آگاه: لایحه بودجه ۱۴۰۵ در شرایطی ارائه شده است که اقتصاد کشور با چالشهایی همچون تورم، برخی ناترازیها و کاهش قدرت خرید خانوارها مواجه است و از همین رو، مفاد آن از هماکنون در کانون توجه نمایندگان، کارشناسان و افکار عمومی قرار گرفته است. این لایحه متشکل از چهار زیربخش شامل احکام، سقف منابع بودجه عمومی دولت، ترازهای عملیاتی، سرمایهای و مالی و فروض برآورد منابع و مصارف است. این لایحه از حیث منابع و مصارف بودجه کل کشور بالغ بر ۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال بوده و سومین بودجه بعد از تصویب و اجرای قانون برنامه هفتم توسعه کل کشور است. همچنین لایحه بودجه ۱۴۰۵ برای نخستینبار بر مبنای ریال جدید و پس از حذف چهار صفر از پول ملی، تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. در این گزارش تلاش شده است با نگاهی تحلیلی، مهمترین ردیفهای بودجهای مورد ارزیابی قرار بگیرد و میزان توجه و برنامهریزی دولت در هر یک از این بخشها بررسی شود.
رشد ۵۰ درصدی درآمدهای مالیاتی در بودجه
از این رو دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ سقف کل درآمدهای مالیاتی با احتساب عوارض واردات را دو هزار و ۹۶۱ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تعیین کرده است. از این رقم، ۱۱۸۳ هزار و ۳۹۹ میلیارد تومان مالیات اشخاص حقوقی (شرکتها)، ۴۴۵ هزار و ۷۶۷ میلیارد تومان مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، ۱۰۳ هزار و ۵۳۲ میلیارد تومان مالیات بر ثروت، ۹۹۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان مالیات بر ارزش افزوده و ۲۳۱ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان مالیات بر واردات در نظر گرفته شده است. بنابراین بدون احتساب عوارض واردات، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ درآمد مالیاتی سال آینده دو هزار و ۷۳۰ هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده است که این رقم ۵۰ درصد افزایش نشان میدهد. یکی از نکات برجسته در این بخش مربوط به افزایش مالیات بر ارزش افزوده است، طبق لایحه بودجه ۱۴۰۵، نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ۱۰ درصد در سال ۱۴۰۴ به ۱۲ درصد در سال ۱۴۰۵ افزایش پیدا کرده است. این تغییر در حالی صورت میگیرد که پیش از این در سال ۱۴۰۳ نیز نرخ این مالیات از ۹ درصد به ۱۰ درصد رسیده بود. رئیس سازمان برنامه و بودجه در روزهای اخیر درباره افزایش مالیات بر ارزش افزوده در سند دخل و خرج ۱۴۰۵ اخیرا گفت: مالیات بر ارزش افزوده را کسانی پرداخت میکنند که مصرف زیادی دارند. کسی که کت و شلوار ۵۰ میلیونی میخواهد بپوشد، دو درصد از آن را باید بدهد که به قشر ضعیف بدهیم. وی همچنین گفت: ۱۷۰ همت منابع از این محل برای پرداخت کالابرگ خواهد بود و این امر قطعی است.علاوه بر آن، افزایش میزان مالیات بر ارزش افزوده (چهارشنبه سوم دی) در جلسه نایبرئیس مجلس با وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور مورد بررسی قرار گرفت. علی نیکزاد در جمعبندی این جلسه عنوان کرد؛ «وزیر امور اقتصادی و دارایی چندین بار مطرح کردند که اثر تورمی این اقدام یک درصد است یعنی دو درصد بر مالیات و ارزش افزوده اضافه کردهاند اما اثر تورمی آن یک درصد است که این بحث مورد قبول نمایندگان قرار نگرفت و ادعا میکند این افزایش به دلیل نداشتن منابع کافی برای اجرای کالابرگ الکترونیکی هفت دهک از جامعه صورت گرفته است و مجدد به آقای وزیر اقتصاد تاکید شد روی این موضوع تدبیر کنند چراکه شاید مجلس با افزایش مالیات به ارزش افزوده موافق نکند.»
