده انتخابات، وزارت کشور دولت اصلاحات بود، اما برخی ناکامان انتخابات تلویحا تقلب در انتخابات را مطرح می‌کردند و بر این باور بودند که بازنده انتخابات نبوده‌اند!

بازدارندگی هوشمندانه و تهاجمی

دیپلماسی مقاومت فعال

در منطق رهبر انقلاب، اصل بر مقاومت فعال است؛ مقاومتی که نه انفعال است، نه تعصب، بلکه نوعی بازدارندگی هوشمندانه و تهاجمی است. رهبری همواره تاکید کرده‌اند که جمهوری اسلامی اهل مذاکره است، اما نه با هر کسی، نه در هر زمانی و نه تحت هر شرایطی. از نظر ایشان، مذاکره وقتی مشروع و سودمند است که زمینه آن از موضع قدرت و عزت فراهم شده باشد، نه تحت فشار و تهدید.

بررسی منطق عملی ثابت ولی‌فقیه در مواجهه با مذاکره با نظام سلطه

تعادل‌سازی سیال

در ژئوپلیتیک پرآشوب منطقه غرب آسیا و مناسبات پرفرازونشیب جمهوری اسلامی ایران با ساختارهای سلطه جهانی، رهبر انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، طی دهه‌های زعامت خویش، بر مدار عقلانیتی استراتژیک و درکی زمان‌شناسانه از قدرت، معادله‌ای بی‌بدیل را در مدیریت ابزار مذاکره بنا نهاده است. در این چارچوب، منطق عملی رهبر انقلاب را نه باید با «ثنویت ساده‌انگارانه تقابل یا تسلیم» سنجید، بلکه باید آن را ذیل یک نظریه‌ نو با عنوان «تعادل‌سازی سیال» در سیاست خارجی تبیین کرد؛ نظریه‌ای که بر پایه‌ ترکیب «اصول ثابت» با «انعطاف‌پذیری تاکتیکی» در ابزارها بنا شده است.

شبکه‌ای از منافع با کشورهای مختلف طراحی کنیم

نبرد در چارچوب منافع ملی

دکتر حسین محمدی سیرت، استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع) معتقد است که شرایط و مختصات این دور از مذاکرات با ادوار قبلی متفاوت است و تلاش برای کسب منافع ملی با برنامه‌ریزی و تجربه رخ خواهد داد. او تصریح دارد باید شبکه‌ای از منافع را با کشورهای مختلف طراحی کنیم تا بتوانیم منافع خود را در مذاکرات تامین کنیم.

نگاهی به تجربه عبرت آموز برجام و هشدارهای رهبرانقلاب

مبارزه‌ با نظام سلطه تعطیل‌پذیر نیست

در اواخر دولت دهم روند حوادث داخلی و بین‌المللی به‌گونه‌ای رقم خورد که طرفین اصلی درگیر در تقابل هسته‌ای، یعنی ایران و آمریکا مجبور به تغییر و تعدیل مواضع خود شدند. از یک‌سو ایران در فرآیند پیشرفت هسته‌ای به نقطه باثبات و قابل‌اتکایی رسیده بود، زیرا طی این سال‌ها به‌رغم تمامی فشارها توانسته بود دانش و صنعت هسته‌ای را کاملا در داخل کشور بومی کند، سطح غنی‌سازی اورانیوم را به ۲۰ درصد افزایش دهد و تعداد سانتریفیوژها را به عدد خیره‌کننده ۱۹ هزار برساند.

تحقق اهداف اصولی با مذاکره چگونه رخ می‌دهد؟

مذاکره؛ تعارض یا تاکتیک؟

مذاکره در سیاست خارجی همواره موضوعی پیچیده و در عین حال اساسی بوده است. در برخی موارد، مذاکره به‌عنوان ابزاری برای رسیدن به توافقاتی سیاسی و اقتصادی مطرح می‌شود، اما در دیگر مواقع، به‌عنوان موضوعی که ممکن است به عدول از اصول و منافع ملی منجر شود، مطرح است. این تناقض‌پذیری در تفکر سیاسی و دیپلماتیک به‌ویژه در سطح جهانی، در سیاست خارجی جمهوری‌اسلامی ایران با چالش‌های خاص خود مواجه است. اما سؤال مهمی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا مذاکره می‌تواند به پیشبرد اصول سیاست خارجی جمهوری‌اسلامی کمک کند یا آنکه به تعارض با آن اصول می‌پردازد؟