۲۴ آبان ۱۴۰۴ - ۲۲:۲۳
کد خبر: ۱۷٬۹۶۹

تقویت دیجیتال خانواده

مجتبی مشهدی محمد _ دبیر گروه فرهنگ

در فرهنگ ایرانی، خانواده همیشه بیش از یک نهاد اجتماعی بوده؛ پناهگاهی مقدس، منبع هویت و ستون اصلی زندگی جمعی. حساسیت عمیق مردم ایران به خانواده، ریشه در تاریخ، ارزش‌های اخلاقی و پیوندهای عاطفی دارد. اما در صد سال اخیر، این حساسیت دستخوش تحولاتی شده است؛ نه کاهش ارزش و حساسیت، بلکه دگرگونی در شکل و محتوا. از ساختار گسترده و وظیفه‌محور به خانواده‌ای هسته‌ای و عاطفه‌محور، اما همچنان استوار و حیاتی.

آگاه: در آغاز قرن چهاردهم شمسی، خانواده ایرانی عمدتا گسترده بود؛ چند نسل زیر یک سقف، با محوریت پدر و مادربزرگ و پیوندهای خونی که فراتر از دیوارهای خانه می‌رفت. ازدواج‌ها اغلب با میانجی‌گری خانواده‌ها شکل می‌گرفت و تعهد جمعی، بیش از احساس فردی، ملاک پایداری بود. باروری بالا، نقش اقتصادی مشترک و احترام به بزرگ‌ترها، از نشانه‌های این حساسیت عمیق به وحدت خانوادگی بود. با ورود مدرنیزاسیون و گسترش شهرنشینی، خانواده به تدریج هسته‌ای شد. آموزش، اشتغال زنان و تغییرات اقتصادی، نقش افراد را در تصمیم‌گیری‌ها پررنگ‌تر کرد. دیگر نه فقط وظیفه، بلکه عشق، تفاهم و حمایت عاطفی، پایه‌های ازدواج را تشکیل می‌داد. سن ازدواج بالا رفت، تعداد فرزندان کاهش یافت و کیفیت زندگی خانوادگی، بر کمیت آن اولویت گرفت. این تحول، حساسیت را از شکل سنتی به سمت یک پیوند آگاهانه و انتخابی برد.
در دهه‌های اخیر، با گسترش ارتباطات و توجه به رفاه فردی، خانواده همچنان اولویت نخست باقی مانده است. پیمایش‌های ملی نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد ایرانیان، خانواده را منبع اصلی امنیت روانی و اجتماعی خود می‌دانند. مادری همچنان یک فضیلت والا تلقی می‌شود و احترام به والدین، از اصول تغییرناپذیر فرهنگ ماست. حتی در میان جوانان شهری، که فردگرایی در آنها بیشتر دیده می‌شود، خانواده به عنوان شبکه اصلی حمایت، جایگاه خود را حفظ کرده است. و حالا، با ورود پرشتاب تکنولوژی، این تحول شتاب و رنگ تازه‌ای گرفته است. شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، فاصله‌های جغرافیایی را بی‌معنا کرده‌اند؛ خانواده‌های پراکنده در شهرها و کشورها، هر روز با تصویر و صدا در کنار هم‌اند. تماس تصویری، گروه‌های خانوادگی در پیام‌رسان‌ها و به‌اشتراک‌گذاری لحظه‌ها، پیوندها را زنده‌تر نگه داشته است. تکنولوژی، خانواده را از یک جمع فیزیکی به یک شبکه همیشه‌حاضر تبدیل کرده؛ پدربزرگی در روستا، نوه‌اش را در شهر بزرگ می‌بیند و راهنمایی می‌کند، خواهری در خارج، همچنان در تصمیم‌های خانه سهیم است. اما این ابزار دو لبه است. همان پلتفرم‌هایی که نزدیکی می‌آفرینند، گاهی مقایسه، توقع و فاصله عاطفی هم می‌سازند. جوانان با جهان‌های مجازی آشنا می‌شوند، استقلال بیشتری می‌خواهند و گاه روابط واقعی را کم‌رنگ می‌بینند. اعتیاد به صفحه‌نمایش، کاهش گفت‌وگوی رودررو و تاثیر الگوهای غیربومی بر انتخاب همسر، از چالش‌های جدی این ابزار است. پیمایش‌ها نشان می‌دهد بیش از ۴۰ درصد والدین نگران‌اند که فرزندانشان زمان بیشتری با گوشی بگذرانند تا با خانواده. این روند، اگر مهار نشود، می‌تواند حساسیت عاطفی را به سطحی مجازی تقلیل دهد و عمق پیوندها را تهدید کند. تکنولوژی خانواده را تضعیف نکرده، بلکه آن را بازتعریف کرده است: گسترده‌تر، سریع‌تر و هوشمندتر. حساسیت ایرانی به خانواده، این بار با کلیک یک دکمه، هزاران کیلومتر را درنوردیده و همچنان گرم و زنده مانده است. با مدیریت هوشمند، این ابزار می‌تواند نه تهدید، که تقویت‌کننده پیوندهای مقدس ما باشد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.