آگاه: سال‌ها پیش خوش‌خط‌بودن و به‌اصطلاح دست‌خط خوب داشتن، یک منزلت حساب می‌شد و بسیاری از حاکمان و پادشاهان برای نوشتن متون مهم از کسانی که خوش‌خط بودند دعوت می‌کردند که به دربار بروند و متن موردنظر و مکاتبات خود را بنویسند. بعدترها که سواد، کمی عمومی‌تر شد، دست‌خط خوب داشتن یک منزلت به‌شمار می‌رفت و آموزش خوشنویسی کم‌کم جزو یکی از دروس قرارگرفت و تا همین دو سه دهه پیش هم در مدارس، زنگ درسی به نام خوشنویسی وجود داشت؛ اما به‌مرورزمان و با پیشرفت تکنولوژی و کامپیوتری‌شدن همه‌چیز، این مهارت و هنر کم‌کم گرد فراموشی به خود گرفت و نتیجه اینکه وقتی به دفتر مشق و درس نسل‌های جدید نگاه کنیم، می‌بینیم که اکثراً دستخط زیبایی ندارند و تلاشی هم برای بهترشدنش نمی‌کنند. علتش هم واضح است؛ دلیلی برای این کار نمی‌بینند. وقتی همه چیز داخل یک صفحه گوشی یا کامپیوتر قرار می‌گیرد و دکمه‌های این ابزارها ربات وار کلمات را تایپ می‌کنند، دیگر جایی برای نوشتن با قلم و وقت‌گذاشتن روی زیبانویسی نمی‌ماند.

ریشه غربی واژه خوشنویسی از کجا آمده است؟
در تقویم جهانی، ۱۴ آگوست یا به گفته برخی دیگر دومین چهارشنبه ماه آگوست،
 روز جهانی خوشنویسی CALLIGRAPHY WORLD DAY نام دارد که البته این مناسبت در تقویم ملی ما زمان دیگری است و در کشور ما روز ۲۱ مهر روز ملی خوشنویسی نام دارد. تا چند سال پیش هنر خوشنویسی در غرب جایگاه ویژه‌ای نداشت و بیشتر به‌عنوان یک هنر کلاسیک به آن نگاه می‌شد؛ اما در چند سال اخیر نوعی رجعت به این هنر صورت گرفته و احتمالاً نامگذاری روزی برای این هنر هم در راستای این رجعت است. ریشه کلمه خوشنویسی Calligraphy از کلمه یونانی گرفته شده که شامل دو واژه «زیبایی» و «نوشتن» است. بنابراین با توجه به معنی لغوی خوشنویسی می‌توان گفت خوشنویسی به معنای «نوشتن کلمات به شکلی زیبا»  یا به‌طور خلاصه‌تر به معنای «نگارش زیبا» است.

جایگاه خوشنویسی در ملل مختلف
هنر خوشنویسی ترکیبی از سنت‌های باستانی است که طی هزاران سال در فرهنگ‌های مختلف توسعه پیدا کرده و امروزه انواع مختلفی از این هنر نوشتاری در اروپای غربی، آسیا، چین، ژاپن، فرهنگ اسلامی و موارد دیگر وجود دارد. نخستین نشانه‌های خوشنویسی در آسیای شرقی، حدود سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد در چین ظاهر شد و نه‌تنها به‌عنوان زیبانویسی بلکه نوعی نقاشی مهم توسعه پیدا کرد. نوشتن و خوشنویسی با اختراع کاغذ در چین به‌سرعت رونق گرفت. هنر زیبانویسی در چین امروزه در حال تبدیل‌شدن به علم خاصی است که اهداف کاری و تحقیقاتی به آن اختصاص دارد و همزمان سبک‌های اصلی نگارش چینی در حال شکل‌گیری است.
در اروپا شکل‌گیری خوشنویسی براساس نوشتار یونانی رومی و به‌عنوان نخستین نمونه «الفبای اتروسکی» بود، اما نوشتار اتروسکی حتی برای رومی‌ها نیز غیرقابل‌درک بود. در ابتدا تنها از حروف بزرگ در این الفبا استفاده می‌شد، اما بعدها الفبای لاتین در ایتالیای مدرن شروع به توسعه کرد. نخستین قلموی خوشنویسی به هزاره چهارم قبل از میلاد باز می‌شود و از مصر سرچشمه می‌گیرد. نخستین جوهر نیز به هزاره سوم قبل از میلاد برمی‌شود. مصریان ریشه‌های گیاه پاپیروس را سوزانده، با صمغ حاصل از اقاقیا یا گیلاس مخلوط می‌کردند تا جوهر درست کنند.
