۱۱ شهریور ۱۴۰۴ - ۰۹:۵۹
کد خبر: ۱۵٬۸۳۱

کنکور و هزار حرف و حدیث

مجتبی مشهدی محمد ـ دبیر گروه فرهنگ

 با اعلام نتایج کنکور سراسری ۱۴۰۴، موجی از بحث‌ها درباره وضعیت مالی نفرات برتر و ارتباط آن با رتبه‌های کسب‌شده به راه افتاده است. برخی معتقدند همه رتبه‌های برتر از خانواده‌های مرفه هستند، ادعایی که به نابرابری‌های آموزشی و اقتصادی در ایران اشاره دارد. اما آیا واقعا درآمد خانواده، تعیین‌کننده موفقیت در کنکور است؟ این موضوع نیازمند نگاهی دقیق به داده‌ها و شواهد موجود است.

آگاه: نتایج کنکور ۱۴۰۴ نشان می‌دهد نفرات برتر عمدتا از شهرهای بزرگ هستند، جایی که دسترسی به امکانات آموزشی باکیفیت بیشتر است. بررسی وضعیت مالی برخی از این افراد تنوعی را نشان می‌دهد. برای مثال در میان رتبه‌های برتر، والدینی با شغل‌هایی مانند رانندگی تاکسی، کارمندی دولت یا حتی استاد دانشگاه دیده می‌شوند. این تنوع، ادعای متمول‌بودن همه نفرات برتر را زیر سوال می‌برد. با این حال، نمی‌توان انکار کرد که اکثریت‌نزدیک‌به‌اتفاق این افراد از مدارس خاص مانند تیزهوشان یا غیردولتی هستند، مدارسی که معمولا هزینه‌های بالایی دارند و دسترسی به آنها برای خانواده‌های کم‌درآمد دشوار است.
داده‌های آماری از سال‌های گذشته تصویر روشن‌تری ارائه می‌دهند. بیش از ۸۴‌درصد رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور از سه دهک بالای درآمدی هستند. در رشته‌های پرطرفدار مانند پزشکی یا دندانپزشکی، این سهم به ۸۶‌درصد می‌رسد، درحالی‌که هفت دهک پایین تنها ۱۴درصد قبولی‌ها را تشکیل می‌دهند. همچنین، ۹۸‌درصد دانشجویان پذیرفته‌شده در دانشگاه‌های برتر از مدارس خاص هستند و کمتر از دودرصد از مناطق محروم یا مدارس عادی به این جایگاه می‌رسند. این اعداد نشان می‌دهند درآمد خانواده از طریق دسترسی به منابع آموزشی گران‌قیمت، مانند کلاس‌های کنکوری با هزینه‌های ۱۵ تا ۱۲۰ میلیون تومانی یا کتاب‌های کمک‌آموزشی، تاثیر غیرمستقیمی بر موفقیت در کنکور دارد.
البته عوامل دیگری هم در این موفقیت نقش دارند. برخی رتبه‌های برتر اعلام کرده‌اند بدون کلاس‌های کنکوری و تنها بامطالعه شخصی به موفقیت رسیده‌اند که نشان‌دهنده اهمیت تلاش فردی و برنامه‌ریزی است. حمایت عاطفی خانواده و محیط آرام برای مطالعه نیز می‌تواند تعیین‌کننده باشد، حتی در خانواده‌هایی با درآمد متوسط. از سوی دیگر، تاثیر ۶۰‌درصدی معدل در کنکور ۱۴۰۴، کیفیت آموزش در مدارس را بیش از پیش مهم کرده است، چیزی که باز هم به نفع مدارسی با امکانات بهتر تمام می‌شود.
این شواهد نشان می‌دهند که اگرچه ادعای متمول‌بودن همه نفرات برتر دقیق نیست، اما نابرابری آموزشی و اقتصادی همچنان در نتایج کنکور مشهود است. خانواده‌های مرفه با تامین هزینه‌های کلاس‌های خصوصی و مشاوران تحصیلی، شانس بیشتری برای موفقیت فرزندان‌شان فراهم می‌کنند، درحالی‌که دانش‌آموزان مناطق محروم یا خانواده‌های کم‌درآمد اغلب از این رقابت جا می‌مانند. برای تغییر این وضعیت، نیاز به تقویت مدارس دولتی، ارائه منابع آموزشی رایگان و حمایت از دانش‌آموزان مناطق محروم احساس می‌شود. بدون این اقدامات کنکور همچنان مسیری برای بازتولید شکاف طبقاتی خواهد بود و عدالت آموزشی هدفی دور از دسترس باقی می‌ماند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.