معافیت مالیاتی برای حقوق تا ۴۰ میلیون تومان
اما یکی از عمده مسائل بودجه مربوط به حقوق و دستمزد و میزان مالیات بر حقوق است. از این رو مالیات پلکانی حقوق کارمندان و کارگران در لایحه بودجه ۱۴۰۵ مشخص شد. در این سند آمده است: درآمدهای ماهانه تا ۴۰ میلیون تومان معاف از مالیات هستند و درآمدهای ماهانه ۴۰ تا ۸۰ میلیون ۱۰ درصد مالیات، درآمدهای ماهانه ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون ۱۵ درصد مالیات، درآمدهای ماهانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون حقوق ۲۰ درصد مالیات، درآمدهای ماهانه ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیون حقوق ۲۵ درصد مالیات و درآمدهای ماهانه بیش از ۱۴۰ میلیون تومان ۳۰ درصد مالیات پرداخت خواهند کرد. همچنین طبق سایر جدول لایحه بودجه ۱۴۰۵، سقف معافیت مالیات بر درآمد افراد ۴۸۰ میلیون تومان پیشنهاد شده است که ۶۶٫۶ درصد نسبت به سال ۱۴۰۴ افزایش نشان میدهد. در صورت تصویب این پیشنهاد، درآمد ماهانه ۴۰ میلیون تومان و کمتر از آن در سال آینده از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
حداقل حقوق پیشنهادی برای ۱۴۰۵
طبق لایحه بودجه ۱۴۰۵ که به مجلس ارائه شد، افزایش ضریب ریالی حقوق و سایر افزایشهای متناظر برای گروههای مختلف حقوق بگیر کلیه دستگاهها و حقوق بازنشستگان، وظیفه بگیران، مشترکان صندوقهای بازنشستگی کشوری و لشکری و سایر صندوقهای بازنشستگی وابسته به دستگاههای اجرایی نیز مشخص شد. به این ترتیب در سال آینده طبق الزام دولت حقوق تمامی کارکنان دولت ۲۰ درصد افزایش خواهد داشت که به این ترتیب، پایه حقوق کف به ازای هر فرد ۱۵۶ میلیون ریال (معادل ۱۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان) خواهد بود. حداقل حکم حقوق بازنشستگان و وظیفه بگیران نیز نسبت به سال گذشته افزایش پیدا میکند. به این ترتیب کف حقوق برای این بخش ۱۴۰ میلیون و ۴۰۰ هزار ریال (معادل ۱۴ میلیون و ۴۰ هزار تومان) خواهد بود. همچنین میزان افزایش مستمری مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور نیز ۳۰ درصد اعلام شده. از سویی دیگر سربازان وظیفه نیز افزایش حقوق ۲۰ درصدی خواهند داشت.همچنین طبق بررسی جدول شماره ۱۴ در صفحه ۲۵۶ لایحه بودجه، برای هدفمندسازی یارانه در سال آینده بودجهای بالغ بر دو هزار و ۶۷۷ میلیارد ریال از کل بودجه کشور (۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال) در نظر گرفته شده است. بر اساس جدول شماره ۱۴، برای پرداخت یارانههای نقدی مبلغ ۳۰۰ میلیارد ریال و برای یارانه آرد و نان نیز مبلغی بالغ بر ۲۹۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال اعلام شده است.
جزئیات تعرفه واردات خودرو در سال ۱۴۰۵
از سوی دیگر و بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، تعرفه گمرکی واردات برخی خودروها با هدف تنظیم بازار و کاهش هزینه تمامشده برای مصرفکنندگان کاهش یافته است. طبق مفاد این لایحه، تعرفه گمرکی خودروهای وارداتی هیبریدی، خودروهای بنزینی با حجم موتور کمتر از ۱۵۰۰ سیسی و همچنین خودروهای بنزینی با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سیسی نسبت به سالهای گذشته کاهش پیدا کرده است. این تصمیم در راستای سیاستهای دولت برای مدیریت بازار خودرو، کاهش فشار قیمتی، ارتقای بهرهوری مصرف سوخت و حرکت تدریجی به سمت استفاده از خودروهای کممصرف و پاک اتخاذ شده است. دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۵ تاکید کرده است که اصلاح تعرفههای گمرکی خودرو، علاوه بر ایجاد تعادل در بازار، میتواند به افزایش رقابتپذیری، بهبود کیفیت خودروهای عرضهشده و پاسخگویی بهتر به نیاز مصرفکنندگان منجر شود.
عوارض واردات گوشی در بودجه ۱۴۰۵ ثابت ماند
همچنین در این لایحه، حقوق گمرکی گوشیهای تلفن همراه با قیمت بالای ۶۰۰ یورو ۱۵ درصد پیشنهاد شده که نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۴ تغییری نداشته است. از سوی دیگر بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، عوارض خروج از کشور برای هر نفر در بار اول ۹۰۰ هزار تومان، بار دوم ۱.۵ میلیون تومان و برای دفعات سوم و بیشتر دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تعیین شده است. همچنین، طبق این لایحه، عوارض خروج از کشور برای زائران حج تمتع و عمره برای سفر اول سه میلیون تومان، سفر دوم پنج میلیون تومان و سفر سوم و بیشتر هفت میلیون تومان خواهد بود. سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری (چهارم دی) درباره لایحه بودجه ۱۴۰۵ توضیح داد: سعی کردیم با همین منابع محدود فشار را از روی خانوادهها کم کنیم. انتظارات مردم خیلی بیشتر بود، اما مقدورات ما بر اساس سازمان برنامه و بودجه همین است. نهایت انعطافها و ابتکارات را به خرج دادیم تا با برنامههای منظم دستگاههای غیر ضرور را کم کنیم و هر منبعی گیر ما میآید را صرف کمک به مردم کنیم. او گفت: سعی کردیم کسری بودجه ایجاد نشود و سعی داشتیم مردمی که زیر بار فشار گرانیها، بیماریها و... هستند را حمایت کنیم و در وهله سوم هم سعی کردیم اگر گره خاصی در بخش عمرانی وجود دارد را تا حد قابل توجهی حل کنیم. به عنوان مثال سعی کردیم پول نفت را وارد بهبود کریدورها و... کنیم. پورمحمدی افزود: سعی کردیم بخشی از درآمدهای دستگاهها را به جای هزینههای جاری صرف موارد عمرانی کرده، همچنین بعضی از ردیفهایی که در شرایط فعلی وجودشان الزام نیست در دستگاه اصلی ادغام کرده یا حذف کنیم. همچنین معاون سازمان برنامه و بودجه در نشست تشریح این لایحه اعلام کرد؛ این دولت نسبت به دولتهای قبل رویکرد اصلاح اقتصادی دارد و به همین دلیل در بودجه ۱۴۰۵ زمینه اصلاحات مالی و اقتصادی پیشبینی شده است.
نظر شما