در قرن هشتم پس از میلاد، راهبان ایرلندی و اسکاتلندی روی خلق نسخه‌هایی از انجیل کار کردند که امروزه از آثار هنری قرون‌وسطی محسوب می‌شوند و قرن یازدهم زمان ظهور نخستین متون خوشنویسی بود؛ متون ظاهری که با خط زیبای خوشنویسی بر لوح‌های مخصوص ساخته‌شده از برنز نوشته می‌شد و اغلب از استخوان‌های حیوانات برای نوشتن آنها استفاده شد.
خوشنویسان اولیه آسیای شرقی از قلموی خوشنویسی استفاده می‌کردند که بدن آن از بامبو ساخته شده بود و موهای آن از حیوانات و حتی موی انسان تهیه می‌شد. خوشنویسان بعدی در قرن نوزدهم قلم معروفی را ساختند که از یک دسته چوبی و نوک فلزی ساخته شده بود. مبلغان این قرن برای چاپ تبلیغات خود به خوشنویسی روی آوردند و حروفی را طراحی کردند که بعدها، اساس فونت‌های کامپیوتری را تشکیل دادند. ادوارد جانستون را پدر خوشنویسی مدرن می‌دانند و بهترین خوشنویس دنیا مورین پیتر از ایالات متحده است.با نگاهی به تاریخچه این هنر می‌بینیم که خوشنویسی در کشورهای غربی بیشتر به‌عنوان یک هنر فرعی شناخته می‌شود و هیچگاه جایگاهی مثل سینما و تئاتر نداشته است، اما در کشورهای شرقی و مسلمان ماجرا متفاوت است. در این کشورها به واسطه کتب مقدس و اسلامی و هنر کتابت که وجود داشته، هنر خوشنویسی جایگاه والایی داشته است و در بسیاری از این کشورها مثل ترکیه و عراق امروزه هم این جایگاه وجود دارد.در ترکیه با وجود تغییر حروف الفبای رسمی این کشور از عربی به لاتین در سال ۱۹۲۸، هنر خوشنویسی همچنان طرفداران بسیار زیادی دارد و از رونق فراوانی برخوردار است و به عقیده بسیاری از اساتید خوشنویسی، ترکیه یکی از کشورهای مهم خوشنویسی در جهان اسلام است. عثمانی عبدالرحمن حلمی، یکی از اساتید شناخته شده این هنر در استانبول است. در عراق هم این هنر جایگاه والایی دارد و علاقه‌مندان زیادی در پی یادگیری مهارت خوشنویسی هستند. باباشاه اصفهانی معروف به باباشاه عراقی یکی از خوشنویسان معروف عراقی است که در دوره صفویان می‌زیست و شاگردان بسیاری را هم تربیت‌کرده است.
با نگاهی به تاریخچه هنر خوشنویسی در کشورهای مختلف، می‌بینیم هرجایی که ردپایی از اسلام بوده، هنر خوشنویسی هم وجود داشته است، حتی در کشورهای اروپایی. مثلاً در قرونی که اسلام در اسپانیا حضور داشت، خوشنویسی اسلامی هم دیده می‌شود. از قرن یازدهم بحث خوشنویسی اسلامی در اسپانیا آغاز شد و در حدود قرن چهاردهم رو به پیشرفت بیشتر گذاشت. این شکوفایی باعث پدیدارشدن خوشنویسی آندلسی شد که بسیار عمیق و بسیار زیبا است. این یک میراث بسیار گران‌بها را به‌جا گذاشته است. یکی از نمونه‌های زیبای این هنر خوشنویسی در مسجد الحمرا است که می‌توان به تماشای آن رفت. این مدل از خوشنویسی که برای قرآن استفاده شده است را می‌توان دید و لذت برد. فرهنگ خوشنویسی در این حوزه جغرافیایی، یک فرهنگ فعال بوده، اما از یک مقطعی به بعد این هنر به دست فراموشی سپرده شده است. خوشنویسی اسلامی، امروزه در اسپانیا به‌عنوان یک میراث مطرح می‌شود که میراثی گران‌بها از تاریخ دور نیز به حساب می‌آید.
هنری بر مبنای فلسفه و اندیشه
بسیاری از اساتید باسابقه هنر خوشنویسی، این هنر را به‌عنوان یک هنر انسانی می‌شناسند؛ به این معنا که هنرهای دیگر همه در عصر انسان اولیه هم به‌نوعی وجود داشت، اما پرورش پیدا نکرده بود. در واقع جوهره این هنرها در طبیعت وجود داشت، درحالی‌که خوشنویسی زمانی زاییده شده که انسان ناطق شده، وقتی شروع به حرف‌زدن کرده پای نوشتار به میان آمده، بعد دستور زبان شکل گرفته، سپس خوشنویسی در این بستر زاییده شده و پرورش پیدا کرده است. پس می‌بینیم این هنر نسبت به هنرهای دیگر بسیار جدیدتر و ذاتاً بر مبنای اندیشه، ادبیات، فلسفه و... است. به‌طورکلی کسانی دارای هنر خوشنویسی بودند که باسواد بودند، تمام افراد جامعه خوشنویس نبودند، درحالی‌که یک فرد بی‌سواد هم می‌توانست نوازنده، نقاش و... باشد، ولی یک آدم بی‌سواد هرگز نمی‌توانست خوشنویس حتی نسخه‌پرداز باشد؛ این نشان می‌دهد که ذاتاً خوشنویسی با ادبیات، شعر، کلام و... عجین است. طبیعتاً این موضوع در همه فرهنگ‌ها بوده است.

چرا خوشنویسی مهم است؟
یکی از دلایل اهمیت خوشنویسی، توانایی آن در حفظ میراث فرهنگی است. از طریق این شکل هنری پیچیده، سنت‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. خوشنویسی نه‌تنها جوهر زبان یک فرهنگ خاص را به تصویر می‌کشد، بلکه ارزش‌ها، باورها و زیبایی‌شناسی آن را نیز منعکس می‌کند. این به‌عنوان یک بازنمایی بصری از هویت فرهنگی عمل می‌کند و به ما امکان می‌دهد در گذشته کاوش و از جوامع مختلف قدردانی کنیم.
علاوه بر این، خوشنویسی در رشد شخصی اهمیت زیادی دارد. این تمرین نیازمند صبر، نظم و انضباط و توجه به جزئیات است؛ ویژگی‌هایی که برای بهترشدن هر فردی ضروری هستند. درگیرشدن در تمرینات خوشنویسی می‌تواند تمرکز، تمرکز حواس و هماهنگی دست و چشم را افزایش دهد. بسیاری از اساتید این فن، خوشنویسی را راهی برای تمدد اعصاب و کم شدن اضطراب و نگرانی می‌دانند و این یعنی کارکردهای این هنر فراتر از زوایای زیباشناسانه است.
در عصر دیجیتال امروزی، خوشنویسی با چالش‌ها و فرصت‌هایی مواجه است. یکی از چالش‌ها، تطبیق تکنیک‌های خوشنویسی سنتی با پلتفرم‌های دیجیتال، مانند استفاده از نرم‌افزار طراحی گرافیکی یا قلم‌های الکترونیکی است. این امر مستلزم آن است که خوشنویسان مهارت‌های جدیدی را بیاموزند و هنر خود را با رسانه دیجیتال تطبیق دهند. با این حال، این تغییر همچنین فرصت‌هایی را برای خوشنویسان فراهم می‌کند تا از طریق پلتفرم‌های آنلاین، کانال‌های رسانه‌های اجتماعی و همکاری‌های مجازی به مخاطبان بیشتری دست یابند.
علاوه بر این، ادغام خوشنویسی در صنایع مختلف مانند برندسازی، تبلیغات و بازاریابی، چشم‌اندازهای هیجان‌انگیزی را برای خوشنویسان در عصر دیجیتال فراهم می‌کند. تقاضا برای طرح‌های منحصربه‌فرد با حروف دستی در آرم‌ها، بسته‌بندی‌ها، وب‌سایت‌ها و محتوای رسانه‌های اجتماعی، راه‌هایی را برای رشد حرفه‌ای در این بخش‌ها ایجاد می‌کند. علاوه بر این، پیشرفت‌های فناوری به خوشنویسان اجازه می‌دهد تا ابزارها و تکنیک‌های مختلف را به صورت دیجیتالی آزمایش کنند و درعین‌حال جوهره شیوه‌های خوشنویسی سنتی را حفظ کنند.